Depremle birlikte boşalan şehir... 365 bin kişi, Malatya'yı nasıl terk etti? Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan'a, göç yönetimini sorduk... Dedi ki:
101 bin kişiyi havayoluyla yolladık... Ankara... İstanbul... İzmir... Antalya... Uçak seferi olan her yere.
121 bin kişiyi otobüslere, minibüslere bindirdik... Adana... Mersin... Konya... Türkiye'nin her köşesine.
Trenler doldu taştı... 70 bin hemşerimizi demiryoluyla gönderdik.
Feribot... Baraj gölü üzerinden 30 bin kişi Elazığ'a.
Kendi araçlarıyla ayrılanlar... Her türlü ihtiyaçlarını karşıladık... Güvenle yolculuk etmeleri için elimizden geleni yaptık.
Van'dan Sivas'a... Elazığ'dan İzmir'e... Antalya'dan Konya'ya... Mersin'den Manisa'ya kadar depremzedelere evlerini, otellerini, kalplerini açan herkese minnettarız... Allah, hepsinden razı olsun.
***
Borçsuz belediye
Bir büyükşehir belediyesi düşünün ki... 718 mahalleye hizmet götürüyor.
70 konteyner kentin altyapısını yapmayı başarıyor... Kanalizasyon... Yol... Su... Elektrik.
Belediyenin önceden planlanmış yatırımları... Aksamıyor.
Ve... Belediyenin, piyasaya beş kuruş borcu yok.
Maaş... İkramiye gününde ödeniyor.
Tebrikler Selahattin Gürkan'a.
***
Gidenler dönmez
Araştırdık... Sorduk, soruşturduk... Şu sonuca vardık:
Depremde, Malatya'yı terk edenlerin yüzde 10'u... Yüzde 15'i kesinlikle dönmez.
Bu... 40-50 bin kişi demek.
Kimi... Gittiği yerde iş bulmuş... Alanya'da... Karaman'da... Keçiören'de.
Kimi... Mersin'de, Manisa'da, Elazığ'da... Başka yerlerde... İş kurmuş... Market açmış... Kebapçılık, berberlik, oto tamirciliği yapıyor.
***
Ahde vefa
Önermiştik... "Malatya'da bir meydana, caddeye, parka Van adı verilmeli" diye. (20 Temmuz 2023 Perşembe)
Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan, "Vereceğiz" dedi.
Dr. Ozan Balcı... Van Valisi... Deprem sonrası Malatya'da, 2.5 ay koordinatör valilik yaptı.
Van-Malatya arasında hizmet köprüsü kurdu.
Şimdi... Sırada... Şehirlerin kardeşliği var.
Van'da da bir caddeye veya parka... Meydana... Malatya adı verilecek.
***
Ağlatan manzara
Yaşar Öncan... 40 yıllık dostumuz... Malatyalı... Mühendis... İşadamı... Ankara'da yaşıyor.
Memleketine konteynerler, mobil tuvaletler yolladı... Giyecek, gıda maddesi yağdırdı.
Depremden sonra ilk kez Malatya'ya geldi.
Evi hasarlı... İlk kez otelde konakladı.
Sabah... Kahvaltı masası... "Malatya'mı böyle mi görecektim?" diyerek ağlamaya başladı.
Dayanamadık... Yalnız bıraktık... Otelden çıktık.
***
Sahipsiz kol
Selahattin Gürkan... En çok etkilendiği olayı anlattı.
"Yaşadığım şoku uzun süre atlatamadım" diyerek:
- Enkazdan bir kol çıkarılmış... Kime ait olduğu belli değil... Herkes bana soruyor: 'Başkanım bu kolu ne yapacağız?' Elime küreği aldım... Enkazda, kolun sahibini aramaya başladım.
***
'Kıyamet gibiydi'
Konyeyner kent... Depremzedelerle sohbet... Evi ve işyeri yıkılmış Malatyalı biri dedi ki:
Kıyamet kopunca... Öteki dünyada herkes eşittir.
Bu deprem de kıyamet gibiydi... Allah, herkesi eşitledi... Sığınmacı... Türk... Kürt... Alevi... Sünni... Zengin... Fakir... Yaşlı... Genç... Öğrenci... Öğretmen... Herkes eşitlendi... Hepimiz çadırda kaldık... Aşevinin çorbasıyla karnımızı doyurduk.
***
5 ay içinde konuta
Başkanla dolaşırken... Yanımıza yaklaşanlar, soranlar oldu:
- Başkanım... Malatya nereye taşınacak?
Selahattin Gürkan'ın yanıtı:
Bir yere taşınmayacak... Malatya, yerinde kalacak.
Uydu kentler kurulacak... Ve bu kentler Malatya ile entegre olacak... Malatya büyüyecek.
Sonra... Yükselen kalıcı konut inşaatlarını gösterdi:
- 14 bin konutun inşaatı başladı... Çoğu 2024'e girmeden bitecek... İçine gireceksiniz... Oturmaya başlayacaksınız.
Şalvarlı bir Malatyalı... Köylü... "Ya bizim evler... Köydekiler" dedi.
Başkanın yanıtı:
- 7 bin 130 köy evinin yapımına başlandı... Sen hangi köydensin? Gel seni köyüne götüreyim... Gör.
***
Ekonomi toparlanıyor
Dostlarla akşam yemeği... Lokantamız bir Malatya markası... Hacıbaba.
1942'den bu yana... 4'üncü nesil işbaşında.
Seneler içinde lokanta büyümüş... Şimdiki yerine taşınmış.
Bahçe içinde... 3 katlı... Düğün salonları var.
Açılışını Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptı... 2017'de.
Hacı Zeki Saygı... Elinde kebap tepsileriyle geldi.
Depremden önce... Lokantada 65 kişi çalışıyormuş.
Şimdi ise... 15 kişi.
Hacı Zeki Saygı dedi ki:
- Depremden sonra bir ay lokantayı kapattık... Yeni yeni toparlanıyoruz.
- Depremde... Ev... Aile... Kaybınız var mı?
- Aile apartmanımız yıkıldı... İki lokantamız yıkıldı... Can kaybımız yok... Allah, bir daha böyle acı yaşatmasın.
Böyle bir ortamda kim yemek yiyebilir? Sadece çorba içebildik.
***
Doğaya dönüş
Bölgede bahçe kültürü yaygın... Yazları kayısı bahçesine giden çok...Bahçelerdeki evlere... Çoğu küçük...Yazlık.
Depremle birlikte... Bahçesine doğru düzgün ev yaptıran... Yaz/kış kalmak üzere bahçedeki eve taşınanların sayısı çok fazla.
Malatyalı bahçeye taşınmaktan memnun... Yeşillik... Doğa ile iç içe yaşam.
Kimi "Oh dünya varmış" diyor.
Kimi de "Doğal yaşama dönmemiz için demek ki depremle imtihan edilmemiz gerekiyormuş."