Covid-19'un kalp, akciğerler ve beyin üzerinde kalıcı hasarlara neden olabileceğini biliyoruz. Uzmanlar bu konudaki araştırmalarına devam ederken yeni keşiflerde de bulunuyor. Yeni bulgular Covid-19'un zihinsel yan etkileri olduğu yönünde. Kafa karışıklığı, baş dönmesi ve baş ağrısı gibi nörolojik problemler zaten biliniyordu. Bu listeye psikoz da eklendi. Psikoz, kişinin gerçeklikten koptuğu bir durumu tanımlar. Psikoz hastaları neyin gerçek, neyin gerçek olmadığını ayırt edemezler.
HAFİF BELİRTİLERLE BAŞLIYOR
Covid-19 ile psikozu ilişkilendiren resmi bir araştırma henüz bulunmuyor. Ancak doktorların daha önce hastalığa yakalanmış bazı kişilere psikoz teşhisi koyması, endişelenmek için yeterli bir neden. Teşhis konan vakaların yaş ortalaması 40 ve çoğunun akıl hastalığı geçmişi yok. Psikoz teşhis edilen hastaların çoğunda sadece hafif Covid-19 belirtileri görüldü. Bu hastalar, ellerde karıncalanma, baş dönmesi, baş ağrısı veya koku kaybı gibi nörolojik belirtiler yaşadığını bildirdi. Takip eden haftalarda ise psikoz belirtileri başladı. Hastaların yaş ortalaması göz önüne alındığında belirtiler tuhaf görünüyor, çünkü bu tarz belirtiler genellikle gençlerde şizofreni yaşlılarda ise demans ile ortaya çıkar.
Enfekte olup iyileştikten sonra psikoz teşhisi koyulan bazı hastaların gerçek dışı davranışları medyaya da yansıdı. 36 yaşındaki bir kadın, kaçırılmalarını önlemek için çocuklarını bir fast food restoranının penceresinden geçirmeye çalıştı. Salgına kendisinin neden olduğuna ikna olmuş bir adam, duyduğu suçluluk nedeniyle intihara teşebbüs etti. 55 yaşındaki bir kadın ise, bir aile üyesinin yerine bir sahtekarın geçtiğine inandı. Yaşanan başka olayda, 42 yaşındaki bir kadın iki küçük çocuğunu öldürmek için plan yaptı. Bu hastaların hiçbirinin geçmişinde akıl hastalığına rastlanmadı. Öte yandan hepsinin Covid-19 geçirdiği ya da geçirmekte olduğu tespit edildi.
NEDENİ İLTİHAPLANMA OLABİLİR
Uzmanlar önceleri psikiyatrik belirtilerin, uzun süre yoğun bakımda kalma ve yüksek doz steroidlerin bir sonucu olduğunu düşünüyordu. Mevcut vaka çalışmalarında ortaya çıkan yeni kanıtlar bu teoriyi değiştirmeye başladı. Yeni teori psikotik belirtilerin iltihaplanmanın sonucu ortaya çıktığı yönünde.
Covid-19 enfeksiyonu bazı hastalarda potansiyel olarak iltihaplanmaya neden olan sitokin fırtınasını tetikler. Uzmanlar da, kan damarlarında görülen bu iltihabın aynı zamanda beyin ve sinir sistemi iltihabını da içerdiğinden şüpheleniyor. Bu durum aynı zamanda koku ve tat kaybı ile kafa karışıklığı gibi belirtilerin nedeni de olabilir. Araştırmacılar şimdilik beyin hücrelerindeki iltihaplanmanın bazı psikiyatrik durumların neden olduğu konusunda hemfikir. Buradan yola çıkarak Covid-19'un psikiyatrik bozukluklara neden olabilme ihtimali hiç de uzak durmuyor.
