Tükettiğimiz gıdaların plastikle temas etmesi yıllardır tartışılan bir konu. Bu tartışmalar yersiz de değil. Plastikten gıdalara sızan kimyasallar, başta üreme olmak üzere birçok sağlık problemine neden olabiliyor.
Plastikler, neredeyse hayatımızın her alanını ele geçirdi. Özellikle yiyecek ve içeceklerimizle temas halinde olması son yıllarda daha da tartışılır oldu. Hemen bütün ürünleri plastik ambalajlarda satın alıyoruz, yiyeceklerimizi plastik poşetlerde taşıyoruz, pişen yemekleri plastik kaplarda saklıyoruz, su başta olmak üzere içeceklerimizi plastik şişelerde satın alıp tüketiyoruz. Peki, bu kadar plastiğe maruz kalmak ne kadar güvenli?
ISITMADAN DA KİMYASAL SIZABİLİR
Gıdalarla temas eden plastiklerle ilgili birçok araştırma yapıldı. Çıkan sonuçlar genel olarak aynı bulguyu ortaya koyuyor; plastikteki bazı kimyasallar temas ettiği yiyecek ve içeceklere sızabiliyor. Bu kimyasalların vücuda karışması ise obezite dahil bazı metabolik bozukluklara ve doğurganlığın azalması gibi sorunlara yol açabilecek düzeyde olabiliyor.
Isıya maruz kalan plastikler ise daha da tehlikeli. Isınan plastikteki kimyasallar daha hızlı ve daha büyük ölçüde gıdalara karışabiliyor. Bu da demek oluyor ki, plastik kaplarda sakladığınız yiyeceklerinizi mikrodalgada ısıtarak daha fazla kimyasala maruz kalabilirsiniz. Et ve peynir gibi yağlı yiyeceklerin, bu kimyasalların yüksek miktarlarını emmeye daha yatkın olduklarını da hatırlatmak isterim. Ayrıca bazı plastik türlerinin, ısıtılmadan da gıdalara kimyasal sızdırdığını kanıtlayan çalışmalar olduğunu da söylemeden geçmeyeyim.
BİRBİRİYLE KARIŞTIRILMAMALI
Öte yandan aynı anda birçok kimyasala maruz kalıyoruz. Bu da vücudumuzda adeta bir kimyasal karışım oluşturuyor. Evlerimizde kullandığımız temizlik malzemeleri gibi kimyasal içerikli ürünlerin paketlerinde 'başka kimyasallarla karıştırmayın' şeklinde bir uyarı vardır. Karıştırıldığında ise farklı tepkimeler, zehirli gaz, patlayıcı ya da yanıcı oluşumlar gibi durumlar ortaya çıkabilir.
EN ÇOK HAMİLE KADINLAR DİKKAT ETMELİ
Plastiğin içerdiği kimyasallardan en çok hamile kadınlar ve fetüsler etkileniyor. Çünkü bahsettiğim kimyasalların çoğu plasentayı geçiyor ve fetüs kimyasala maruz kalıyor. Sadece doğmamış bebeklerin değil, çocukların da bu kimyasallara küçük yaşlarda maruz kalması uzmanlar tarafından oldukça endişe verici bulunuyor. Bu kimyasallar arasında bulunan ftalatlar ve bisfenol A (BPA); hormonların üretimine, fonksiyonuna, transferine ve salgısına etki eden endokrin sisteminin bozulmasına sebep olur.
Ftalatlar, erkek üremesine zararlı maddeler olarak değerlendirilse de kadınlar üzerinde de kötü etkileri olduğu ortaya çıktı. Amerika'da yapılan bir araştırmada, insanların yaygın olarak ftalatlara maruz kaldığı ortaya çıktı. Üstelik yetişkin kadınlar erkeklerden daha çok maruz kalıyor çünkü birçok kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinde ftalatlar bulunuyor.
Bisfenol A ise hem insanlarda, hem de kemirgenlerde üreme ve sağlık problemlerine neden oluyor.