Havaların ısınması, pek çoğumuzu piknik alanlarına yöneltti. Açık havada gerçekleştirilen aktivitelerin hem sağlık, hem psikoloji üzerinde olumlu etkileri bulunuyor. Temiz hava özellikle vücudun canlanması ve oksijen ihtiyacının karşılanması için önemli bir yere sahiptir.
Halk arasında elektrik atmayla bilinen toprağa çıplak ayakla basma yöntemi de yine bu aylarda tavsiye ettiğimiz aktivitelerden biridir. Fakat piknik alanlarında vakit geçirirken dikkat etmek gerekir. Havaların ısındığı günler, enfeksiyon hastalıkları taşıyıcısı kenelerin ortaya çıktığı dönemdir.
Mart ayında görülmeye başlayan keneler, Kasım ayına kadar ürer ve açık alanlarda çok sık görülür. Kenelerin taşıdığı borrela burgdorferi enfeksiyonu vücudun kalp, eklem ve sinir sisteminde meydana gelen Lyme hastalığına neden olabilir; bu hastalık da ölümle sonuçlanabilir.
LYME HASTALIĞI VE BELİRTİLERİ
Lyme hastalığı, kenelerin taşıdığı Lyme bakterisinin neden olduğu iltihaplanma sonucu gelişir ve semptomlar farklı şekilde kendini gösterebilir. Eğer farketmeden bir kene ısırığına maruz kaldıysanız, bu hastalığa yakalanmış olma riskiniz çok yüksektir.
Lyme hastalığının en yaygın semptomu, eklem yerlerinde meydana gelen ağrıdır. Semptomlar bağışıklık sisteminize ve kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Uluslararası Lyme ve İlişkili Hastalıklar Derneği tarafından yapılan araştırmalar sonucu, yıkıcı depresyon sebeplerinin arasında şaşırtıcı şekilde Lyme hastalığının neden olduğu bakterilere rastlanmıştır. Araştırma, Lyme hastalığının beyin işlevlerini yavaşlattığı, dikkat ve konsantrasyon sorunlarına neden olduğu, unutkanlık meydana getirebildiği ve çoklu görevlerle baş edememe durumlarının yaşanabildiğini gösterir. Lyme hastalığı, beyindeki basıncın artmasına neden olur. Kan, yüksek basınç bölgesine iyi akamaz ve beraberinde pek çok sağlık problemlerini getirebilir.
Lyme hastalığının bir diğer yaygın belirtisi ise boğa gözü adı verilen kırmızı yuvarlak cilt döküntüsüdür. Döküntü pek çok bilim adamı tarafından klasik Lyme semptomu olarak belirtilir. Vücudunuzda meydana gelen boğa gözü döküntüsü, size virüs bulaştığını garanti eder.
Fakat kan testi yaptırmadan bu semptomu Lyme hastalığı ile doğrudan ilişkilendirmek doğru değildir. Lyme hastalığını önceden teşhis edebilmek için ELISA adı verilen bir test uygulanır. Kanınızda semptom arayan bu test yüzde 45-60 oranları arasında doğru çıkar. Yani testin yüzde 50 doğru çıkmama ihtimali bulunur. Lyme hastalığının teşhisinde baş ağrısı, boyun sertliği, kas ve eklem ağrıları, baş dönmesi, uykusuzluk ve hafıza sorunları gibi başka semptomlara da bakılır.
LYME HASTALIĞININ TEDAVİSİ
Hastalığın tedavisinde erken teşhis çok önemlidir. Lyme hastalığı semptomları erken fark edildiğinde tedaviye olumlu yanıt alınır. Kan testlerinin yanı sıra idrar testleri de doğru bir teşhise olanak sağlar.
Standart bir tedavi herkes için geçerli değildir. Tavsiye edilen antibiyotik seyrinden sonra, hastaların yüzde 20'sinde tipik olarak iki-dört hafta arasında eklem ağrısı, yorgunluk ya da kas ağrıları; semptomlarını sürdürür. Bu hastalığın sadece kene ısırmalarıyla değil; sivrisinek, bit gibi haşerelerin ısırmasıyla da ortaya çıkabileceğini unutmamak gerekir.
HASTALIĞI ÖNLEMENİN YOLLARI
Egzersiz yapmak ve iyi beslenmek Lyme hastalığına neden olan bakterilerin ortadan kalkmasında önemli bir etkendir. Isı ve oksijen, düzenli egzersizleri şart koşan Lyme bakterilerini yok etmeye yardımcı olur.
Yeşil sebze tüketimi ve meyve ağırlıklı beslenme vücudunuzun bağışıklık sistemini güçlendireceğinden, hastalığa karşı savunma sağlamanızı da kolaylaştıracaktır.
Zararlı kimyasal böcek savuşturucu sprey ve ilaçlar yerine limon kullanın. Limon, çoğu haşerenin hoşlanmadığı bir kokuya sahiptir. Kenelere karşı önlem olarak evinizde, açık alanlarda limon bulundurabilirsiniz.
Vücudunuza karşı gözlemci olun. Vücudu gözlemlemek ve vücuttaki değişikliklerin farkında olmak Lyme hastalığının erken teşhisinde önemli bir yere sahiptir. Daha önce fark etmediğiniz deri döküntüleri, benler ve kızarıklıklar görüyorsanız mutlaka doktora görünmelisiniz.
İç çamaşırlarınızı ve kıyafetlerinizi çıkarırken dikkat edin. Özellikle gün içerisinde açık bir alanda aktivitede bulunduysanız daha dikkatli olmanız gerekir. Keneyi vücudunuza yapışmadan önce bulabilirsiniz.
Sık sık duş almak Lyme hastalığının önlenmesi için iyi bir yöntemdir. Duş sırasında vücudunuza yapışan keneleri fark edebilir ya da vücudunuza yapışmadan onları savuşturabilirsiniz.
Bahçe çimlerinizi biçin. Çim biçmek, kenelerin sevdiği üreme noktalarını ortadan kaldırmak için organik bir yoldur. Ayrıca bahçenizdeki yaprak çöplerinizi temizlemeyi ihmal etmeyin. Çim tohumları kullanmanız da başka bir yöntem. Bu tohumlar yabani otların filizlenmesini önleyerek kenelerin yerleşmesini engeller.
KENELER ÇAKIL TAŞLARINI SEVMEZ
Keneler, çakıllarla kaplı yoldan geçmekten hoşlanmazlar. Bahçenizin kenarlarında kullandığınız yola mümkün mertebe çakıl taşı koyun. Yolları bu şekilde çakıl taşlarıyla doldurmak kene ile aranızda tampon bölge oluşturacaktır.
Piknik alanlarında otururken minder, kilim gibi eşyalar kullanın. Çim ve toprağa direkt temasınız risk altında olmanıza neden olacaktır.
Bahçenizde ya da evinize yakın yerlerde ahşap bulunduruyorsanız bunların kuru olmasına özen gösterin. Islak ahşap kene gibi pek çok haşerenin sizi ziyaret etmesine neden olabilir. Keneler, çoğunlukla gölgeli alanlardaki özensiz tahtalardan sürünerek size ulaşabilir.
Keneden korunmanızı sağlayabilecek bir diğer organik yöntem tavuk yetiştiriciliğidir. Tavuk gibi bazı hayvanlar kene yemekten büyük keyif alır. Tek yapmanız gereken birkaç tavuk sahibi olmak.
TROPİKAL ÇALI İLE KENELERİ UZAKLAŞTIRIN
Kene savuşturucular iyi bir kene itici olmasına karşın; hem size, hem de çevreye zarar verebilecek maddeler içerir. Eğer kimyasal kene kovucular kullanmak zorundaysanız, yakın temastan uzak durun. Kimyasal yerine bitkisel çözümler için bahçenizde tropikal çalı yetiştirmek iyi bir yöntem. Çalılar farklılık gösterebilmektedir. Çiçek ve yapraklarına göre farklı çeşitte pek çok çalı bulunur. Çalı tohumu alırken kene karşıtı olup olmadığını sorun.
VÜCUDUNUZDA KENE VARSA ÇIKARMAYA ÇALIŞMAYIN
Kenelere kesinlikle çıplak el ile ya da herhangi bir araç ile müdahale etmeyin. Bu müdahale ölümle sonuçlanabilir.
Kenenin başı derinize gömülü halde ise mutlaka cerrahi yöntemle çıkarılmalıdır. Vücudunuzda kene fark ettiğiniz anda hemen size en yakın sağlık kuruluşuna gitmelisiniz.
Üzerine böcek öldürücü sıkmayın. Böcek savarlar kimyasal içerdiğinden kenenin ısırdığı yerde farklı reaksiyonlar gösterebilir, durumu zorlaştırabilir. Kene ısırmasında kimyasal müdahaleden önce mutlaka steril müdahaleler yapılmalıdır. Bu müdahalelerde hekim şarttır.
Bazı durumlarda keneyi göremeyebilir fakat Lyme semptomları gösteriyor olabilirsiniz. Vücudunuzun farkında olun. Herhangi bir değişiklik fark ettiğinizde mutlaka hekime başvurun.
Gözle görülmeyen semptomlar için kan ve idrar testi yaptırın.
Kene ısırıklarına maruz kalabileceğiniz alanlarda temkinli davranın.