Seçim... Sadece cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimi değil... Ötesi de var... Seçim kadar önemli.14 Mayıs... Aynı zamanda bir referandum.
Sistemin referandumu.
Muhalefet... Millet İttifakı... Kampanyasını sistem değişikliği temeline oturttu... Parlamenter sisteme dönüş.
Millet İttifakı, Anayasa'yı değiştirecek Meclis aritmetiğine sahip olursa... Başkanlık sistemine veda.
Fakat... Beklediği aritmetiğe ulaşamazsa... Eski sisteme dönüş tartışması kapanacak... Bir daha açılamayacak.
Özetle... 14 Mayıs için "ikinci referandum" denilse yeridir.

***

14 Mayıs'ın hikâyesi
Her seçimin bir hikâyesi vardır...
Bu seçimin de var.
Geniş ittifaklar seçimi.
Cumhur İttifakı... Millet İttifakı... İkisi de çok partili.
Bu ittifaklar/uzlaşmalar kurumsallaşırsa... Zamanla siyasi parti sayısı da azalabilir.
Azalması... İki kutuplu siyasete yelken açılması, demokrasinin gelişmesi için de büyük kazançtır.

***

Büyük başarı
Seçimle ilgili bir başka hikâye... Başarı hikâyesi.
Türkiye... On binlerce binanın yerle bir olduğu... 50 binden fazla can kaybının yaşandığı... Asrın felaketi büyük depremden üç ay sonra seçim yapabiliyorsa... Büyük başarı.

***

'Temiz' kampanya
Aday tanıtım toplantısı... Miting... Seçim çalışmaları... Deprem nedeniyle, davulsuz... Zurnasız... Konvoysuz... Kornasız.
Ses kirliliği sıfır.
Afişler... Meydan süslemeleri... Görüntü kirliliği sınırlı.
Dileriz böyle devam eder.
Ve yine dileriz ki... Bu tutum, bundan sonraki seçimlerde de devam eder.

***

'Batsın bu dünya'
Pazar akşamından bu yana... Nereye gittiysek çok kişide aynı hava.
Aday listesinde adı olmayan... Veya adı alt sıralarda, seçilemeyecek yerde olan... Basıyor feryadı:
"Batsın bu dünya... Batsın böyle siyaset... Batsın böyle particilik."
Geçen seçimde de böyleydi.
Daha önceki seçimde de.
Aday belirleme kararı, tabana bırakılmadıkça... Aday listesini tavan yaptıkça... Bu sitemler devam edecek.

***

Çare önseçim
Eskiden... 12 Eylül 1980 darbesi öncesinde, uygulama böyle değildi.
Önseçim vardı. Başbakan Süleyman Demirel de önseçime girerdi.
Ana Muhalefet Genel Başkanı Bülent Ecevit de. Evet... Listelere, önseçimin dışından adı yazılan da olurdu... Ama... Yüzde 3'ü... Yüzde 5'i geçmezdi.
Zaten... Merkez yoklaması aday sınırı belliydi...
Parti tüzüğünde yazılıydı.
Ama... Darbe, siyasetin DNA'sını da... Makine ayarlarını da... Geleneklerini de bozdu.
Yeni bir yöntem geldi... Temayül yoklaması... Geçiniz... Kimin umurunda?

***

Kuru fasulye
Domates... Patates... Soğan... Her seçimin demirbaşları arasındadır.
Adnan Menderes döneminde... Süleyman Demirel'li, Turgut Özal'lı yıllarda... Daha sonra da...
Özellikle de kuru fasulye.
Türkülere bile konu olmuştu... Örneğin:
"Bu fasulye yedi buçuk lira,
Hem kaynasın, hem oynasın,
Yandan Halime'm yandan,
Boşan da gel kocandan."
Korona... Global ekonomik kriz...
Rusya-Ukrayna Savaşı... Dolar... Fırlayan fiyatlar... Hayat pahalılığı... Geçim zorluğu... Fasulye, soğan, patatesin, siyaseti etkileme katsayısını yükseltti.
Yarın... Müzik dünyasından, yeni fiyatlara uygun türküler gelirse şaşmayız.

***

Vehbi Koç
Partilerin aday listeleri üzerinde sörf yaparken... Gözümüze takılan birkaç isimden söz edeceğiz.



Vehbi Koç... İşadamı... Trabzonlu... Her seçimde aday adayı... Şimdi AK Parti'nin Trabzon listesinde... Dördüncü sırada.
İstikrarlı bir isim... Çalışkan... Ne listede olmadığı zaman küser, ne de listede yer bulunca taşkınlık eder.

***

Ali Uçak
Siirtli... 11 kardeşler... 5 kız, 6 erkek.
Manisa Alaşehir'de yaşıyor... İşi yaş sebze ve meyve üzerine.
Antalya'da, Mersin'de... Sebze ve meyve yetişen pek çok ilde tesisleri var.



400 TIR... 3 bin çalışan... 34 ülkeye ihracat.
Çalışanların yüzde 75'i kadın.
Ali Uçak... "Uçak Kardeşler"in lideri... Şirketin başkanı.
MHP... Manisa... İkinci sıra adayı.
Seçim sloganı: Önce Türkiye.

***

Mustafa Erim
Mersin'de... Karşılığı olan bir isim.
Hastane Caddesi'nin bir sokağında eski bir Mersin evini satın aldı... Restore ettirdi.
Sanatçılar... Bilim insanları... Konferans veriyorlar... Toplantı yapıyorlar.



Erim... Bir dönem, Akdeniz Kent Konseyi Başkanı'ydı.
Sevilen, uzlaşmacı, her kesimle diyaloğu olan bir isim.
Caminin sorunlarıyla da meşgul olur, kilisenin sorunlarıyla da.
AK Parti... Onuncu sıra adayı... Seçilme şansı sıfır.
Küstü mü, darıldı mı, kızdı mı? Hayır... Birinci sıra adayı gibi çalışıyor.

***

Veysel Tipioğlu
Yabancı aday var, yabancı aday var... Ama yabancı adaydan yabancı adaya fark var.
Yerel siyasette buna yabancı değil, ithal aday deniliyor.
Seçmen, kendi ilinden aday ister... Yarın, milletvekili seçildiğinde, kapısını rahatça çalabileceği, ulaşabileceği aday.
Onun içindir ki... Seçmen, ithal adaya tepkilidir.
Hele hele... Kontenjan adayına daha da tepki.



Örneği çok... Hangi birini sayalım... Konu, bugünlerde, özellikle CHP'nin sancısı... Baş ağrısı.
Ama... Seçmenin kucakladığı ithal adaylar da var.
Örneğin... Kocaeli'nin Karslı Emniyet Müdürü Veysel Tipioğlu.
AK Parti... Kocaeli... Üçüncü sırada.
İyi tanırız... Çalışkan... Sürekli sahada... Öncelikli konularından biri, uyuşturucu ile mücadeleydi.
Okul önleri ondan sorulur... "Uyuşturucu satıcısı gelsin de görsün gününü."
Bir diğer öncelik... Faili meçhul cinayetleri çözmek... Şanlıurfa'da da, Kocaeli'nde de çok başarılı oldu.
Ayrıca... Kocaeli'nde, 70 bin civarında Karslı yaşadığını da hatırlatalım.