M.S. 552-745 yılları arasında hüküm süren Göktürklerin, ekşiyen yoğurdun ekşiliğini azaltmak için üzerine su eklemeleri, dünyanın 'tesadüfen' ayran ile tanışmasına vesile oldu. Ayran sözcüğü, tarihte ilk defa Divan-i Lugat-it Türk eserinde 'sütten elde edilen içecek' olarak tanımlandı. Türk mutfağına ait en yaygın içeceklerden biri olan ayran, dünyada en fazla Türkiye'de tüketiliyor. Yanı sıra Ermenistan, Azerbaycan, İran, Bulgaristan ve bazı Balkan ülkeleriyle Orta Doğu ve Orta Asya ülkelerinde de tüketimi mevcut...
Ayran yapımında, doğal nitelikli, yağlı yoğurt tercih edilirken, bir ölçü yoğurda, en fazla bir buçuk ölçü su katımı, 'ideal oran' olarak kabul ediliyor. Ayranın hazırlanması aşamasında veya hazırlandıktan sonra içerisine köpürtücü aparatın sokularak birkaç dakika çalıştırılması ayranın son derece köpüklü olmasını sağlar. Eğer ayranı köpürtmek için bir kavanoz veya köpürtme aparatı yoksa ayranı köpürtmek için ilkel ama etkili bir yöntem daha kullanılabilir.
PÜF NOKTALARI
Ayranın içerisine süt katıldığını görünce şaşıracak ve sebebini merak edeceksiniz hatta belki de tereddütle yaklaşacaksınız. Ancak bu ayranı normal ayranlardan ayıran özellik içerisinde süt olmasıdır. Hazır ayranların tadını seviyorsanız ayranınıza muhakkak süt eklemelisiniz. Çünkü süt ayrana hazır ayranlardaki aroma ve tadı veriyor. Ayrana soda katılmasının sebebi ise çok daha köpüklü olmasıdır. Soda gerçekten ayrana hem ferah bir tat veriyor, hem de bol köpüklü olmasını sağlıyor. Ancak ayranı köpürtmenin bir diğer püf noktası ise blender kullanmaktır. Blender da ayranınızı oldukça köpürtecektir. Süt ve sodayı kullanırken miktarlarında artış yapmamaya özen gösterin. Gereğinden fazla süt ve maden suyu ayranınızın tadını değiştirecektir. Dilerseniz ayranınıza taze nane yaprakları ekleyerek blenderdan geçirebilir ve naneli ayran yapabilirsiniz. Ancak nane yapraklarını çok fazla eklememelisiniz ayranınız acı olabilir. Tadına bakarak eklemenizde fayda var. İsteğe bağlı olarak kuru nane de ekleyebilirsiniz.
HARARETİ GİDERİR
Özellikle yaz aylarında hararet giderici özelliği vardır. Başta sindirim sistemi olmak üzere bütün vücutta sıcaklığın dengelenmesine yardımcı olabilir. Bu yüzden yaz aylarında bolca tüketilir. Ayran ayrıca şişkinlik ve hazımsızlığın giderilmesine yardımcı olabilir. Özellikle ağır yemeklerden sonra tüketilmesi hazmın kolaylaşmasına ve gaz sorunlarının ortadan kaldırılmasına yardımcı olabilir.
BİRÇOK FAYDASI BULUNUYOR
KALSİYUM İHTİYACINI GİDERİR: Süt ürünleri genelde kalsiyum açısından çok zengindir. Kalsiyum ise özellikle kemik ve iskelet sağlığı için çok önemli bir mineraldir. Düzenli olarak ayran tüketimi, kemik sağlığının korunmasına yardımcı olabilir. Ayranın içerdiği kalsiyum aynı zamanda hücrelerin sağlığının korunmasına ve kas sağlığına önemli katkılar sağlar.
VİTAMİN DEPOSU: Ayranın içerdiği yüksek değerdeki B kompleksi, vitaminleri başta olmak üzere D vitamini özellikle anemi hastalığına yakalanma riskini azaltabilir. Bunun dışında demir içermesi de ayrıca sağlığımıza katkısı açısından artı bir fayda sağlar.
RİBOFLAVİN İÇERİR: Ayran hormonlarının salgılanması ve sindirime yardımcı olan gıdaların enerjiye dönüşmesine yarayan riboflavin açısından zengindir. Ayrıca antioksidan özelliğinden dolayı karaciğer sağlığına katkıda bulunur.
KAN BASINCINI AZALTIR: Bu konuyla ilgili olarak dünyanın farklı ülkelerinde yapılan birçok araştırma ayran tüketimin kolesterolün sağlıklı bir seviyede kalmasına yardımcı olduğunu ortaya koymuştur. Kan basıncının düşmesini sağladığını da ispatlamıştır.
KOLESTEROLE İYİ GELİR: Ayran kolesterol seviyesinin sağlıklı seviyede tutulmasına yardımcı olur. Ayran kolesterol seviyesinin düzenlenmesine hayati katkı sağlayan bileşenler açısından çok zengindir.
KABIZLIĞI GİDERİR: Ayranın sulu bir içecek olması bağırsak hareketlerinin artmasını sağlar ve kabızlık sorununun giderilmesinde etkili olur. Birçok içeceğin aksine aç karınla içilmesinin bir sakıncası olmadığından dolayı aç karınla tüketildiğinde daha etkili sonuçların alınmasına yardımcı olabilir.
GASTRİTE İYİ GELİR: Ayran, gastrit sorunlarının giderilmesine ciddi anlamda fayda sağlayabilir. Özellikle bağırsaklarda faydalı bakterilerin sayının artmasına yardımcı olabilir. Yalnız ayranın aşırı tüketimi tam tersi bir gelişmeye neden olabilir. Düzenli olarak ayran içmek sadece başta sindirim sistemi olmak üzere iç organların sağlığını korumakla kalmaz aynı zamanda cilt sağlığının korunmasına da yardımcı olur.
NANELİ AYRAN
MALZEMELER
2 çorba kasesi yoğurt
1 çorba kasesi soğuk su
3-4 sap taze nane
Tuz
YAPILIŞI: Yoğurdu pütürleri dağılıncaya kadar blenderdan geçiriyoruz. Taze naneyi iyice yıkıyoruz ve yoğurda ekleyip küçük parçalara ayrılıncaya kadar yine blenderdan geçiriyoruz. Sonra suyu ve tuzu ekleyip tuz tamamen eriyinceye ve ayran köpürünceye kadar karıştırmaya devam ediyoruz. Ayranı buz ve nane yaprakları ile servis edebilirsiniz.
EV YAPIMI AYRAN
MALZEMELER
1 su bardağı yoğurt
Yarım çay bardağı süt
Yarım çay bardağı maden suyu
1 bardak soğuk su
1 çay kaşığı tuz
YAPILIŞI: İlk olarak uygun bir kap içerisine yoğurdumuzu alalım. Eğer varsa ev yoğurdu yoksa hazır yoğurt kullanabilirsiniz. Ardından üzerine su hariç diğer malzemelerimizi ekleyelim. Blender ile homojen bir kıvam alana kadar karıştıralım. Tuzunu kendinize göre ayarlayabilirsiniz. Suyu ekleyerek blender ile karıştırmaya devam edelim. Eğer ayranınızın daha koyu ve akışkan olmasını istiyorsanız soğuk suyu yavaş yavaş ekleyerek damak zevkinize göre ayarlayabilirsiniz. Dilerseniz üzerine bir tutam kuru nane serpebilirsiniz ya da taze nane eşliğinde servis edebilirsiniz. Ben bu ölçülerle 4 bardak ayran elde ettim. Siz oranları kişi sayınıza göre arttırarak ayarlayabilirsiniz.