Bugüne kadar Covid-19 nedeniyle 6 bin 121'den fazla kişiyi kaybettik. 258 binden fazla kişi de virüse maruz kaldı. Maalesef bu sayılar her geçen gün artıyor, artmaya da devam edecek gibi görünüyor. Bir de sayısı bilinmeyen bir kesim var: Asemptomatikler. Geçtiğimiz günlerde Sağlık Bakanı Sayın Fahrettin Koca, TÜİK ile yapılan bir araştırmanın sonucunu paylaşmıştı. Bu araştırmanın sonucuna göre, hiçbir belirtisi olmayan ancak vücudunda koronavirüs bulunanların oranı 10 binde 26. Hastalığı asemptomatik olarak geçirenler belirtileri olmadığı için herhangi bir sağlık kuruluşuna başvurmuyor, dolayısıyla Sağlık Bakanlığı'nın resmi hasta sayısına eklenemiyorlar.
ÖNLEM ALIN
Konu Covid-19 olduğunda akla ilk gelen maske, mesafe ve hijyen oluyor. Ancak üzülerek gözlemliyorum, ısrarla koronavirüsü hafife almaya devam edenler var. Biz de hekimler olarak ısrarla söylemeye devam edeceğiz: 'Bana bir şey olmaz demeyin, önlem alın.' Yeni koronavirüs ile ilgili yapılan çalışmaları, öğrenilen yeni bilgileri sizlerle paylaşırken virüsün kalıcı hasar bırakabildiğini gösteren bazı araştırmaları da kaleme almıştım. Hatta asemptomatik olanlarda bile bazı sağlık problemleri görülmeye başlandığından da bahsetmiştim. Birçok hasta iyileştikten aylar sonra bile ciddi sağlık problemleri yaşayabiliyor. Hollanda'da yapılan bir ankete göre, virüsün neden olduğu problemler sanılandan daha yaygın görülüyor. Sağlık problemi yaşayan, ortalama yaşı 53 olan bin 622 kişi ile yapılan ankete göre, katılımcıların yüzden 90'ından fazlasının, basit günlük faaliyetleri ile ilgili problemleri var. Ankete katılanların yüzde 91'i hastanede tedavi edilmedi, yani hastalığı basit şikayetlerle atlattı. Yüzde 43'lük bir kesime de hastalandıkları sırada teşhis konmadı, yani belirti göstermeden hastalığı geçirdiler. Covid-19 ile karşılaşmadan önce yüzde 85'i sağlıklı olduğunu söylerken, enfeksiyondan sonra bu oranın yüzde 6 olduğu görüldü. Katılımcıların neredeyse yarısı artık egzersiz yapamayacaklarını söylüyor. Yüzde 60'ından fazlası ise yürüyüş ile ilgili problem yaşıyor.
HER İHTİMAL MÜMKÜN
Bunlar koronavirüsün birkaç aylık sonuçları. Daha uzun bir zaman zarfında, belki yıllar içinde ortaya çıkabilecek başka sorunlara neden olup olamayacağını şimdiden bilmek mümkün değil. Sadece şu ana kadarki deneyimlerimize bakarak, daha önce hiç karşılaşmadığımız bir virüsle uğraştığımızı ve gelecekte her türlü ihtimalin mümkün olabileceğini biliyoruz.
Anket katılımcıları arasında en sık görülen 10 şikayet
Yorgunluk yüzde 87.8
Nefes darlığı yüzde 74.2
Göğüste baskı hissi yüzde 45.4
Baş ağrısı yüzde 39.8
Kas ağrıları yüzde 36.2
Omuzlar arasında keskin acı yüzde 35.2
Çarpıntı yüzde 32.7
Dinlenme anında artan kalp ritmi yüzde 30.1
Baş dönmesi yüzde 28.6
Öksürük yüzde 28.3