Covid-19'a karşı geliştirilen aşıların oldukça hızlı bir şekilde piyasaya sürülmeye hazır hale gelmesi akıllara 'Aşıların yan etkileri var mı?' sorusunu getirdi. Tüm dünyayı etkileyen yeni koronavirüs salgını ile birlikte çok kısa sürede aşı üretilmesine tanık olduk. Şimdiye kadar yaklaşık 20 yıllık çalışmaların ardından üretilen bir aşının yeterince etkili ve güvenli olabileceğini düşünüyorduk. Pandemi bize o kadar vakit tanımadı. Geldiğimiz noktada karşımızda farklı aşı seçenekleri var. Bu aşılar hakkında etkinlikleri bir yana, ne kadar güvenli oldukları en çok merak edilen konu.
YAN ETKİLER ORTAYA ÇIKIYOR
Türkiye'de de çalışmaları sürdürülen inaktif aşı bir yana, daha önce hiç kullanılmamış mRNA aşıları ile ilgili hem büyük umutlar hem de büyük kaygılar var: 'Bu aşıların nasıl yan etkileri olacak?' Şu anda, ABD'de onay bekleyen iki mRNA aşısı, 3'üncü aşama klinik denemelerde 73 binden fazla kişide test edildi. Her iki aşının da Covid-19'u önlemede yüzde 90'dan fazla etkili olduğu bildirildi. Ancak geliştirilen mRNA aşılarının bu türün ilk örnekleri olması ve her iki aşının da gerçek içeriklerinin henüz açıklanmamış olması, aşıların başarısına gölge düşürmeye yetiyor.
Faz-1 ve faz-2 çalışmalarında hayvanlar ve faz-3 çalışmalarında insanlar üzerinde yapılan denemelerde mRNA aşıları olumsuz bir profil ortaya koymadı. Genel olarak hafif yan etkiler ortaya çıktı: Enjeksiyon bölgesinde ağrı, ateş, yorgunluk, baş ağrısı, eklem ağrısı ve kas ağrıları. Bununla birlikte, Covid-19 aşıları çok yeni olduğundan, uzun vadeli yan etkiler henüz tam olarak anlaşılabilmiş değil.
Vücudun geliştirdiği hafif yan etkiler, temelde bağışıklık sisteminin hazırlandığını gösteriyor. Aşılar, vücudun virüse yanıt vermesini sağlamak için yapılır. Covid-19 aşısının ardından vücut SARs-CoV-2'ye bir yanıt vermeyi öğreniyor, bunun da ateş gibi belirtilere yol açması olasılık dahilinde. Diğer yandan uzmanlar, aşının ikinci dozunun daha fazla yan etkiye neden olabileceği konusunda endişeli.
YAN ETKİLERİ
mRNA aşılarının faz-3 çalışmalarında hastalar arasında en sık görülen yan etkiler:
Yorgunluk (yüzde 9.7)
Kas ağrıları (yüzde 8.9)
Eklem ağrısı (yüzde 5.2)
Baş ağrısı (yüzde 4.5)
Ağrı (yüzde 4.1)
Enjeksiyon bölgesinde ağrı (yüzde 2.7)
Enjeksiyon yerinde kızarıklık (yüzde 2)
YARARI ZARARINDAN FAZLA
Aşıların yan etkileri kadar olumlu etkileri de var. Şu an koronavirüs karşısındaki tek silahımız aşı. Sürü bağışıklığının güvenli bir şekilde oluşturulabilmesi için toplumun yüzde 70'inden fazlasının aşı olması gerekiyor. Özellikle yaşlılar ve bağışıklığı zayıflamış olanlar gibi savunmasız, yüksek riskli gruplar için önemlidir. Dünya genelinde ortalama olarak Covid-19'a yakalanan her 200 kişiden biri ölüyor. Bireysel olarak tüm önlemleri alıyor olsalar bile başkalarının yaptığı hatalar nedeniyle insanlar koronavirüs ile enfekte olabiliyor. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, aşıların sağladığı faydalar risklerden daha ağır basıyor.
