Herkese merhaba, sofralarımızın baştacı çorba kaynamışsa o evin içi sımsıcak olur, huzur dolar. Çorbanın midemizi olduğu kadar ruhumuzu da doyuran bir yönü var. Bu sebeple kasım ayı ile birlikte artık sofralarımızdan eksik etmeyeceğimiz çorbanın hikayesine bir göz atmak istedim.
ÇORBA NEDİR?
Türkçedeki çorba kelimesi et, tahıl ya da sebzeyle hazırlanan sulu, sıcak içecek anlamına gelmektedir. Köken olarak Farsça şorba kelimesinden gelir. Farsçada da aynı anlama gelmektedir ve tuzlu/karışık anlamına gelen kelime ile yemek anlamına gelen ekten oluşmaktadır. Türk çorba kültürü, çok köklüdür ve Türk mutfağı çorbaları oldukça çeşitlidir.
ÇORBANIN TARİHÇESİ
Tarihte ilk çorbanın izi milattan önce 20 bin'li yıllara kadar sürülebilmektedir. Çorba yapılabilmesi için su geçirmeyen kaplara ve suyun ateş üzerinde kaynatılabilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Çömlek kapların yapılmasıyla suyun kaynatılabilmesi mümkün olmuştur. Çorbaların iyi beslenme ve sağlıkla ilişkisi fark edilip şifacılar tarafından da kullanılmaya başlamıştır. Geçmişte Orta Asya'da göçebeler lapaya benzer yemekler yapardı. Zamanla günümüzde de tüketilen çorba çeşitleri doğmuştur. Orta Asya'dayken Türkler oğmaç adı verilen bir tür çorba yaparlardı. Genellikle yuvarlak kesilen erişte kullanılır ve bazen kurutulmuş et de katılırdı. Tarhana Türklerin eskiden beri yaptığı ve günümüze kadar gelmiş bir çorbadır.
Türkler'in Anadolu'ya göçleri ve Osmanlı döneminde Avrupa'ya kadar uzanmaları birçok yerel ve eski mutfak kültürü ile etkileşim yaratmıştır. Örneğin Türk mutfağında deniz mahsüllü çorbalar bulunmazken Karadeniz ve Ege bölgesindeki deniz ürünlerinin kullanıldığı yemekler ve çorbalar da Türk mutfağına dahil olmuştur. Çorba, ekonomik ve besleyici bir yemektir. Bu sebeple çorba tarih boyunca Türk toplumunun tüm katmanlarında sevilerek ve bolca tüketilmiştir.
OSMANLI MUTFAK KÜLTÜRÜNDE ÇORBA
Osmanlı döneminde en yoksul insanların evinden padişah sofralarına kadar çorbaya yer verildiği bilinmektedir. Osmanlı mutfağı çorbalar bakımından zengindi. Sadece Osmanlı zamanında değil, çorba her zaman Türk mutfağının ana unsurlarından biri olup yemek kültüründe belirleyici olmuştur. Zaman içinde Türk mutfağına özgü çorbalar çeşitlenip günümüze kadar ulaşmıştır. Günümüz Türk mutfağında kahvaltıdan diğer ana öğünlere kadar her sofrada çorba bulunmaktadır. Bebek, çocuk ya da yetişkin herkes için sevilen çorbalar her daim pişirilmektedir. Batı mutfağında çorbalar başlangıç yiyeceği, iştah açıcı rolü üstlenirken Türk sofralarında ana yemek olarak da tüketilmektedir. Bu kadar çok çorba tüketilen bir yemek kültüründe çok farklı ve zengin çorba çeşitleri olmasına şaşmamak gerekir.
KAHVALTIDA ÇORBA GELENEĞİ SÜRÜYOR
Kahvaltıda çorba içme alışkanlığı, geçmiş zamanlarda oldukça yaygındı.
Günümüzde ise muhtemelen çay tüketiminin artışıyla birlikte, geçmişte olduğu kadar olmasa bile bazı yörelerde halen devam etmektedir.
DÜĞÜN ÇORBASI
MALZEMELER
500 gr kuzu gerdan eti
1.5 litre su
TERBİYESİ İÇİN:
5 yemek kaşığı yoğurt
3 yemek kaşığı un
1 yumurta sarısı
Yarım limon suyu
1 su bardağı su
ÜZERİ İÇİN:
Pul biber
2-3 yemek kaşığı tereyağı
500 gr kuzu gerdan eti
YAPILIŞI: Etleri düdüklü tencereye alalım, üzerine suyu ilave ederek kapağını kapatalım ve 30- 35 dakika pişmeye bırakalım. Etler piştikten sonra hızlı bir şekilde soğuması için ayrı bir tabağa alalım. Etler soğuduktan sonra didikleyelim. Diğer taraftan çorbanın terbiyesini hazırlayalım. Bunun için bir kaba yoğurt, un, yumurta sarısı, limon suyu ve içme suyunu ilave ederek güzelce çırpalım. Haşladığımız etin suyunu süzelim, çorba yapacağımız tencereye alalım. Yaklaşık 4 su bardağı et suyu çıkacaktır. Hazırladığımız yoğurtlu karışımı et suyumuzun içine yavaş yavaş ve karıştırarak ilave edelim. Kaynadıktan sonra didiklenmiş etleri de ekleyerek kısık ateşte çorbamızı kaynatalım. Son olarak çorbanın tuzunu da ilave edelim, 5 dakika daha kaynatarak ocağı kapatalım. Üzerine tereyağı ve pul biber ile hazırlamış olduğumuz sosu gezdirip servis yapalım. Dilerseniz çorbayı içerken sirke de ilave edebilirsiniz.