Yazın benim derdim sıcaklar değil, sivrisinekler! Her sene bu aylardan itibaren sonbahara kadar sivrisinek ısırıklarıyla gezerim. Elimde yüzümde kırmızı lekeler eksik olmaz. Geçen sene vücuda sürülen sinek kovuculardan kullandım da biraz rahat ettim. Her gün ilaç sürmeyi de sevmiyorum; zararı olur diye korkuyorum. Neden evde kimseye bir şey olmuyor, sanki bütün sinekler benim başıma toplanıyor! İ.T. Adana
Doğru! Sivrisineklerin de damak tatları ve tercihleri var; bazılarının kanını diğerlerinden daha çok seviyorlar. Her on kişiden biri sivrisinekler tarafından daha çok tercih ediliyor. Konuyla ilgili bilim adamları; bunun altında birçok sebebin yatabileceğini ama bizim ancak bazılarını daha yeni anlamaya başladığımızı söylüyor. Sadece dişiler insan kanı emiyor; amaçları beslenmek değil, sağlıklı yumurtalar üretebilmek için gerekli maddeleri sağlamak. İnsanların salgıladığı hangi koku ya da bileşiklerin sinekleri cezbettiğine dair hummalı çalışmalar sürerken; 400 değişik bileşik üzerine yoğunlaşılmış durumda. Bilim adamları genetik uygunluğun sivrisinek saldırılarına açık olmayı yüzde 85 oranında belirlediğini biliyorlar. Bunların yanında vücut kimyasının ürettiği ve cilde saldığı bazı maddeler, sivrisineklerin dikkatini çekiyor. Cilt yüzeylerinde yüksek konsantrasyonda steroid ve kolesterol bulunması bunlara bir örnek. Sivrisinekler, ürik asit gibi bazı asitleri yoğun olarak üretenleri de hedef alabiliyor. Bu maddeler, sineklerin koku duyularını uyararak onları kurbana doğru yöneltiyor.
SİNEKLER SICAK SEVER!
Aslında sivrisinekler kimi sokacaklarına konmadan çok önce karar veriyor; 50 metre öteden kokusunu aldıkları hedeflerini belirleyip öyle harekete geçiyorlar. İnsanların solunum sırasında ürettikleri karbondioksit, sivrisineklere yol gösterici oluyor. Dolayısıyla daha fazla solunum yapıp, karbondioksit üreten büyük insanlar kolay hedefler. Buna karşın küçük çocukların da çok sevilenler listesinde bulunması henüz açıklanamamış sebeplere dayanıyor. Sivrisineklerin bulunmadığı yer yok gibi dünyada; hatta Himalaya Dağları'ndan Alaska yarımadasına kadar her yere yayılmış durumdalar. Fakat en tercih ettikleri yerler sıcak iklimin sürdüğü durgun su havzaları. Bu nedenle 'aman arka bahçede bir süs havuzu olsun, bakar bakar serinleriz' diyenlerin sivrisinekleri de hesaba katmaları gerek. Her sene yazla beraber market raflarında çeşit çeşit sinek kovucu losyonlar boy göstermeye başlar. Bunlar arasında hala en etkili olan içinde 'DEET' bulunan solüsyonlar. Yüzde 23'lük DEET, sivrisinekleri 5 saat boyunca uzak tutuyor. Yüzde 10'luk olanlar iki aydan büyük bebeklerde kullanılabilir. Kırk yıldır pazarda olması ve ilaca bağlı çıkan sorunların çok küçük sayıda bulunması; bu maddeye daha güvenle yaklaşmamızı sağlar. Çevre sağlık kurumları; 'tüketici, ilacın nasıl kullanılacağına dair talimatlara uyarsa DEET'e bağlı sağlık sorunu yaşanmaz' diye bildiriyor. Dikkat edilmesi gereken konular şöyle sıralanıyor:
* Kullanma talimatına uyun.
* İki aydan küçük bebeklere kullanmayın; diğerleri için ise etkili en düşük konsantrasyonu seçin.
* Ağız, göz, burun ya da açık yaralara sıkmayın.
* Yiyeceklere karıştırmayın.
* İlaç sıkılan bölge daha sonra su ve sabunla yıkayın.