Gün içerisinde hareketli kalmanın ve fiziksel aktivitelerin sağlık üzerindeki olumlu etkilerini hepimiz az çok biliyoruz. Peki ya bilmediklerimiz? Yapılan araştırmalara göre fiziksel aktiviteler sonrası, vücudun kendini iyileştirmesi ve iltihaplanmaya karşı savaşabilmesi adı verilen inflamasyon gücü artıyor. Özellikle gün içerisinde tempolu adımlarla en az yarım saat yürümek ve herhangi bir spor dalıyla uğraşmak; bağışıklık sisteminizi güçlendirmenin yanı sıra, vücuttaki iltihaplanma oranını da azaltıyor.
İNFLAMASYON BİR REAKSİYONDUR
İnflamasyon bedenimizin çeşitli olaylara verdiği hücresel boyuttaki reaksiyondur. İnflamasyon ayrıca vücudun bağışıklık cevabının hayati bir parçası olarak da bilinir. Vücudun yaralanması sonrasında onu iyileştirme girişiminde bulunan, virüs ve bakteriler gibi yabancı işgalcilere karşı vücudu savunan ve zarar görmüş dokuyu onaran bir çeşit savunma mekanizmasıdır. İnflamasyon olmadığı durumlarda yaralarınız geç iyileşebilir veya vücudunuzdaki enfeksiyonlar ölümcül olabilir. İki tür inflamasyon vardır: Akut inflamasyon ve kronik inflamasyon. Kronik inflamasyon; diyabetten kalp hastalığına kadar her türlü hastalıkla bağlantılıdır. Egzersiz yapmaya ve kaslarınızı hareket ettirmeye başladığınızda, kas hücreleriniz iltihaplanma ile mücadelede önemli bir rol oynayan Interleukin 6 veya IL-6 adı verilen küçük bir proteini serbest bırakır. IL-6 proteini, vücutta iltihaplanmayı tetikleyen diğer proteinlerin azaltılmasını sağlar.
ORANTILI KORUMA SAĞLIYOR
Yapılan araştırmalara göre; egzersiz süreniz arttıkça kas hücreleriniz olası iltihaplanmalara karşı daha güçlü bir hal alır. Örneğin 30 dakikalık bir egzersiz veya aktivite sonrasında IL-6 protein seviyeleriniz de beş kat artar. Bu seviyelerin artışını inceleyen bilim adamları maraton sporcularının bağışıklık sisteminin güçlü oluşunu, IL-6 proteininin yüksek seviyesi ile ilişkilendirir. 2003 yılında yayınlanan bir çalışmada, yeniden IL-6 proteininin iltihabı azaltmada rolü araştırılmıştır. Bu araştırmada, katılımcılara vücudun iltihaplanma tepkisini aktive ettiği bilinen bir E. coli bakteri molekülü enjekte edilmiş ve bisiklet sürmeleri istenmiştir. Üç saat boyunca bisiklet süren katılımcıların IL-6 düzeylerinde artış gözlenmiştir. Böylelikle egzersizin vücut iltihaplanması karşısındaki gücü bir kez daha ortaya konmuştur. Akut iltihaplanma; deride kesilme veya kazıma, enfekte çivi, burkulmuş ayak bileği, akut bronşit, boğaz ağrısı, bademcik iltihabı sonrasında ortaya çıkar. Örneğin elinizin paslı bir kesici ile kesilmesi sonrası ateşinizin yükselme sebebi, akut iltihaplanmadır. Ya da ayak bileğiniz burkulduktan sonra bölgede şişlik ve ağrının meydana gelmesi yine akut iltihaplanmanın bir sonucudur. Kısa vadede yani birkaç gün sonra etkileri azalır. Kronik inflamasyon ise uzun vadelidir ve tedavisi yıllarca sürebilir. Kireçlenme, romatizmal hastalıklar, alerjiler, astım, bağırsak hastalıkları, kronik kalp hastalıkları, diyabet gibi hastalıklar kronik inflamasyonla yakından ilişkili hastalıklardır. Aşırı kilo, kötü beslenme, egzersiz eksikliği, stres, sigara, kişisel temizliğe yeteri kadar önem vermeme ve aşırı alkol tüketimi gibi faktörler kronik inflamasyona neden olabilir.
KRONİK ENFLAMASYON RİSKLERİ
Kalp hastalığı İnflamasyonlu kan damarları, artan yağlı plak tıkanıklıklarına ve kan pıhtılarına neden olabilir, bu da kalp krizi ile sonuçlanabilir. Bir egzersiz programına yeni katılan ve kalp rahatsızlığı tanısı konmuş hastalar üzerinde yapılan bir çalışmada; kendine güvende artış, daha düşük stres ve daha az kaygı gibi yaşam kalitesinin diğer ölçütlerinde iyileşmelerin meydana geldiği gözlenmiştir. Egzersiz programları ve günlük aktiviteler; kalp hastalarında daha erken iyileşme sağlar. Diyabet 2009 yılında Gerontology dergisinde yayınlanan bir makaleye göre, hücrelerin birbiriyle iletişimini sağlayan sitokinler insülin sinyalizasyonuna müdahale ederek, insülin direncinizin ve kan şekerinizin artmasına neden olabilir. Artan insülin direnci hem diyabet riskinizi, hem de kilo alma riskini artırabilir. Gün içerisinde hareketli olmaya önem verin. Boş zamanlarınızda yapacağınız yüzme, koşma, bisiklete binme gibi aktiviteler yine kalp sağlığınız açısından fayda sağlar. Kemik sağlığı Endokrinoloji dergisinde 2009'da yayınlanan bir makaleye göre , kronik inflamasyonun kemik erimesi ile ilgisi olduğu ortaya konmuştur. Güneş ışığının yaydığı D vitamini iskelet sistemini güçlendirirken; romatizmal hastalıklar, iltihaplanma, osteoporoz gibi hastalıkların tedavisinde etkin rol oynar. Güneşten tam fayda sağlamak için günde 20 dakika güneşe çıkmak yeterlidir.
KİRAZ VÜCUTTAKİ İLTİHAPLANMAYI ÖNLÜYOR
Kiraz, uzun zamandır gut ve artrit (eklem) ağrısı için bir halk tedavisi olarak kullanılıyor. Ancak az sayıda kontrollü çalışma, kirazın varsayımsal faydalarını değerlendirmiştir. Bu hastalıkların temelinde ürik asit seviyesinin yüksek oluşu bulunur. Kandaki ürik asidin yükselmesi; vücutta şişme, hassasiyet ve iltihaplanmaya neden olur. USDA tarafından yapılan bir araştırmaya göre iki avuç kadar olgunlaşmış kiraz tüketimi ile ürik asitin yüzde 15 oranında azaltılabildiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca araştırma; kirazların, üretilen C-reaktif protein miktarını azaltarak ağrılı inflamasyonun azaltılmasına da yardımcı olabildiğini belirtiyor.
DÜZENLİ EGZERSİZ KAS İŞLEVSELLİĞİNİ ARTIRIYOR
Yapılan araştırmalara göre; kronik inflamasyonun iyileştirilmesinde egzersizin olumlu etkilere sahip olduğu belirtilmektedir. Düzenli egzersiz, kasların işlevselliğinde ve vücudun oksijen alıp kullanabilme yeteneğinde olumlu etki sağlar. Günlük düzenli aktiviteler, vücudun oksijen taşıma ve kullanma becerisini geliştirerek yorgunluk hissini ortadan kaldırır. Bu, özellikle kardiyovasküler hastalığı olan hastalar için çok önemlidir. Egzersiz programlarından önce ve sonra kas gücünü ve esnekliğini ölçen çalışmalar, özellikle yaşlı gruplarında, sırt ağrısı ve kemik hastalıklarında iyileşme olduğunu gösteriyor.