Market zincirlerinin fiyat politikalarıyla ilgili yazdığım yazılara okuyuculardan "Tarım Kredi Kooperatifi Marketleri'nde de fiyatlar aynı ya da 1 lira daha ucuz. Neden fiyatlar daha düşük değil?" sorusu geliyordu.
Ben de Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü Fahrettin Poyraz ile telefonda görüştüm...
Poyraz da kamuoyunda oluşan "Tarım Kredi devletin değil mi? Neden fiyatlar diğer marketlerle aynı? Zararı göze alıp ucuza ürün satıp market zincirlerinin fiyat düşürmesini sağlasın" algısının nasıl yanlış olduğunu anlattı.
Poyraz'ın söylediklerinden çıkardığım özeti paylaşayım:
Tarım Kredi Kooperatifleri, devletin şirketi değil. Adı üstünde birçok çiftçi üyesi olan bir kooperatif. Yani üyelerine karşı sorumluluklarını yerine getirmek için makul düzeyde kar etmek zorunda.
515 MAĞAZA AÇILDI
Tarım Kredi'nin asıl görevi üretim tesisleri kurarak tarımsal girdileri noktasında çiftçiyi desteklemek ve gübre, yem başta olmak üzere tarım piyasalarını regüle etmek.
Tarım Kredi yeni açtığı market mağazalarıyla da market piyasasını regüle etmeye çalışacak. Ama sektörde daha yeniler. Şimdiye kadar 515 mağaza açıldı ve mart sonu 1000 mağaza hedefine ulaşılacak. Türkiye'de diğer market zincirlerinin ise toplamda 40 bine yaklaşan mağazası var.
Poyraz'a göre tüketicide oluşan "Tarım Kredi Marketleri'ndeki fiyatlar diğer marketlerle aynı" algısının aslında doğru yolda olduklarını gösteriyor. Tarım Kredi, gübrede nasıl bir fiyat belirliyorsa ve özel sektör bu fiyata göre satış yapıyorsa, aynı yöntem market piyasasında da uygulanmaya çalışılacak. Böylece market sektöründe anormal fiyat artışları dizginlenmeye çalışılacak. Poyraz özellikle şunu belirtiyor: "Diğer marketler rakibimiz değil, onlarla birlikte de hareket edebiliriz. Amacımız anormal fiyat artışlarının önüne geçmek. Piyasaya denge getirmek."
'300 SPARTALI'!
Poyraz, "Sayın Cumhurbaşkanımız Tarım Kredi Marketi'nde alışveriş yaparak aslında dâhiyane bir siyaset uyguladı. Daha yeni oyuncu olmamıza rağmen bizi sektörde öne çıkardı. Vatandaşa bizdeki fiyatlarla diğer marketlerdeki fiyatları karşılaştırma fırsatı sundu. Artık diğer market zincirleri bizdeki fiyatlara bakıp fiyat belirliyor."
Şöyle bir örnek verelim: Tarım Kredi, beş kiloluk ayçiçek yağını makul karla 78-79 liraya satınca diğer marketlerde buna yakın fiyatlar koydular. Çiftçiden ayçiçeğinin kaça alındığını, bir kilo ayçiçeğinden ne kadar yağ çıktığını ve fabrikaların yağı kaça mal ettiklerini bilenler normalde şu anda ayçiçek yağının fiyatının makul olduğunu görüyorlar.
Tarım Kredi Marketleri'nde satılmayan ürünlerin diğer marketlerdeki fiyatına bakarsanız fark daha net ortaya çıkıyor. Tarım Kredi Marketleri henüz daha yolun başında, ürün yelpazesi genişledikçe birçok üründe aşırı kâr oranları düşecek.
Ayrıca Tarım Kredi Marketleri'ndeki kaliteli ürünleri diğer marketlerde düşük fiyata satılan ürünlerle karşılaştırma hatasına düşülüyor. Örneğin Tarım Kredi Marketleri'nde olgunlaşmış beyaz peynir, diğer marketlerdeki taze beyaz peynirle karşılaştırılıyor. Oysa Tarım Kredi'deki olgun beyaz peynir, şarküterilerde yüksek fiyata satılanlarla aynı kalitede.
Artık Tarım Kredi Marketleri'nde de her bütçeye uygun farklı kalitede farklı fiyatlara ürünler sunulacak. Böylece aradaki fark daha net ortaya çıkacak.
Özetle Tarım Kredi Marketleri 515 mağazayla, 40 bin mağazanın olduğu market sektöründe '300 Spartalı' gibi mücadele ediyor ve şimdiden bazı ürünlerde fiyatları regüle etmeye başladı. 1000 markete ulaşılınca, ürün yelpazesi artınca, market piyasasındaki anormal fiyat artışları azalacak.
***
MAÇ ÖZETLERİ...
BeIN Sports'un servis ettiği Konyaspor- Fenerbahçe maçının 3 dakika 24 saniyelik özetinde Altay ve Valencia'nın sakatlandığı önemli pozisyonlar yoktu. BeIN Sports galiba bazı kulüplerin 'Bizim tartışmalı pozisyonları özete koymuyorsunuz, algı yapıyorsunuz' şikâyetinden sonra özet görüntülerde tartışmalı pozisyonlara daha çok yer veriyor.
Oysa çoğu pozisyon tartışmaya gerek duyulmayacak kadar net! BeIN Sports'un bu özet anlayışı doğru değil. Gerçekten ikilemde kalınan pozisyonlar özette yer almalı ve maçlardaki önemli pozisyonlar es geçilmemeli.
***
MUSK YARDIM YAPACAK GİBİ
BM'ye bağlı Dünya Gıda Programı'nın Direktörü David Beasley, 'Elon Musk gibi ultra zenginlerin servetinin yüzde 2'si açlıktan ölmenin eşiğindeki 42 milyon insanın hayatını kurtarabilir' diye bir açıklama yapmıştı.
Net kişisel serveti 311 milyar olan, yani servetinin yüzde 2'siyle açlıktan ölümün eşiğinde olan 42 milyon insanı kurtarabilecek olan Musk da "Dünya Gıda Programı tweet dizisiyle 6 milyar doların açlık krizini nasıl çözeceğini betimlerse, Tesla hisselerini hemen şimdi satıp bunu yapacağım..." diye bir paylaşımda bulundu.
Musk zeki adam, tek seferlik yardımla sorunun çözülmeyeceğini biliyor. Bence Musk bu çağrıdan sonra açlığa karşı sürdürülebilir, devamlılığı olan bir yardım projesine imza atacaktır.
Asıl sorun en zengin 26 milyarderin, dünya nüfusunun en yoksul yüzde 50'sini oluşturan 3,8 milyar insanın toplam varlığına eşit servete sahip olmaları. Küresel vahşi kapitalizme son verecek daha adil bir ekonomik sistem mümkün!
***
TAM VAR'LIK TARTIŞMA
İstanbul'da yapılan denetimlerde, iki kişiye aynı şeritte yan yana scooter kullanmaktan 314'er lira para cezası kesildi. Ceza yiyen Türkmenistan uyruklu Merdan Matiyevi, "Toplu taşıma kullanmamak için e-scooter aldım, daha pahalıya patladı. İki günde bir ceza yiyorum. Ben hiç anlamadım."
Merdan haklı, e-scooter kuralları yeni gündeme geldi birçok insan bilmiyor.
Ayrıca Merdan'ın ceza yediği olay VAR'da incelenecek kadar tartışmalı. X kişi e-scooter sürerken yanına başka bir scooter sürücüsü gelirse, yol darsa ve ikisi de belli bir süre yan yana sürmek durumunda kalırsa kime ceza kesilecek?
İspanya'da e-scooter'lar sadece özel tabela bulunan bisiklet yollarını kullanabiliyor ve kask takmak zorunlu.
İspanya'nın hiçbir şehrinde İstanbul'daki kadar trafik yoğunluğu ve kaza tehlikesi yoktur herhalde! İstanbul'da daha yeni ölümlü bir e-scooter kazası yaşandı. E-scooter'ların araç yollarında kullanılması yasaklanmalı ve kask takmak zorunlu olmalı.