Psikiyatride hastalık olarak kabul edilen alkol, kötüye kullanımı ve alkol bağımlılığı tanısı için gerekli belirtiler vardır.
* TOLERANS:
Bir maddenin beklenilen etkilerini ortaya çıkarması için gerekli miktarın en az yüzde 50 artması ile tarif edilir. Örnek olarak bir insan akşamları 2 duble rakı ile aldığı keyfi ya da tesiri artık 3 duble ile alır hale geldiyse bilimsel anlamda tolerans gelişmiş demektir. Ancak alkolle ilgili ileride gelişecek ciddi problemlerin ilk işareti olan tolerans toplum içinde bilakis olumlu bir durum olarak tarif edilip, iltifata tbir durum olur. "Adam gibi içmek", "Bir şişeyi devirip dimdik kalmak" genellikle güçlü bir kişilik göstergesi olarak görülür. Toleransı yüksek olan insan, göreceli olarak, çok içse dahi pek az etkilenir. Bu alkolizm için ilk adımdır. Toleransın gelişme hızı ve miktarı bir çok unsura bağlıdır. Karaciğer, düzenli alkol alımı karşısında yıllar içinde kapasitesini artırır ve birim zamanda daha fazla alkolü kısa zamanda sindirir hale gelir. Daha sonra alkolizmin ileri safhalarında, inanılmaz seviyelere kadar çıkan tolerans, karaciğer harabiyetinin artması ile tersine döner ve azalır.
DOĞUŞTAN ALKOLİKLER
Tolerans artımı ne yazık ki hiç sorun olarak görülmez ve bu evrelerde insanların pek azı, alkol problemi nedeniyle başvurur. Bazı insanların doğuştan toleransı çok yüksektir ve erken evrelerde alkol etkisi alabilmek için yüksek miktarda alkol kullanmaya eğilimlidirler. Bu insanlar potansiyel olarak ileride gelişebilecek alkol bağımlılığı için risk taşırlar. Uzakdoğu ülkelerinde (sarı ırkta) alkol problemi çok seyrektir, zira o ırkta alkol toleransı doğuştan düşüktür.
* YOKSUNLUK:
Geçen süre içinde madde alınmadığında yaşanan bedensel ve psikolojik sıkıntı halidir. Akşamcılık olarak tabir edilen akşamları alkol alınamadığında keyifli zaman geçirememekten,bağımlılık durumlarında gelişen titreme, uykusuzluk, konsantrasyon bozukluğuna kadar değişen şiddetlerde karşımıza çıkabilir. Alkol bağımlıları asla kendi başlarına, tedavi almaksızın alkolü kesmemelidirler. Zira yoksunluk tablosunun en şiddetli şekli olan, yoğun bakım şartlarında izlenmeyi gerektiren ve potansiyel olarak yüzde 5-10 oranında ölümle sonuçlanabilen 'delirium tremens' riski vardır. Bu tablo alkol alımının kesilmesinden sonra 36-72 saat içinde gelişir. Alkol kesilmesi tıbbi yardımla olursa bu hayati tehlike içeren durum engellenebilir.
*KONTROL KAYBI:
Kişinin içtiği miktarı sınırlayamaması, zaman ve yer seçimi yapamadan alkol kullanması anlamına gelmektedir. Kontrol kaybının varlığı dışarıdan görülebileceği gibi, kişinin kendi kendine verdiği sözlerden de anlaşılabilir. Alkol içme miktarı, yeri ve zamanının kontrol edilememesi, önemli sosyal kayıplara yol açar.
*GEÇİCİ HAFIZA KAYIPLARI (Film kopması):
Alkol belirli bir miktardan sonra yaşanılanı kayıt etme fonksiyonlarını ortadan kaldırır. Kişi genellikle alkol içtiği bir dönemi hatırlayamaz. Bu durum; kişide uyandığında yoğun suçluluk duyguları, sıkıntı oluşturur ve yeniden alkol içme davranışına neden olabilir. Diğer bir sonuç ise verilen sözlerin unutulmasına bağlı olarak kişiler arası ilişkilerde oluşan güven kayıplarıdır.
*KİŞİLİK DEĞİŞİKLİKLERİ:
Alkol kişilik özelliklerini değiştirir. Bu değişikliğin davranışa yansıması çok farklı şekillerde oluşabilir. Önemli olan kişilik özelliklerinin değişmesi ve buna bağlı olarak iletişim problemlerinin meydana gelmesidir. Alkol içme mekanlarında oluşan kırgınlıkların, küskünlüklerin ve bazen de daha ciddi problemlerin nedeni bu kişilik değişiklikleridir.
*SOSYAL PROBLEMLER:
Alkol kullanımı başlangıçtan itibaren yavaş yavaş sosyal yaşamın değişik alanlarında problemler oluşturur. Bu problemler genellikle "son nokta"da fark ve kabul edilir. Alkollü araba kullanma veya ehliyetin alınması, uygun olmayan davranışlar nedeniyle karakola düşme veya ceza alma, sık sık işe gitmeme, iş yaşantısında yeterli performans gösterememe, maddi kayıplar, aile ilişkilerinde oluşan problemler ki şiddete ve ayrılığa varabilir, "sonun" göstergeleridir. Bunlara sosyal ilişkilerde oluşan problemler eklenir. "Alkol içmeyen arkadaş" ilişkilerinin önemsenmemesi ile başlayan, alkolüyken yaşadıkları nedeniyle akraba, arkadaş, komşu ilişkilerindeki kopuşa kadar uzanır.
HEKİM TEDAVİ ETMELİ
Alkol tedavisi mutlaka psikiyatri hekimince yapılması gereken bir tedavidir. Tedavinin ilk adımı yukarda sayılanların sorun olduğunu algılayıp, karar vermektir. Yoksunluk ve diğer belirtilerin tıbbi tedavisi gerekir. Ancak, alkol kullanımı diğer maddelerden farklı olarak daha uzun bir öyküye sahip olmasından dolayı maddenin kesilmesi ile sorun bitmemektedir. Alkol kullanmak bir insan için yaşam biçimi halini alır. Eğlenmek, konuşabilmek, rahatlamak, kutlamak gibi birçok yaşam aktivitesi uzun yıllardır alkolle sağlandığından, alkol bırakıldığında ciddi bir boşluk hissi gelişebilir. Bu da yaşamını yeniden yapılandırma gereğini beraberinde getirecektir. Alkolsüz hayatın idamesi ve içselleştirilmesi çok sistemli profesyonel bir yardım ile mümkündür.