Ramazan ayının ilk günü, "Hoş geldin ramazan" demiştik... Ve... "Ekmekten" söz etmiştik.
D'Ohsson... Osmanlı döneminde... İstanbul'da, İsveç Elçiliği'nde uzun süre görev yapmış... Bir kitap yazmış:
"18. Yüzyıl Türkiye'sinde Örf ve Âdetler."
Kitaptan "birkaç alıntıya" köşemizde yer vermiştik... Birini tekrar paylaşalım:

Türkler... Ekmeği ilahi nimetlerin en değerlisi kabul ederler.
Evde, yerde, sokakta ekmek görürlerse, alır, öper, ayak altında kalmayacak bir köşeye bırakırlar.

***

Almanya'dan bir hatıra
Ekmeği... İlahi nimeti yazınca... O kadar çok okurumuzdan elektronik posta mesajı geldi ki... Örneğin... Birini paylaşmak isteriz. Mehmet Celep yollamış:
"Ekmek ilahi nimet" başlıklı yazınız üzerine size bir anımı anlatacağım.
Almanya'da öğretmenlik yapıyordum... Öğretmenler odasına çağrıldım.
Türk öğrencinin karıştığı olayla ilgili...
Olay şu... Türk öğrenci, teneffüste yerden ekmek toplarken yakalanmış.
Okul yönetimi, öğrencinin, yerden ekmek toplayacak kadar aç ve yoksul olduğunu düşünmüş... Ailesi okula çağrılacak... Benim de tercümanlık yapmam isteniyor.
Öğrenci ile konuştum. Olayın gerçek yüzünü öğrendim. Dedim ki... Okulda, yere ekmek atanları görüyorsunuz. O çocuk yerdeki ekmeği yemek için toplamıyor... Bizim kültürümüzde ekmek kutsaldır... Yere atılmaz... Yerde görüldüğü zaman alınır, öpülür, başa götürülür ve sonra da bir kenara konulur. Çocuk da bunu yapmış.
Almanlar özür dilediler... Çocuğu kutladılar... Olay, ders konusu bile oldu.

***

Büyük israf
Biliyor muydunuz?
Türkiye'de ekmek israfı nedeniyle her yıl çöpe atılan para... 1.5 milyar dolar.
Her gün 120 milyondan fazla ekmek üretiliyor... Ve ekmeklerin yüzde 10'u "İsraf ediliyor... Çöpe gidiyor." İsraf edilen bu parayla kaç okul yapılır?
Nimeti çöpe atmadan önce düşünelim.
İsraf... Daha çok Batı'da... Büyük kentlerde... Milli gelirin yüksek olduğu yerlerde.

***

80 hastane
Sadece ekmek mi? Çöpe atılan "gıda" o kadar çok ki.
Kızılay Başkanı Dr. Kerem Kınık, "Yılda yaklaşık 300 milyar liralık gıdanın çöpe atıldığını" söylemişti... Büyük para.
Dr. Kınık, bazı örnekler de vermişti:
- Tarlada üretilen her üç üründen biri maalesef çöpe gidiyor... Domates... Salatalık... Diğer ürünler.
Kızılay Başkanı, hesap etmiş... Her yıl israf edilen ekmekle "80 hastane yapılabilir."

***

İlginç bir hesap
Türkiye Ekmek Üreticileri Federasyonu Genel Başkanı Murat Kavuncu hesaplamış:
Her yıl çöpe atılan ekmeğin parasıyla 500 okul yapılabilir.

***

Neden israf?
Ülkemizde ekmek israfının çeşitli nedenleri var.
Fakat... 3 temel neden:
1. Evlere ihtiyaçtan fazla ekmek alınması.
2. Ekmek israfının önlenmesi konusunda insanların yeterince bilgi sahibi olmaması.
3. İhtiyaçtan fazla ekmek üretilmesi.
Diğer nedenler? Çok.
Örneğin...
"Dini hassasiyetlerin" olmaması gibi.
"Refah düzeyinin" yüksekliği gibi.
"Tutumlu" olunmaması gibi.

***

Ayet
Yiyiniz, içiniz fakat israf etmeyiniz. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.

***

İsraf etme, insaf et
Yıllardır... Yurdu gezerken... Değişik illerde, ilçelerde, "Bayat ekmek toplama kampanyaları görüyoruz..." Akıllıca... Yararlı bir uygulama.
Niğde'de... Bayat ekmek toplama kutularının üzerinde, "İsraf etme, insaf et, ekmek nimettir" yazılıydı.
Ankara-Beypazarı... Çöp kutularına yazılan mesajlarda, israfa dikkat çekiliyor. İhtiyaç kadar almanın önemi hatırlatılıyor. Belediye Başkanı Tuncer Kaplan, "İsraf dinimizce haram. Ekonomik ve sosyal olarak zararı çok fazla.

Hemşerilerimizden hassasiyet göstermelerini, gıda ve ekmek israfı yapmamalarını istiyoruz" diyor.
Erzurum- Aşkale'de, Konya- Seydişehir'de, Afyonkarahisar- Emirdağ'da... Uygulamalar çok başarılıydı.
Örneğin... Kayseri- Kocasinan'da "Yılda 4 ton ekmeğin israfı önlenmişti."
İstanbul-Fatih Belediyesi... Toplanan bayat ekmekle, Yedikule Hayvan Barınağı'nda 2 bin köpek besleniyor.

***

Ürkütücü rapor
Ramazanın ilk günü "ekmekten" söz etmiştik... "Nimetten." Ramazanın son günü... Aynı konuya girmemizin nedeni:
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün raporuna göre, her yıl yaklaşık 1 trilyon dolarlık gıda, çöpe gidiyor.
Türkiye'de ise her yıl 14.5 milyon ton gıda atılıyor.
"İsrafta" maalesef dünyada ön sıralardayız.
Ayıptır... Yazıktır... Günahtır.

Bu köşe yazısını aşağıdaki linke tıklayarak sesli bir şekilde dinleyebilirsiniz