Her ne kadar kış sebzesi olarak bilinse de bugün marketlerde yıkanıp paketlenmiş olarak satılan ve tazesinin de halihazırda bulunabildiği ıspanak dosyasını açmak istiyorum.
Ispanakgiller familyasından ıspanak; kış sebzesi olarak yetişen, kazık köklü ve iki evcikli otsu bir bitki çeşididir. Serin ve rutubetli havalardan hoşlanır. Sebze olarak her yerde yetiştirilir ama anavatanı Kafkasya ve Afganistan civarıdır. -5 dereceye kadar dayanabilen ıspanak, daha soğukta zarar görmeye başlar. Dikenli ve dikensiz olarak iki çeşidi vardır.
Dikenli olan ıspanak tohumları dikenli ve köşeli, yaprakları da mızrak şeklindedir. Kışa daha dayanıklıdır. Dikensiz ıspanağın ise tohumları dikensiz, yaprakları geniştir. Dünyada ve ülkemizde en çok ekilen türü dikensiz olan ıspanaktır. Ispanak ne şekilde yenecek olursa olsun, mutlaka çok iyi yıkanmalıdır. Kazık köklü olan bitkinin yaprakları arasına dolan çamur birçok kez yıkanarak arındırılmalıdır.

TATLILARDA FISTIK NİYETİNE KULLANILIYOR
Ispanak aynı zamanda son yıllarda yeni üretilen tarifler sayesinde tatlılarda da kullanılmaya başlanmıştır. Hatta uygun fiyatlı birçok baklavanın içine Antep fıstığı ile birlikte parçalanmış ıspanaklı kek koyulduğu ve o sebeple yemyeşil renk aldığı görülmektedir.
Çizgi film kahramanı Temel Reis'i bilmeyen yoktur. Her bölümde azılı düşmanı Kabasakal ile mücadele eder ve Safinaz'ı kurtarır. Bu mücadelede en büyük yardımcısı ıspanaktır. Söz konusu çizgi filmde ıspanağa öyle bir anlam yüklenmiştir ki; Temel Reis ıspanağı yemezse ne Kabasakal'ı alt edebilir, ne de Safinaz'ı kurtarabilir. Temel Reis ıspanak kutusunu sıkarak patlatır ve ıspanağı yiyerek kudretine ulaşır.



Temel Reis; ilk olarak esasen halka ıspanağın yararlarını anlatmak ve tüketimini artırmak için bir reklam filmi olarak üretilmiş olsa da bu reklam filmi, kısa sürede üne kavuşmuş ve ardından çizgi film haline getirilmiştir. Böylece ıspanak tüketimi tüm dünyada artmıştır. Lakin 1937 yılında ıspanak üstünde araştırmalar yapan Alman bilim insanları, farklı sonuçlara ulaşmıştır. Ispanaktaki demir oranının sanıldığı gibi yüksek olmadığı ve önceki araştırmada yanlışlıklar yapıldığı ortaya çıkmıştır. Yeni bulgularla ıspanağın demir oranı sorgulanır hale gelmiş ve kayısının ıspanaktan daha fazla demir içerdiği görülmüştür. Ispanağa bir darbe de 1990'larda gelmiştir.
Yapılan araştırmalarda ıspanağın içindeki bir maddenin vücuttaki demirin emilmesini zorlaştırdığı kanıtlanmış ve bu maddenin yaptığı etki ile ıspanağın içinde faydalı olduğu düşünülen demir oranı düşmüştür.

KİMLER ISPANAK YEMEMELİ?
Böbrek taşı ve gut hastalığı riski olanlar ıspanağı dikkatli tüketmeli, K vitamini içeriği dolayısıyla pıhtı önleyici ilaç kullanan kişiler, önerilen düzeylerde yemelidir. Ayrıca ıspanak, oksalat içeren besinlerdendir. Oksalat içeren besinlerin aşırı tüketimi sağlık problemlerine yol açabilir.

ISPANAĞIN BESİN DEĞERİ ÜZERİNE...
Ispanağın besin değerinin oldukça yüksek olduğunu söyleyebiliriz. İçerisindeki vitaminler, magnezyum, fosfor gibi değerli minerallerin tüketilmesi vücut için çok gereklidir. Ayrıca ıspanak vücudun direncini artırır ve kuvvet verir. Yaş ilerledikçe kendini gösteren öğrenme güçlüğü, zihin tembelliği gibi sorunlarla baş etmek için birebirdir.
Yemeği pişirirken ıspanakları çok pişirip vitaminlerini öldürmektense hafif çiğ bırakmak sağlık açısından daha faydalıdır. Ispanağı zeytinyağı ile yapmak, pişirirken içine pirinç veya bulgur eklemek, daha besleyici olmasını sağlayacaktır.



ISPANAKLI FIRIN MÜCVER
MALZEMELER
1 adet kırmızı biber
2-3 adet pırasa
Yarım bağ ıspanak
1 adet havuç
1 adet patates
3 adet yumurta
Yarım çay bardağı sıvı yağ
1 çay bardağı un
1 çay kaşığı tuz
Yarım çay kaşığı karabiber
Yarım çay kaşığı pul biber
Yarım paket kabartma tozu
ÜZERİ İÇİ:
Kaşar peyniri rendesi
YAPILIŞI: İlk olarak kırmızı biberi ince ince doğrayalım ve geniş bir kabın içerisine alalım. Pırasaları ve temizlediğimiz ıspanakları da ince ince doğrayarak biberlerimizin üzerine ekleyelim. Ardından havuç ve patatesi de rendeleyelim ve elimizle suyunu sıkarak diğer malzemelerin yanına alalım.
Ayrı bir kap içerisine yumurta, sıvı yağ, un, tuz, karabiber, pul biber ve kabartma tozunu çırpalım. Sebzeleri güzelce karıştıralım, ardından sosu üzerine dökerek tekrar karıştıralım.
Borcama pişirme kağıdı yerleştirelim ve mücver karışımını dökerek spatula yardımı ile her yerine gelecek şekilde yayalım.
Mücveri 180°C fırında yaklaşık 30-35 dakika kadar pişmeye bırakalım. Sürenin sonunda mücveri fırından aldıktan sonra üzerine rendelenmiş kaşar peyniri serpiştirerek üzerleri kızarana kadar tekrar fırına verelim.



ISPANAKLI DETOKS İÇECEĞİ
MALZEMELER
10 yaprak ıspanak
1 adet yeşil elma
1 adet limon
2 yaprak roka
1 tutam maydanoz
1 tutam dereotu
1 tutam nane
YAPILIŞI: Bütün malzemeleri yıkayıp doğradıktan sonra rondoya atıyoruz. Rondoda 4 tur çevirip, biraz su ekleyerek tekrar karıştırıyoruz. Süzgeçle süzüp içilmeye hazır hale getiriyoruz. Varsa katı meyve sıkacağı ile sıkabilirsiniz.