Yurtdışında üniversite eğitimi hedefleyen öğrenci sayısındaki artış son 10 yılda sıcak bir konu olarak ülkemizin gündemini ara ara meşgul ediyor. Yurtdışında üniversite eğitimi hedefleyen iki grup ön plana çıkıyor. İlk grup, akademik olarak üst düzey başarı seviyesinde olup, dünya sıralamalarında üst sıralarda bulunan üniversiteleri hedefleyenler. Bu başarılı gruptaki öğrencilerin, üst düzey üniversitelerden kabul alabilmeleri için IB/AP/Abitur gibi programları, yüksek başarı ile tamamlamaları gerekiyor, ki bu YKS'de yüksek performans göstermekten bile zor olabiliyor. İkinci grupta ise akademik anlamda mütevazi başarı gösterebilen, bu çerçevede dünya sıralamalarında ancak gerilerde yer alan üniversitelerde kendilerine yer arayanlar. Bu konuyu, Nişantaşı Eğitim Vakfı İcra Heyeti Üyesi Burak Kılanç ile enine, boyuna konuştuk.
Yurtdışındaki bir üniversiteden mezun olan öğrenci, diplomasının Türkiye'de geçerli olmasını istiyorsa, YÖK'ten denklik almak zorunda. Son iki hafta, eğitim gündemini meşgul eden yönetmelik değişikliği işte bu konu ile ilgiliydi. Yönetmelik 15 Mart 2024 tarihinde yayınlandığında ki halen Resmi Gazete'de bu şekli ile yer alıyor, anlaşıldı ki yurtışında tıp, hukuk, mühendislik gibi YKS'de taban başarı sırası şartı aranan bölümleri hedefleyen lise son sınıf öğrencileri, eğer mesleklerini daha sonra Türkiye'de icra etmek istiyorlar ise, yurtdışında gidecekleri sene YKS'ye girmeleri ve ilgili puan türünde misal Tıp için ilk 50 binde olduklarını göstermeleri gerekecek. Yönetmeliğin yayınlanma tarihi, 2024 YKS başvuru döneminden sonra olduğu için, mağduriyet yaşanmaması için ÖSYM, YKS başvurularında ikinci geç başvuru dönemi açtı.
KARAR DOĞRU, ZAMANLAMA YANLIŞ
Liseden 2024'te mezun olacak öğrenciler için, soğuk duş etkisi yaratan bu değişikliğe, sesini en çok yükseltenler, IB/AP vb programları uygulayan özel liselerde çocuğu okuyan veliler oldu. Yıllardır, yüksek okul ücretleri, özel ders ve sınav başvuru ücretlerini göze alan veliler, tam da çocuklarını YKS cenderesinden kurtardıklarını düşünürken zorda kaldılar.
Konunun kamuoyunda fazlaca köpürtülmesinin ardından YÖK'ten gelen açıklama, tansiyonu düşürdü. Her ne kadar henüz yönetmelik değişmemiş olsa da, YÖK, esas olarak yönetmelik öncesindeki uygulamaya döndü. Dünya üzerinde, ilk 400'de bulunan üniversitelerden mezun olanların diploma denkliklerindeki kolaylıklar sürecek. İlk 1000'de bulunan üniversitelerden mezunların da YKS'de taban başarı sırası şartını sağlaması aranmayacak. Yurtdışındaki iyi bir üniversiteden kabul alabilmek için IB/AP/Abitur gibi programlardan mezun olmak lazım ve bu yüksek maliyetli bir süreç. Az sayıda aile çocuğuna bu imkânı sunabilir. Kanımca YÖK, tüm vatandaşlara eşit mesafede durmak adına, gözde mesleklerin diploma denklik sürecinde, YKS başarı sırası şartını arama yolunu kurguladı. Ancak sonra, hem toplumun sosyoekonomik gücü yüksek kesiminden genel tepkiler, hem de iyi yurtdışı üniversitelerden mezun Türk gençlerinin mesleklerini icra etmek için Türkiye'ye geri dönmeme riskini dikkate alarak, geri adım attı. Kısacası, alınan karar doğru, zamanlaması yanlış.