Çalışma hayatında işvereni de çalışanı da koruyan kurallar ve güvenceler var. Çalışanın işten ayrıldıktan sonra mağdur olmaması için üç ayrı tazminat sistemi konulmuş durumda:
1-İhbar tazminatı,
2-Kıdem tazminatı,
3- Geri dönüş tazminatı (veya kötü niyet tazminatı).
Kıdem tazminatı kişinin çalıştığı yıl ile brüt maaşının çarpılması ile hesaplanıyor. İhbar tazminatı ise çalışılan yıla göre belirleniyor ve 2 haftadan 8 haftaya kadar çıkıyor.
Geri dönüş tazminatında ise 30 kişiden fazla işyerinde çalışanlar, 1 ay içinde dava açtıklarında 8 brüt maaşa kadar tazminat alabiliyor.
ÇALIŞANLAR HABERSİZ
30 kişiden az personeli olan ve Türkiye'deki çoğunluk şirketlerin çalışanlarının ise farklı bir güvencesi bulunuyor. Bu çalışanlar işe geri dönüş davası açamıyorlar ancak 'kötü niyet tazminatı' ile alacakları parayı 3'e katlayabiliyorlar.
Kötü niyet tazminatı fesih hakkını kullanırken işverenin yaptığı hatalarla ortaya çıkıyor. Birçok çalışan bundan habersiz olduğu için de bu tazminatı kaçırıyor. Oysa dediğimiz gibi ihbar tazminatının üç katı ödeniyor ve ciddi bir tutar oluşturuyor. Burada çalışanın işten çıkartılırken haksızlığa uğraması söz konusu. Örneğin bir işçi sadece evlendiği için ya da hamile kaldığı için işten atılmışsa devreye kötü niyet tazminatı giriyor. Yine ırk, cinsiyet ayrımı, sendika üyeliği, hakkını arama gibi konularda da kötü niyet tazminatına hükmediliyor.
Bir işveren işçinin gerçek maaşını bordroya yansıtmıyor ve prim vergi kaçırıyorsa çalışan da bunu Çalışma Bakanlığı'nın ALO 170 hattına bildirmişse bu sebeple çıkartıldığında kötü niyet tazminatı devreye giriyor.
BORDRO VERİLMESİ LAZIM
Çalıştığımız şirkette maaşların bir kısmı elden veriliyor. Bir kısmı bankaya yatırılıyor. Ayrıca bazen kesinti oluyor. Bordro da alamıyoruz. Ne yapmalıyız? (İsmi saklı)
İşverenlerin gerçek maaşları göstermeleri gerekiyor. Bankaya da tüm maaşı yatırması lazım. Ücret hesabını gösterir bir belge de vermesi gerekir. Bütün bu eksiklikler size haklı fesih hakkı tanır.
EN AZ 30 KİŞİ LAZIM
Bir turizm firmasında belli süreli sözleşmeli çalışıyorum. Sözleşmem bittiğinde işe iade davası açabilir miyim? Mesut CANLI
İşe iade hakkından yararlanmak için 30 veya daha fazla personelin olduğu bir iş yerinde en az 6 ay çalışmak ve belirsiz süreli sözleşme isteniyor. Tabii haksız veya sebepsiz çıkartılmak şartı da var.
TOPLU ÖDEME YOK
Babam 1966 doğumlu. Nisan 1982'de SSK'lı oldu. Sonra 18 ay askerlik yaptı. 1776 günü var. Toplu ödeme ile emekli olabilir mi? Mustafa GENÇ
Babanızın yaşı da primi de eksik. Askerliği borçlanıp 540 gün kazanabilir. Toplu ödeme yok. Eğer gün sayısını çalışıp 3.600'e tamamlarsa 60 yaşında emekli olur..
Sorularınızı bekliyoruz
Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk. erdem@sabah.com.tr adresine gönderebilirsiniz. Ayrıca bize Twitter'dan @ farukerdem adresinden ulaşabilirsiniz.
