Kolesterol denildiğinde akla ilk gelen; kötü ve iyi kolesterol terimleridir. Birçoğunuz ne demek olduğunu ve aralarındaki farkı bilmeseniz de iyi ve kötü olmak üzere ikiye ayıldıklarını bilirsiniz. Kolesterolün ne olduğunu anlamak için trigliseridin ne olduğunu bilmeniz gerekir. Son yıllarda bilinçli hekimler tarafından takibe alınan trigliserit değerleri, kolesterol takibi yapanlar için son derece önemlidir. Son zamanlarda hep söylediğim gibi; sağlıklı yaşamak istiyorsanız, rakamlarınızı bilmeniz gerekir.
YAĞLAR AYRIŞTIRILIR
Trigliseridin kanda doğal olarak bulunan yağ asitleri olduğunu söyleyebiliriz. Trigliseritler, moleküler anlamda incelendiğinde ise yapısında üç yağ asiti ve bir gliserol olduğu görülür. Trigliseritler, yağların temel yapı taşı olmalarının yanında onları bağırsakta kolay emilir hale getirmekle de vazifelidirler. Vücuda dışarıdan alınan yağlar, karaciğere varmadan önce trigliseritlerde ayrıştırılırlar. Karbonhidrat, protein ya da yağ kaynakları fazla miktarda alınacak olursa, karaciğere gönderilemeyen enerji fazlası, ihtiyacımız olduğunda kullanılmak üzere yağ hücrelerinde depolanır. Kanda gereğinden fazla trigliserit bulunduğunda bu durum kötü kolesterol olarak adlandırılan LDL oranında artışa sebep olur ve damar tıkanıklığı gelişmeye başlar. Birçok insan, iyi (HDL) ve kötü (LDL) kolesterol seviyesi hakkında bilgi sahibidir ancak az sayıda kişi trigliserit oranını merak eder ve ölçtürür. Oysa kandaki yağ oranı incelendiğinde, dikkat etmeniz gerekenler sadece HDL ve LDL değildir. HDL, LDL ve trigliseride ayna anda bakmak ve birlikte yorumlamak gerekir.
KALP HASTALIĞI RİSKİ ARTIYOR
Trigliserit oranının 200mg/dl ve üzeri olduğu durumlar, hipertrigliseridemi olarak adlandırılır. Araştırmacıların hazırladığı raporlara göre, bu seviyenin üzerinde trigliserit oranına sahip kişilerde kalp hastalıklarına yakalanma oranı ciddi şekilde artış gösteriyor. Bilimadamlarının yaptığı araştırmalara göre; yüksek trigliserit, doyma hissine ulaşmamızı sağlayan leptin hormonunu baskılıyor. Esasında doyacak kadar yediğiniz bir sofradan kalktığınızda kendinizi hâlâ tam anlamıyla doymuş hissetmiyorsanız; mutlaka trigliserit düzeyinizi ölçtürmelisiniz. Araştırmacılar henüz direkt trigliserit oranını düşürmeye yönelik bir diyet geliştiremediler. Ancak kolesterol seviyesini düşürmeye yarayan diyet ve yöntemlerin, trigliserit oranında da düşüşe sebep olduğu bilinen bir gerçek. Trigliserit düzeyinizi düşürmeye yönelik bir diyet programına girecekseniz, ilk dikkat etmeniz gereken; trigliseridin formunu oluşturan şeker ve yağı birlikte almamaya özen göstermek olabilir. Kolesterolünüzü düşürmeye yönelik bir diyet uygularken, programınıza düzenli egzersizi eklemek de trigliserit düzeyinizde ciddi düşüşler yakalamanıza yardımcı olacaktır. Yemek listelerinize muhakkak eklemeniz gerekenlere gelince:
Somon balığı: Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, Omega 3 ve protein zengini somon balığı, trigliserit oranında ciddi düşüşe sebep oluyor.
Baklagilller: Fasulye başta olmak üzere baklagiller; protein ve lif yönünden son derece zengin besin maddeleridir. Baklagillerden alacağınız zengin lif oranı, bağırsaklarınızı adeta temizlemenize yardımcı olurken, tokluk hissi süresini de uzatarak daha az yemenize sebep olur.
Meyveler: Meyve sularından bahsetmiyorum; meyvenin bizzat kendini tüketmek, trigliserit oranında ciddi düşüşe sebep olur. Lif yönünden zengin elma ve berry grubu meyveler tüketebilirsiniz.
Zeytinyağı: Zeytinyağı, trigliserit oranını düşürmeye yardımcı doymuş yağlardan, oldukça zengin bir besin kaynağıdır.
Doymamış yağdan zengin beslenin
Kolesterol seviyenizi kontrol etmek istediğinizde ilk dikkat etmeniz gereken, kullandığınız yağ cinsine dikkat etmek olmalıdır. Doymuş ve doymamış yağ kavramlarını defalarca duyduğunuzdan eminim. Doymuş yağ ve trans yağ miktarı yüksek olan gıdalar, ihtiyacımız olandan çok daha fazla kolesterol üretilmesine sebep olurlar. Kolesterol; karaciğerde, doymuş ve trans yağlardan üretilir. Doymamış yağlar ise sağlıklı yağlar olarak ifade edilebilir. Kandaki kolesterol seviyesini düşürürler. Daha da önemlisi bu yağlar, trigliserit seviyesinin düşmesinde de önemli rol oynarlar.
Göbek yağları için portakal ve avokado
Orta kısmı geniş kişilerin, vücudun temel stres hormonu olan kortizol seviyesi daha yüksektir. Çok fazla kortizol, metabolizmayı yavaşlatır ve aynı zamanda kasları güçsüzleştirerek sizi yağ depolamaya daha yatkın hale getirir. C vitamini, kortizol seviyesini düşürmeye yardımcı olur. Portakal ile birlikte, inflamasyonu ve göbek bölgesinde yağ depolanmasını azalttığı bilinen tekli doymamış yağlar bakımından zengin olan avokado tüketin.
İyi kolesterol nasıl yükseltilir?
HDL değerlerinizin en az 40 olması gerekir. HDL'nizi yükseltmek için size birkaç öneri: Zeytinyağı (günde bir yemek kaşığı), balık (günde 113 gram) ve cevizde (günde 12 adet) bulunan sağlıklı yağları tüketin. Günde 30 dakika yürüyün veya fiziksel aktivitede bulunun.