Fibromiyalji hastalığı, bilim adamları tarafından ilk olarak 1800'lü yılların ortalarında tanımlanmıştır. Fiziksel muayene esnasında vücudun belli bölgelerinde ağrı ve hassasiyet dışında bulgular elde edilememesi, hastalığın tanımlanmasında tartışmalara sebep olsa da fibromiyalji hastalığı, tıp literatürüne bu yıllarda girmiştir. Fibromiyalji, günümüzde milyonlarca insanın ortak problemi haline gelen kompleks ağrılar dizisidir. Hastalık, genelde 25-55 yaş arası kadınlarda görülür. Yaşın ilerlemesiyle birlikte görülme sıklığında artış gözlenir. Teşhisi zor bir hastalıktır ve kişinin günlük rutinlerini dahi yerine getirmesini zorlaştırarak hayat kalitesini ciddi oranda düşürür.
YATAKTAN KALKMAK ZORDUR
Fibromiyalji, aynı zamanda kas ve bağ dokusu romatizması olarak da isimlendiriliyor. Ağrı kelimesi, fibromiyalji hastalarının yaşadıkları şeyi tam olarak ifade edemediğinden bu hastalık son yıllarda, daha geniş bir anlamı olan 'Fibromiyalji Sendromu' olarak ifade edilmeye başlandı. Genelde yaygın ve şiddetli baskı hissi olarak tariflenen ağrılar, uyku bozuklukları, şiddetli yorgunluk hissi ve eklem sertlikleri; bu hastalığın belirtileri arasında yer alıyor. Hastalıkla mücadele edenlerin büyük kısmı, sabahları eklem sertliği ve yorgunluk sebebiyle yataktan kalkmakta zorlandıklarını ifade ediyorlar. Fibromiyalji sıklıkla, depresyon, anksiyete ve stres gibi nöropsikiyatrik problemlerle ilişkilendirilir. Yapılan çalışmalar depresyonun, fibromiyalji hastalarının neredeyse yarısında görüldüğünü ifade ediyor. Saydığım nöropsikiyatrik problemlerin yanı sıra, dikkat bozuklukları ve ruhsal çöküntüler de bu hastalıkla ilişkili bulunmuştur. Fibromiyalji hastaları üzerinde yapılan çalışmalar, bu kişilerin bir kısmında, yutkunma zorluğu, mesane problemleri ve bağırsak fonksiyonu bozukluklarına da rastlamış. Fibromiyalji, tüm kas sistemini etkileyen bir hastalıktır. Yukarıda saydığım belirtiler, fibromiyalji hastası olduğunuzu söylemeye yetmez ancak bir araya gelmeleri göz ardı etmemeniz gerektiği anlamına gelir. Bu gibi şikayetleriniz varsa, teşhis için mutlaka uzman bir doktora gitmeniz gerekir.
SEMPTOM ÖNEMLİLİK SKALASI
Yapılan çalışmalar nedenini henüz açıklayamasa da 'Fibromiyalji Sendromu', kadınlarda erkeklere oranla altı kat fazla görülüyor. Hastalık genellikle omuz ve boyunda ağrı hissedilmesiyle başlıyor ve hastaların büyük kısmı bu bölgelerde gelişen ağrı şikayetiyle doktora başvuruyor. Kısa bir süre sonra ağrılar, tüm vücut kaslarına yayılmaya başlıyor. Hasta şikayetleri genellikle kas ağrılarını tarifliyor ancak eklem ağrıları da bu hastalıkta hissedilenlerden biri.
FİBROMİYALJİ NASIL ANLAŞILIR ?
Semptomlar sebebiyle birçok farklı hastalıkla karıştırılan fibromiyaljinin teşhisi için geliştirilen, birbiriyle bağlantılı yorumlanan iki yöntem kullanılıyor. Belirti ve şikayetlerin rakamsal olarak değerlendirildiği bu yöntemler, hastalar kadar hekimlerin de işini kolaylaştırıyor.
FİBROMİYALJİ NOKTALARI
Uzmanlarca belirlenen ve vücudun dokuz ayrı bölgesinde bulunan toplamda 18 hassas nokta, fibromiyalji hastalığının teşhisinde hekimlere yol gösteren en önemli unsurlardan biri. Yöntemin uygulaması da oldukça basit: Belirlenen bu noktalardaki ağrı hassasiyeti parmakla bastırılarak kontrol edilir. Ağrı artışı hissedilen her bir nokta, hastalık hanesine bir puan olarak kaydedilir. Toplamda 11 puana ulaşmak, fibromiyalji hastalığı riskiyle karşı karşıya olduğunuzu ifade eder.
ÖNEMLİLİK SIRASI
90'lı yıllardan bu yana kullanılan bu yöntem, hastaların yataktan kalkamama, yorgunluk gibi şikayetlerine rakamsal değer verilmesi ile uygulanıyor. Fiziksel ve ruhsal semptomlar, yorgunluk ve yataktan kalkamama şikayetlerinin her biri, hasta tarafından şiddetine göre 0'dan 3'e kadar puanlanır. Dört ayrı kategoride belirtilen bu rakamlar, toplanarak 0-12 arası bir rakam elde edilir. Elde edilen toplam rakam, fibromiyalji noktaları testinde elde edilen puanla beraber uzman doktor tarafından yorumlanır. Her iki testin puanlamasında, bulguların üç ay boyunca aynı şiddette devam ediyor olması en önemli unsurdur. Yapılacak olan herhangi bir kan testi veya görüntüleme tamamen puanlama sistemi dışındadır ve teşhis için ipucu vermez. Fibromiyalji, teşhisi zor bir hastalıktır ve hastanın konforunu artıracak yöntemler dışında bir tedavisi de maalesef yoktur. Hastaların yapması gereken ilk şey, morallerini yüksek tutmak ve kendilerine iyi bakmaktır. Buna, egzersiz yapmak, stres ve uyku düzeni yönetimi ile başlanabilir. Doktorlar birçok kronik ağrı tedavisinde olduğu gibi fibromiyalji tedavisinde de anti-depresan ve ağrı kesici ilaçlar ile tedavi yöntemini kullanırlar. Ancak hiçbir zaman unutulmamalıdır ki, beslenme şekli tüm hastalıkların gelişmesinde son derece önemli bir rol oynar.
SÜTE HASSASİYETİNİZ VARSA İÇMEYİ BIRAKIN
Fibromiyalji hastalarının tüketirken dikkat etmesi gereken gıdalar arasında işlenmiş gıdalar, gluten, süt ve yumurta sayılabilir. Saydığım bu gıdaların hangisine karşı hassas olduğunuzu anlamak sizin elinizde. Uygulanması basit bir yöntem, bu konuda size yol gösterebilir. Süt, yumurta, gluten içerikli ve işlenmiş gıdaları üç hafta boyunca tüketmeyin, takip eden dördüncü hafta itibariyle her gün seçtiğiniz bir tanesini tüketin ve ağrı durumunuzu kontrol edin. Hassasiyetinizin olduğu gıdayı tespit edecek olursanız, altı ay boyunca onu tüketmeyin. Böylece ağrılarınızın şiddetinde azalma yakalayarak rahat bir döneme giriş yapabilirsiniz. Fibromiyalji hastası iseniz, D ve B12 vitamini seviyenizi kontrol etmek ve gerekli takviyeyi yapmak da sıkıntılarınızı azaltabilir.
ÜZÜM ÇEKİRDEĞİ YAĞI İLE MASAJ YAPTIRIN
Masaj, fibromiyalji hastalarını rahatlatan yöntemlerden biridir. Yaptıracağınız masaja etkisi kanıtlanmış yağlar ekleyerek faydayı maksimize edebilirsiniz. Nane ve üzüm çekirdeği yağı ile masaj yaptırmak ağrılarınızı azaltmaya yardımcı olacaktır. Pilates ve Thai masajı da vücudunuzu esnetmeye yardımcı olacağından tavsiye edebileceğim yöntemler arasında yer alıyor. Hiçbir zaman unutulmamalıdır ki, doktor reçeteleri ve tavsiyeleri uygulanmadığı sürece hiçbir fayda sağlamaz. Hayatınızı düzene sokmak, stresle baş etmeyi öğrenmek ve verilen egzersiz programını rutin hale getirmek, sizin elinizde. Ağrı gibi sadece sahibini etkileyen durumlarda kişinin kendinden başka yardımcısı yoktur.