Rezilyans, kelime anlamı kısaca bireyin krizlerle baş etme becerisi. Olumsuzluklara karşı hazırlıklı olma, stres ve travmayla başa çıkabilme, zor koşullara uyum sağlama, yıkıcı deneyimlerden bir şeyler öğrenerek başa çıkma ve gelişme kapasitesi. Hem ruhsal hem de fiziksel esneklik ve dayanıklılık anlamına gelir. Rezilyans birçok faktöre bağlı. Doğuştan herkes belli bir miktarda çabuk iyileşme becerisine sahiptir. Rezilyans ise sonradan öğrenilebilir ve geliştirilebilir. Bu konuyu, Sevinç Eğitim Kurumları Rehberlik Koordinatörü Habibe Kortidis'e sordum. Bana anlattıklarını, sizinle paylaşıyorum.
Çocuklar için rezilyans zor koşullara rağmen normal gelişimini tamamlayabilmesi. Yakın zamanda gördük ki doğal afetlerde de şartlara en hızlı uyum sağlayabilen varlık çocuk. Hayat tecrübesi az olmasına rağmen uyum sağlamada bu kadar başarılı olmaları şaşırtıcı bir ayrıntı. Çevresine güç veren çocuk, masum dünyasıyla herkesi ortak bir paydada birleştirir.
Habibe öğretmenin kurumlarında öğrencilerine bu becerilerini geliştirmeleri için uygun kazanımlar sunuluyor. Fark dersleri diye tabir ettikleri Yaşam Becerileri Atölyelerinde çocuğun hayatta kalmak için ihtiyacı olan tüm becerileri kazandırmaya gayret göstererek ona yol arkadaşlığı ediyorlar.
REZİLYANS BECERİLERİNİ KAZANDIRMAK
Şakalaşmak, gülmek, stresi ve çaresizlik hissini azaltır. Sağlıklı düşünmeyi koruyabilmek, kötü olayı ayrıştırıp bunun hayatın diğer alanlarını etkilemesine izin verilmemesi çocuğa öğretilmeli. Kötü bir olay başına geldiğinde o düşünceyi bir kenara bırakıp, diğer uğraşı ve sorumluluklarla ilgilenmek önemli bir başa çıkma yoludur. Ara verme, çocuk çok fazla çalıştığında ya da kafası bir sorunla çok fazla yorulduğunda oyun oynama, dışarı çıkma ve benzeri aktiviteler, çocuğun endişe ve gerginlikten kurtulmasına yardım edebilir. Dikkatini başka yere çekmek, çok fazla düşünen, meşgul ve stresli çocuklara iyi gelir.
Yardım isteme, ilişkisel sorunlar ve endişe durumlarında etkilidir. Çocukları sorunlarını paylaşması ve yardım istemesi için teşvik etmek gerekir. Çocuklar onları dinleyen, anlayış ve yakınlık gösteren insanların yanında iyi hisseder. Kayıp, hayal kırıklığı, değişiklik gibi durumlarda çocukların cesarete ihtiyacı olur. Çocuğa bu cesareti verebilmek çok önemli.
Habibe öğretmen önemli noktaların altını çizdi. Hatadan ders çıkarmayı, hatayı öğrenme fırsatı olarak değerlendirmek yararlıdır. Aileler, çocuklarına değiştiremeyecekleri şeyler için fazla üzülmemeleri ve enerji harcamamaları gerektiğini öğretmeli. Sinirlenmenin ve endişelenmenin sonucu değiştirmeyeceğini bilmek kabullenmeyi kolaylaştırır. Bazı çocuklar zor durumlarda aşırıya kaçarak en kötü senaryoyu yazar, bu durum endişeyi artırmaktan başka bir işe yaramaz. "Bu dünyanın sonu değil" bakış açısını kazandırmak, çocuğunuzu karamsarlıktan çıkarmak için yardımcı olur. Bazı çocuklar çok genelleyici ve abartılı bir dil kullanır. Çocuğa sadece siyah ve beyazın olmadığı, gri rengin de olduğu hatırlatılmalı, çocuğun kelimeleri yumuşatılmaya çalışılmalıdır. Bu şekilde yapıldığında çocuk aşırıya kaçmadan ve felaket senaryosu yazmadan esnek düşünmeyi öğrenebilir.