Okulların kapanmasıyla birlikte öğrenciler için staj dönemi başladı. Stajyerlik artık Türkiye'de önemli bir çalışma dönemi haline geldi. Yapılan düzenlemelerle stajyerler hem sigorta hem de ücret haklarına kavuştu. Staj yapmak özellikle gençlerin gelecekteki çalışma hayatları açısından büyük önem taşıyor. Mesleki eğitimin yanında alacakları pratik eğitim onlara çok şey kazandırırken CV'lerini de hayli zenginleştiriyor. Stajyerler mesleki eğitimin dışındaki işlerde çalıştırılamıyor. Yani stajyerlere getir-götür işleri değil eğitim gördükleri alanlarla ilgili görevler vermek gerekiyor. Stajyerler çalışmaları karşılığında belli miktarlarda ücret almak zorunda. Ayrıca okulları tarafından sigortaları da yaptırılıyor. Bu sigortalar mesleki hastalık ve kazalara karşı olduğu için emeklilik hesabından sayılmıyor. Stajyerlere 20 ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde asgari ücretin net tutarının yüzde 30'undan, 20'den az personel çalıştıran işyerlerinde 15'inden az ücret verilemiyor. Aday çırak ve çırağa asgari ücretin yüzde 30'undan aşağı ücret ödenemiyor. Fakat stajyerlerin ücret almaları için de belli şartlar var. Bu noktada üç farklı staj karşımıza çıkıyor.
ZORUNLU STAJ: Bu bölüm meslek lisesi ya da meslek yüksekokulu öğrencilerini kapsıyor. Sigortayı okul ödüyor. Ücreti ise işletmeler veriyor.
OKULUN TAVSİYE ETTİĞİ STAJ: Üniversitelerin diğer bölümlerinde okuyan öğrenciler bu kapsama giriyor. Üniversiteleri staj istese de işletmelerin ücret zorunluluğu yok. Ama bir engel de yok. Örneğin iktisat fakültesi öğrencisi için okul, stajı zorunlu kılabilir. Bu durumda öğrenciye ücret ödenmese de okulun sigorta yapması zorunlu.
İSTEĞEBAĞLI STAJ: Bazı arkadaşlarımız mesleki becerilerini geliştirmek ve tecrübe kazanmak için işletmelere giderek yaz aylarında çalışıyor. Ve bunun adına da 'staj' deniliyor. Bu durumda çalışanlar maalesef kanunun tarif ettiği stajyer kapsamına girmiyor. Bu durumda çalıştırılan öğrenciler normal personel gibi değerlendirilir. Eğer sigortası yapılmazsa kayıt dışı çalışan hükmüne girer. Bu yüzden böyle öğrenci çalıştıranların sigorta yapmaları ve en az asgari ücret ödemeleri zorunlu.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
01.01.1966 doğumluyum. İlk defa 27.07.1999 tarihinde sigortalı oldum. 1986 yılında askerlik yaptım. Ne zaman emekli olabilirim? Şevket ÇELEBİ
Emeklilik şartlarınız 25 yıl 58 yaş ve 5975 prim günü. 8.5 aylık askerlik borçlanması yaparak yaş şartını 57'ye prim şartını da 5900'e düşürebilirsiniz.
İlk SSK kaydım 01.09.1993'te oldu. 18.02.1972 doğumluyum. 7680 günüm var. Askerliğimi 1992 yılında yaptım. Ne zaman emekli olurum. Ahmet ALBAYRAK
25 yıl 54 yaş ve 5675 prim günü şartlarına tabisiniz. Priminiz tamam. Ama yapacağınız 10 aylık bir askerlik borçlanması yaş şartınızı 53'e prim şartınızı da 5600'e düşürür. Bu durumda 18.02.2025'te emekli olursunuz.
Eşim için 2006'dan bu yana prim ödeniyor. Bir engelli çocuğumuz var. Engelli annesi olarak erken emeklilik hakkından faydalanabilir mi?
Tamer ÖZTÜRK Engelli anneleri 01 Ekim 2008'den sonraki çalışmalarının dörtte biri kadar süreyi primlerine ekleyebiliyorlar. Ayrıca eklenen süre kadar da yaş şartlarını geri çekiyorlar. Bunun için SGK'ya başvurup bir hakem hastaneden rapor almanız gerekiyor.
MEMUR ÇALIŞAMAZ
Memur oyunculuk yapabilir mi? Eğer işe başlamadan oyunculuk yaparsa herhangi bir problem olur mu? E. ÖZTÜRK Memurların bir başka yerde iş sözleşmesi ile çalışmaları mümkün değil. Belli şartlarda telif ile iş yapmalarına izin veriliyor. Önceden yaptığınız çalışmaların gireceğiniz kurumun özel bir şartı yoksa zararı olmaz.
MAAŞ ALINAMIYOR
4 yıl çalıştığım işyerimden özel nedenlerle istifa ettim. 100 gün sağlık güvencem devam ediyormuş. İşsizlik maaşı alabilir miyim? Nevcihan DECCALOĞLU İstifa ettiğiniz için tazminat alamayacağınız gibi işsizlik maaşı da alamıyorsunuz. Sağlık hizmetlerinden 100 gün yararlanma hakkınız bulunuyor.
ANNEYE ÖNCELİK!
Eşime 2006'dan bu yana prim ödeniyor. Engelli çocuğumuz var. Erken emekli olur mu? Tamer ÖZTÜRK Engelli anneleri 01 Ekim 2008'den sonraki çalışmalarının 4'te 1'i kadar süreyi primlerine ekleyebiliyorlar. Ayrıca eklenen süre kadar da yaş şartlarını geri çekiyorlar. Bunun için SGK'ya başvurup hastaneye sevk isteyin.
SORULARINIZI BEKLİYORUZ
Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk.erdem@ sabah.com.tr adresine gönderebilirsiniz. Ayrıca bize Twitter'dan @farukerdem adresinden ulaşabilirsiniz.
HER CUMARTESİ PAZAR SAAT 08.45'TE A HABER'DE BİZE SORUN PROGRAMI'NDA SORULARINIZI CEVAPLIYORUZ…
Tel: 0212 300 66 66