Yeni koronavirüs hayatımızı rutininden çıkaralı yaklaşık 8 ay oldu. Bugün nasıl ki ayakkabı giymeden dışarı çıkmıyorsak, maske takmadan da çıkamaz olduk. Gözlüklerin yerini siperlik, deodorantların yeri dezenfektan aldı.
Önlem almayanlar, virüsü hafife alanlar elbette var. Maalesef biz ne kadar anlatsak da başlarına gelmeden (umarım gelmez) anlamayacaklar. Bir de madalyonun öteki yüzü var: Hayatlarını Covid-19 kokusu üzerine kuranlar.
Rakamlardaki hızlı artış Covid-19'dan korkmak için haklı bir sebep. Bu korku nedeniyle ciddi hastalıkları olanlar bile tıbbi bakım almayı geciktirdi. Salgın; finansal, sosyal ve duygusal refahımız üzerindeki etkileriyle sağlık hizmeti sorunlarının da ötesine geçti. Bu zorlukların uzun vadede insanları nasıl etkileyeceği üzerine çalışmalar çoktan başladı.
STRES, SİNİR SİSTEMİNİ ETKİLER
Covid-19 ile ilişkili stres ve kaygıya dünyanın dört bir yanında rastlanabiliyor. Stres, vücut üzerinde fiziksel etkileri olabilen birçok sağlık sorunlarıyla bağlantılı. Doğrudan sinir sistemini harekete geçirir, kan basıncını ve kan şekerini yükseltebilecek bir tepkiye neden olur. Stres, kronik olarak ortaya çıktığında ise hipertansiyonu ve diyabeti kötüleştirebilir.
Uyku ve yeme düzeninin bozulması, stresin başlıca etkilerinden. Yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, pandemiye bağlı stres, kalp sağlığını etkiliyor. Kırık kalp sendromu olarak adlandırılan bu durum Takotsubo kardiyomiyopatisi veya stres kardiyomiyopatisi olarak da biliniyor. Kırık kalp sendromu, ani başlayan göğüs ağrısı ve kalp krizine benzer kalp fonksiyon bozukluğu ile ortaya çıkar ancak kalp krizinde görülen kan pıhtısı veya kalpteki kan akışında anormallikler gibi durumlar oluşmaz. Stres kardiyomiyopatisi, genellikle menopoz sonrası kadınlarda görülür.
HORMONLAR DEĞİŞİYOR
Yapılan araştırmalar, stres ve stres kardiyomiyopatisi arasındaki bağlantıyı onaylıyor. Kırık kalp sendromu yaşayan hastalar genellikle hastalıklarından önceki hafta duygusal veya fiziksel stres yaşamış oluyor. Araştırmacılar, bu bağlantının işleyişini tam olarak çözebilmiş değil ama beyne kan akışında ve stresle ilgili hormonlarda değişiklikler olduğunu keşfettiler. Kırık kalp sendromunun tetikleyicileri bir yakının ölümü, boşanma, deprem, sel ve küresel bir pandemi gibi doğal afetler olabilir.
ARAŞTIRMALAR SÜRÜYOR
JAMA Network'te yayımlanan bir çalışma, kırık kalp sendromunun yaygınlığına bakarak Covid-19 ile ilgili stresin kalp sağlığımız üzerindeki etkisini ölçmeye çalıştı. Bu çalışmaya dahil edilen bin 914 katılımcı, Covid- 19 ile enfekte olmamış kişiler arasından seçildi. Sonuç olarak Covid-19 salgını sırasında stres kardiyomiyopatisinde önemli bir artış olduğu ve bu artışın Mart ve Nisan aylarında dört kat fazla olduğu görüldü. Kırık kalp sendromunda hastalığın gidişatı genellikle olumlu yönde olur ve bir-iki hafta içinde iyileşme beklenir. Ancak tekrarlama olasılığı yüksektir.