Gut hastalığı, genellikle ayak başparmağı eklemini etkileyen artritin (vücut tarafından üretilen, eklemlerde meydana gelen iltihabik bir durum) sık görülen bir türüdür. Eğer gut hastalığı semptomlarını yaşayan birçok kişiden biriyseniz, dört harfli bir kelimeyi de maalesef iyi biliyorsunuzdur: AĞRI.
Erkekler ve obez yetişkinlerde görülme olasılığı daha yüksek olan bu hastalık neden oluşur, tedavisi nasıl olur? İşte bu haftaki köşe yazımda gut hastalığıyla ilgili bilinmeyen tüm detayları bulabilirsiniz...
PÜRİNLER PARÇALANAMIYOR
Genellikle sabahları eklem ağrıları ile kendini gösteren gut hastalığı, ulusal sağlık enstitülerine göre vücudun ürettiği ürik asit birikiminden kaynaklanmaktadır.
Bu birikim, ağrınızın kaynağı olan eklemlerinizde küçük ürik asit kristalleri oluşumuna neden olabilir. Vücutta çok fazla ürik asit olduğunda, ürik asit kristalleri (monosodyum ürat) vücuttaki eklemler, sıvılar ve dokularda birikir.
Ürik asit ise DNA'da bulunan kimyasal bileşikler olarak adlandırılan pürinlerden gelir. Normal hücre metabolizması sırasında vücudunuz bu pürinleri parçalar.
Fakat pürin bakımından zengin gıdalar yedikten sonra, vücudunuz pürinlerin parçalanmasından kaynaklanan tüm ürik asidi idare edemiyorsa, işte o zaman gut hastalığı ortaya çıkabilir.
TEŞHİS İÇİN ROMATOLOĞA GİDİLMELİ
Hastalık, gut hastalığının tedavisinde uzmanlaşmış bir doktor veya bir doktor ekibi tarafından teşhis ve tedavi edilmelidir.
Gut belirtileri ve semptomları spesifik değildir ve diğer hastalıkların belirti ve semptomlarına benzemektedir. Bu açıdan uzman bir ekip tarafından kontrol edilmesi oldukça önemlidir. Gutta ve diğer artrit formlarında uzmanlaşmış doktorlara romatologlar denir. Bir romatolog, gut hastalığınızı teşhis ettikten sonra size etkili bir şekilde tedavi uygulayabilir.
Bir eklemde ani ve yoğun bir ağrı yaşarsanız, doktorunuza gidin. Ağrı bir veya iki gün içinde kaybolsa bile, doktorunuzun görmesi önemlidir. Çünkü gut hastalığı tedavi edilmezse daha fazla ağrı ve eklem hasarı meydana gelebilir.
HASTALIĞI ÖNLEMEK İÇİN...
Gut hastalığı, günlük yaşantınızın birçok yönünü olumsuz etkiler. Neyse ki, gut hastalarının yaşam kalitesini artırmak için uygulayabileceğiniz düşük maliyetli yöntemlerle hastalığın önüne geçebilirsiniz.
Sağlıklı beslenin, kırmızı etten uzak durun: Pürin seviyesi yüksek gıdalardan (kırmızı et, sakatat gibi) kaçının. Proteinlerin tüm hayvansal kaynakları, gut hastalığına neden olan yüksek miktarda pürin içermektedir. New England Journal of Medicine'da yapılan bir araştırmada; haftada iki kez kırmızı et yiyenlere, ayda bir kereden az kırmızı et yiyenlere kıyasla yüzde 50 daha fazla gut teşhisi konulduğu görüldü. Yine Arthritis Research&Therapy dergisinde yapılan farklı bir çalışmada, kırmızı etin gut ile bağlantılı doymuş yağ içerdiği ortaya çıktı. Karaciğer, böbrek, dil gibi sakatatlar da özellikle pürin içerir; dikkat etmekte fayda var.
Hayvansal ürünler gibi birçok deniz ürünü çeşidi de bol miktarda pürin içerir.
Eğer gut rahatsızlığından endişe ediyorsanız, bu ürünleri beslenme programınızdan çıkarmanız gerekebilir.
Karides ve ıstakoz gibi kabuklu deniz hayvanları ile ton balığı ve somon gibi yaşlı balıklar dikkatli olunması gereken diğer türlerdir. Çalışmalarda, bu balıkların haftada bir veya birden fazla tüketilmesinin gut hastalığı riskini artırdığı görülmüştür.
Alkol tüketmeyin: Alkol pürin içerir fakat birada bu oran diğer alkol türlerine göre daha fazladır. Bu sebeple özellikle bira gibi alkollerin tüketimini sınırlayın, mümkünse tüketmeyin.
Soda ve meyve suları tehlikeli: Araştırmalarda, yüksek fruktozlu mısır şurubunun yer aldığı meyve suları ve sodaların, vücudun ürik asit düzeyinde ani bir artış ile bağlantılı olduğu ve aynı zamanda gut hastalığı için bir risk oluşturduğu görülmüştür.
Hazır gıdalara dikkat: Ketçap, salata sosu, kurabiye ve kraker gibi birçok paketlenmiş gıda, yüksek fruktozlu mısır şurubu içerir. Ayrıca makarna ve pek çok ekmeğin içinde bulunan rafine karbonhidratlar da vücudun ürik asit yükünü artırabilir ve gut ağrısı geliştirebilir.
Vitamin alırken doktorunuza danışın: Vitamin alırken dikkatli olun çünkü bazı besin maddelerinin fazla olması gutun kötüleşmesine neden olabilir.
Fiziksel olarak aktif olun
Sağlıklı bir yaşam sürmeniz için uzmanlar, yetişkinlerin haftada 150 dakika orta düzeyde fiziksel olarak aktif olmasını önerir. Haftada beş gün boyunca günde 30 dakika yürüyüş yapın, yüzün veya bisiklet kullanın. Bu 30 dakika, gün boyunca üç ayrı 10 dakikalık oturumlara bölünebilir. Düzenli fiziksel aktivite, kalp hastalığı ve diyabet gibi diğer kronik hastalıkları geliştirme riskinizi de azaltacaktır. Ayrıca gut hastalığından korunmanızın en önemli yollarından birisi de önerdiğimiz gibi hareketli yaşamdır.
Gut hastalığını artıran nedenler
Aşağıdaki sebepler, gut hastalığına neden olan hiperüriseminin gelişme olasılığını artırır:
Obezite
Kalp yetmezliği, hipertansiyon (yüksek tansiyon), diyabet ve zayıf böbrek fonksiyonu gibi hastalıklara sahip olmak
Diüretik (idrar söktürücü) gibi bazı ilaçların kullanılması
Alkol alımının artması
Yüksek fruktozlu yiyecek ve içeceklerden yeme ya da içme
Bazı gıdalarda bulunan organik bir bileşik olan pürin açısından yüksek bir beslenme programınız varsa vücut ürik aside dönüştürebilir. Pürin bakımından zengin besinler; kırmızı et, sakatat, hamsi, sardalya, midye, alabalık ve ton balığı gibi bazı deniz mahsullerini içerir.
Bitki çayları faydalı
Yeterli sıvı almanın bir başka yolu da bitki çayları içmektir. Özellikle nane çayını tüketebilirsiniz. İki çorba kaşığı nane çayını kaynar suyun içine koyun, içmeden önce 10-20 dakika bekletin ve suyunu için.
Ani diyetlerden kaçının
Araştırmalarda, fazla kilolu insanlarda gut hastalığı gelişme riskinin yüksek olduğu görülüyor. Kilolu kişilerde ürik asit seviyeleri yüksektir. Ancak gut ataklarını tetiklediği bilinen ani diyetlerden uzak durmak gerekir. Açlık gibi nedenlerle ürik asit salınımı artar. Dolayısıyla diyetisyen eşliğinde bir diyet yaparak, sağlıklı kilo vermenizi öneririm.