Tarih boyunca özellikle sağlık krizlerinde insanlar, hayatlarını altüst eden kaotik olayları anlamaya çalışırken ortaya komplo teorileri çıktı. Bunun en iyi örneği de 1300'lü yıllarda Kara Ölüm olarak adlandırılan veba salgınının Avrupa'yı kasıp kavurduğu sırada yaşandı. Günümüzde de Covid-19 salgını insanları aynı noktaya götürdü.
Modern bilim, hastalıkların insanları nasıl etkilediğini ve hastalıkların nasıl kontrol altına alınacağını daha iyi anlamayı sağlıyor. Ancak diğer yandan, Covid-19 komplo teorileri sosyal medya, güvenilmez haber kaynakları ve bazı yetkililer aracılığıyla hızla yayılıyor. Sonuç olarak da insanlar artık hem salgınla ilgili hem de aşılarla ilgili pek çok komplo teorisine inanıyor. Bu inanış nedeniyle de aynı insanların virüsün yayılmasını engellemek için önlem alma olasılıkları düşüyor.
ARAŞTIRMA YAPILDI
Amerika'da yapılan bir araştırma ile insanların komplo teorileri hakkındaki düşünceleri ölçüldü. Araştırmacılar 840 yetişkinden oluşan bir grupla önce Mart ayı sonunda, sonrasında ise Temmuz ayı ortasında görüştü. Katılımcıların bu konudaki inançlarının ve eylemlerinin pandemi sürecinde nasıl değiştiğine bakıldı ve genel olarak, Covid-19 komplo teorilerinin sadece sıradan olmadığı, aynı zamanda ilgi kazandığı görüldü. Mart ayında, insanların yüzde 28'i, Çin hükümetinin koronavirüsü bir biyolojik silah olarak ürettiğine dair çürütülmüş bir söylentiye inanıyordu; bu sayı Temmuz'a kadar yüzde 37'ye yükseldi.
Katılımcıların yaklaşık yüzde 24'ü, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin, kanıt olmamasına rağmen virüsün Trump'a politik olarak zarar verme tehlikesini abarttığına inanıyordu; Temmuz itibarıyla bu rakam yüzde 32'ye yükseldi. Mart ayında, ankete katılanların yaklaşık yüzde 15'i, virüsün ilaç ve aşı satışlarını artırmak için üretildiğine inandıklarını söyledi, bu düşünceyi paylaşanların oranı Temmuz'da yüzde 17'ye çıktı.
AŞIYA DA TEMKİNLİLER
Komplo teorilerine inananların aşıya yaklaşımları da aynı şekilde kuşkucu oldu. Bu kişilerin Mart ayında aşı olmak istediklerini söyleme olasılıkları 2.2 kat daha düşüktü; Temmuz'a gelindiğinde aşı olmak istemeleri 3.5 kat azaldı. Olayı bütün olarak ele aldığımızda komplo teorilerine olan inanç virüsün yayılmasını en aza indirme çabaları önünde bir engel gibi görünüyor.