Herkese merhabalar. İdilika'nın Mutfağı'nda bugün, palamut balığını mercek altına alıyorum.
Palamut avı ağustos ayında başlıyor. En lezzetli zamanı ise eylül başlarından şubat ortalarına kadar. Önce vanoz ve çingene palamudu, eylülden sonra da diğer palamut çeşitleri gelmeye başlıyor. Pek çok palamut türü var. Palamut türlerini palamut vozonu, çingene palamudu, palamut, kestane palamudu, zindandelen, torik, sivri altıparmak ve piçuta olarak sayabiliriz.
Palamut balığı; içinde fosfor, sülfür ve vanadyum bulundurur. Balık türlerinin içinde en çok protein ve D vitamini bulunduran balıktır. İçerisindeki vitaminler saçlarınızın güçlenmesini sağlar. Palamudu sık tüketen kişilerin diş yapısının normalden daha düzgün olduğu görülmüştür. Kandaki kolesterolü düzenleyici etkisi vardır. Açık yaraların kısa zamanda iyileşmesini sağlar. Cildi gençleştirdiği gibi cildi onarıcı özelliğe de sahiptir. Bütün balıklar gibi palamut da gözlere faydalıdır.
Tarih kitaplarına göre; palamut, bize Bizans'tan miras kalmış. O dönemde o kadar bolmuş ki; Bizans'ı, kuşatmalarda açlıktan kurtarmış. Onun için, M.S. 1'inci ve 3'üncü yüzyıllar arasında basılan bronz sikkelerin arka yüzünde palamut kabartması yer almış. Yani palamut, İstanbul'un ilk simgelerinden biri olmuş.
FAYDALARI NELER?
Palamut balığının faydaları da anlatmakla bitmiyor. Ilık denizleri seven palamut balığı en çok Marmara Denizi ve Karadeniz'de görülür. Omega 3 yağ asidi bakımından en zengin balık türleri arasında yerini almıştır.
Balık çeşitlerinin arasında hazırlanışı en zahmetsiz olan palamut aynı zamanda zengin besin değerlerine de sahiptir. Palamut balığının faydaları protein ve D vitamini açısından oldukça zengin ve besleyici olmasıdır. A vitamini, folik asit, potasyum, fosfor gibi besin değerlerini içinde barındıran zengin bir balıktır.
Palamut balığı sürü halinde yaşar. Kıyıda da açıkta da yaşayabilen palamut balığı hızlıca büyüyebilmektedir. Pulsuz bir yapıya sahip olan palamudun dişleri büyük ve uzundur. Palamudun eti siyahtır ve uzunluğu 90 cm'e kadar çıkabilir.
Palamut balığının bilmediğiniz faydaları arasında cildin daha parlak ve canlı görünmesini sağlaması vardır.
İçerisindeki potasyum sayesinde kolesterolü düzenler. Kan basıncını azaltır.
Sinir hücrelerinin daha sağlıklı olmasını sağlar. Beynin hafıza kısmını güçlendirir.
Saç köklerini daha güçlü bir yapıya ulaşmasını sağlar dökülmesinin ve kırılmasının önüne geçer.
Palamut balığı düzenli tüketildiği zaman diş ve kemik yapısını güçlendirir.
KARADENİZ VE MARMARA PALAMUDU BİR BAŞKA
Sırtı çizgili, karnı gümüş rengindedir. Uzunluğu 1 metreye kadar ulaşır. Bu familyanın çeşitleri bütün denizlerimizde görülmekle birlikte en lezzetlileri Karadeniz ve Marmara'da avlanan tipleridir. Karadeniz ve Marmara palamutunda baştan kuyruğa doğru muntazam çizgiler halinde giden, dördü koyu, üçü açık menevişli 7 adet band bulunur.
Ege'de yaşayan, tombik, benekli orkinos ve yazılı orkinos isimleri alan yakın akrabasında ise sırttan karına doğru dalgalar halinde yine en az 16 adet alacalı bant ile karın civarında en az üç adet siyah benek bulunur.
NASIL PİŞİRİLİR?
Gelelim 'Palamut nasıl yapılır?', 'Palamut tuzlama nasıl yapılır?', 'Palamut nasıl kızartılır?' sorularının cevaplarına.
Palamut tarifleri fırında, tavada, buğulama, pilaki gibi bir çok çeşit içermektedir.
Torik ve büyükleri biraz daha fazla yağlı oldukları için lakerdası ve tuzlaması en çok tercih edilenler arasında yer alsa da diğer palamut pişirme tarifleri ilave edilen palamut sosu sayesinde damaklarınızda muhteşem tatlar bırakır.
En lezzetli zamanları eylül başı ve şubat ayları arası olduğu gibi Marmara ve Karadeniz'den avlananları da lezzeti açısından en çok tercih edilenleridir.
Damak zevkinize göre tercih edeceğiniz tarifleri uygulayarak palamut lezzetini doya doya alabilirsiniz.
PALAMUT BUĞULAMA
MALZEMELER
1 kg dilimlenmiş palamut
2 adet patates
4 adet yeşil biber
2 adet kuru soğan
2 adet domates
3-4 diş sarımsak
4-5 yemek kaşığı zeytinyağı
1 adet limon
Tuz
YAPILIŞI: Patatesleri soyup dilimliyoruz. Tencerenin altına yuvarlak dilimlenmiş patatesleri diziyoruz. Üstüne dilimlenmiş palamutları, palamutların üstüne jülyen doğranmış yeşil biberleri diziyoruz. Halka halka doğranmış soğanları ve sarımsakları da dizdikten sonra üstüne yine halka halka doğradığımız domatesleri, kabuklarıyla birlikte yarım santimetre kalınlığında dilimlediğimiz ve çekirdeklerini çıkardığımız limonu diziyoruz. Defne yaprağı ve tuz ekledikten sonra üzerine zeytinyağı gezdirip kısık ateşte bir saat pişiriyoruz.