İki dini bayramımızdan biri olan Kurban Bayramı, dostluk, kardeşlik ve paylaşım duygularını bir araya getirmekte ve toplumsal kaynaşmaya katkı sağlamaktadır.
Aynı duyguları paylaşan pek çok insanın aynı sofra etrafında buluşması, şüphesiz ki bayramın en güzel yanlarıdır. Peki Kurban Bayramı'nda et tüketimi nasıl olmalı?
Kurban Bayramı'nda, normal günlere oranla şeker tüketiminin artmasının yanı sıra et tüketimi de artar. Özellikle obezite, diyabet, yüksek tansiyon, kalp ve mide rahatsızlığı bulunan kişilerin beslenmelerine dikkat etmesi gerekir. Sindirimi en zor olan besinlerin başında kırmızı et yer alır. Özellikle yeni kesilen kurban etlerinin sindirimi oldukça zordur.
Bu sebepten dolayı et kesimden hemen sonra tüketilmemeli, en az birkaç gün buzdolabında bekletilmelidir.
Yağlı etlerin doymuş yağ ve kolesterol oranları yüksektir. Kalp hastalığının sebebinin, doymuş yağlar ve kırmızı et olduğunu korkutucu manşetlerde okuyorsunuzdur.
TOKSİK ETKİSİ VAR
Son yıllarda yüzde 100 doğru olmaksızın günah keçisi ilan edilen kırmızı et hakkında güncel tıbbi bilgileri, literatürde adeta bilimsel bir kazı yaparak sizlerle paylaşmak istiyorum.
Sebze, meyve ve baklagiller gibi besin değeri yüksek gıdalar içeren bir beslenme düzenine aniden geçtiğinizde, anlamsız bir yorgunluk hissettiğiniz oluyor mu? Saydığım besin değeri yüksek gıdaların toksik etkisi yoktur, yani kırmızı et gibi değildirler.
Biraz abartılı bir tabir olsa da, hayvansal gıda yediğinizde kendinizi adeta zehirliyorsunuz (iyi huylu zehir diyelim) ve diğer zehirler gibi (sigara, alkol) bu da size kendinizi iyi hissettiriyor. Hayvansal gıdalar sindirilirken toksik metabolik maddeler açığa çıkar ve damarlarınızda gezmeye başlar.
Ne zaman ki hayvansal gıdaları aniden azaltırsınız, o zaman adeta diğer bağımlılıklarda olduğu gibi çekilme bulguları gün yüzüne çıkar. Besin değeri yüksek gıdalara ani geçişin oluşturduğu yorgunluk-bitkinlik hissi bundan kaynaklanır. Kırmızı et tüketimi, kalp damar hastalıkları gibi diyabet ve tansiyonu da tetikler. Bu nedenle Kurban Bayramı'nda kırmızı et ve şeker tüketiminde aşırıya kaçmamak gerekir.
BAKTERİ GELİŞMEMESİ ÇOK ÖNEMLİ
Konu beslenme olunca akla gelen ilk şey hijyen oluyor. Et, bizi hasta edebilecek bakteri taşıyabilen hayvanlardan gelir. Bu sebeple eti güvenli bir şekilde saklamak için mevcut olabilecek herhangi bir bakteri oluşumunu önlemek önemlidir.
Bakteri hızla çoğalabilir ve gıdanın yağmalanmasına veya güvensiz hale gelmesine neden olabilir. Bakteriler, gıda bozulması ile ilişkili sümük, toksinler, renkler ve kokular üretir.
Bununla birlikte, hastalık yapan bakteriler yiyeceklerin kokusunu, rengini veya dokusunu değiştirmeden büyüyebilir.
Bu nedenle eti bakteri gelişimini önleyecek kadar soğuk tutmak gerekir. Yiyecekleri bozan bakterilerin ortam sıcaklığında hızla çoğaldığını unutmamak gerekir.
Dolayısıyla eti buzdolabında muhafaza ediyorsanız, buzdolabınızın derecesi 0° ile 4° arasında olmalıdır, çünkü çoğu bakteri bu aralıkta olsa bile çok yavaş yavaş büyür.
Dondurucuda muhafaza edilecek etlerin ise -15 ile -18 arasında olmasına dikkat edilmelidir. Kurban etinde dikkat edilmesi gereken bir diğer konu kesim alanının hijyenidir.
Mutlaka özel kesim yerleri tercih edilmeli ve kurban etleri steril örtüler üzerinde muhafaza edilmelidir. Kesim öncesi hayvanın aşırı yorgun olması, kesilen diğer hayvanları görmesi vs. gibi durumlar hormon ve kimyalarını etkilediğinden etin kalitesini düşürmektedir. Dolayısıyla hayvanın hem sağlıklı, hem de rahat olduğundan emin olun.
KURBAN ETLERİ NASIL PİŞİRİLMELİ?
Kurban Bayramı'nda, etin tüketim miktarının yanı sıra pişirme yöntemleri de önemlidir. Kurban eti buzdolabında en az iki saat dinlendirilmelidir. Etlerin pişirilmesinde haşlama ve ızgara tercih edilmelidir. Besin çeşitliliği sağlaması açısından ise etler tek başına değil, sebzeler ile birlikte (mantar, brüksel lahanası, bezelye, patates, soğan vb.) pişirilmelidir. Et ürünleri kendinden yağlı olduğundan, etle yapılan yemeklere ekstra yağ ilave edilmemeli, kuyruk yağı ve tereyağı kullanımından kaçınılmalıdır.
KURBAN ETLERİ NASIL MUHAFAZA EDİLMELİ?
Kurban etlerinin korunması, tüketimi kadar önemlidir. Etler büyük parçalar halinde değil, küçük parçalar halinde doğranmalı, buzdolabı poşeti içerisinde buzlukta muhafaza edilmelidir. Her poşetin birer yemeklik olabilecek kadar et ile dolu olması yeterlidir. Etler buzdolabının raf gözünde muhafaza edilmemeli, pişirileceği kadar buzluktan çıkarılarak raflara konmalıdır. Dışarıda bekletilen etin, oda sıcaklığında hızlıca bakteri üretimine yol açabileceği unutulmamalıdır. Bu şekilde muhafaza edilen etler -2 derecede birkaç hafta, -16 ve -18 derecelerinde ise daha uzun süre korunabilir.
Etler kolaylıkla bozulabilen besin gıdalarıdır. Dolayısı ile etlerin dondurulduktan sonra, tekrar çözünmesi üzerinde bazı mikroorganizmaların ortaya çıkmasına neden olur. Dolayısıyla etlerin buzu çözüldükten sonra hemen yüksek ısıda pişirilmelidir. Etlerin çabuk çözülmesi için kalorifer peteği, klima, ütü, kurutma makinesi gibi araçlardan faydalanmak bakteri ve mikroorganizma üretimini hızlandırdığından, insan sağlığı açısından oldukça zararlıdır.
ZOONOZ HASTALIĞINA DİKKAT
Zoonoz hastalığı hayvanlarda görülen ve insanlara bulaşabilen bir hastalıktır. Bu hastalık içerisinde sayılan kist, şarbon, verem ve teniyoz hastalıkları hayati derecede önem taşır. Bazı önlemler alınarak hastalıklar ile mücadele edilebilir.
Özellikle Kurban Bayramı'nda kesim yerlerinin hijyen olmaması, kesim öncesi ve sonrasında gerekli steril ortamın sağlanamaması, kesilen hayvan etlerinin tüketimi sırasında gerekli özenin gösterilmemesi zoonoz hastalığının yayılmasında ve pek çok kişiye bulaşmasında önemli faktörler arasında sayılır. Etler kesinlikle çiğ ya da az pişmiş olmamalı, zoonoz hastalığının en çok az pişmiş etlerden bulaşabildiği unutulmamalıdır.
Ayrıca hayvanların kesimi, parçalanması, pişirilmesi ve tüketilmesi gibi aşamalarda kişisel hijyene dikkat edilmeli, eller her işlemden sonra mutlaka yıkanmalıdır.
Yapılan araştırmalara göre (araştırmalar günlük ortalama 100 gr. et tüketimine göre yapılmıştır) haftada bir hamburger yiyen erkeklerin yüzde 35 daha fazla prostat kanseri olması, artmış şeker hastalığı riski; sizi işlenmiş gıdalardan uzak tutmak için uyarıcı birkaç sonuçtur. Dolayısıyla Kurban Bayramı boyunca et tüketimi bir kilodan fazla olmamalıdır.