Darbeden (27 Mayıs 1960) sonra yapılan ilk seçimde TBMM'ye girdi... 15 Ekim 1961... Adalet Partisi.
12 Eylül 1980 darbesine kadar Meclis'teydi... Aralıksız 19 yıl.
Bu süreçte... Sanayi Bakanlığı... Çalışma Bakanlığı... Milli Eğitim Bakanlığı.
Ali Naili Erdem... 94 yaşında.
Onun kuşağından hayatta kimler kaldı?
Yeni yılın başında... "Duayen ile" sohbet.
***
Bu köşe yazısını aşağıdaki linke tıklayarak sesli bir şekilde dinleyebilirsiniz
Muhalefet
Ali Naili Bey, "Muhalefet, iktidardan daha çok çalışmak zorunda" dedi:
İktidarken günde 10 saat mi çalışıyorsun?.. Muhalefette, 18 saat çalışacaksın.
Çankaya... Köroğlu Caddesi... Araştırma merkezimiz vardı.
Süleyman Demirel... Muhalefet iken bizleri oraya çağırırdı... İhsan Sabri Çağlayangil... Sümer Oral... Ekrem Ceyhun... Seyfi Öztürk...
Hepimize görev verirdi.
Siyaset üretim merkezi gibi... Alternatifli politikalar... A planı... B planı... C planı... Arı gibi çalışırdık.
***
Ders
Ali Naili Erdem, "Ben Adalet Partisi Grup Başkanvekili iken" diye söze başladı:
- Meclis'te 30 dakika konuşmak için 3 gün hazırlık yapardım... Öğrenci gibi ders çalışırdım... Siyaset ciddi iştir... Konuşmanın entelektüel derinliği olmalı.
***
Gündem
Muhalefetteki Süleyman Demirel... İhsan Sabri Çağlayangil ile Ali Naili Erdem'i çağırır:
İhsan Sabri Bey... Siz Senato'da... Adalet Partisi Grup Başkanı olacaksınız.
Ali Naili Bey... Siz de Meclis'te... Grup Başkanvekili.
Siyasi iktidarın peşinden gidemeyiz.
Türkiye'nin gündemini biz belirleyeceğiz. Ali Naili Erdem... Yeni yıl sohbetinde... Bunları anlattı... Ve konuyu şöyle noktaladı:
- Bugün CHP'ye bakıyorum... Bu nasıl ana muhalefet?.. İktidarın peşinde koşuyor... Çok gerisinde... Ve iktidarla laf yarıştırmaya çalışıyor.
***
"Öğrenci gibi..."
Siyasetçi... Her konuda konuşmamalı.
Bildiği konuda konuşmalı.
Bir gün... Demirel... Erdem'i çağırır.
Gündemde... "Dış politika" vardır.
- Ali Naili Bey... Sen konuşacaksın.
Beyefendi... Yapmayın, etmeyin.
- Kararım kesin... Gelecek hafta kürsüye sen çıkacaksın.
Ali Naili Erdem, "Öğrenci gibi" çalışmaya başlar... Bir hafta boyunca, her gün Dışişleri Bakanlığı'na gider.
Önce "Öğrenir"... Sonra kürsüye çıkar.
***
Hiç unutmadık
12 Eylül 1980 sonrası... Ali Naili Erdem'le sık görüşürdük.
Bazen... Ailece.
Bir gün... Öyle bir şey oldu ki... Aradan bunca yıl geçti... Hala unutamadık.
Ali Naili Erdem... Ailesini geçindirebilmek için...
Evin halılarını sattı.
***
Teşekkür
Siyasi duayenden... Siyasetçilerin kulaklarına küpe... Bir çift söz:
- Türkiye'ye faydalı olan her işi öveceksin. Ve... Zaman tünelinden bir anı... Dinleyelim:
Karabük'te... Demir Çelik'te... Tek fırın vardı.
Adnan Menderes... İkinci fırının temelini attı.
Sonra... 1960 darbesi oldu.
1961... İsmet İnönü Başbakan... İkinci fırının inşaatı devam etti.
1964... Demirel Başbakan Yardımcısı... Ben de Sanayi Bakanıyım... İkinci fırın hizmete girdi.
Törende... Demirel söze, Menderes ile İnönü'ye teşekkür ederek başladı.
***
Aldırma gönül aldırma
1960... Zincirbozan... Sürgün... Ali Naili Erdem'in dudaklarından dökülen ilk söz:
"Aldırma gönül aldırma." Ve devamı:
"Bu da geçer ya hu!" Sonra... Zaman ilerledikçe... Tekrarladığı söz:
"Allah sabredenlerle beraberdir."
***
Doğru
Koronalı günler... Ali Naili Erdem, Ege'de. Sohbette... Atatürk'ün İnönü'ye söylediği sözü hatırlattı:
- Cumhuriyeti biz kurduk... Onu yaşatacak nesilleri de yetiştirmek lazım... Mecburuz.
Ali Naili Bey, "Ama... Yetiştiremedik" dedi:
- Tam yetiştirirken... Darbe... Muhtıra... Kadroları biçtik... Sivil idareyi egemen kılamadık... Türk aydını yeterince sahip çıkmadı... Bazı aydınlar, üniversiteler darbeyi alkışladılar... Yalan mı?
***
Acı gerçek
Mecburi ikamet... Zincirbozan.
Ali Naili Erdem, bir gün Süleyman Demirel'e der ki:
- Beyefendi... Bunca özverinin, bunca yıl çalışmanın karşılığı bu mu olacaktı?
Demirel'in yanıtı:
- Naili... Türkiye bunları yaşayacak... Ve aşacak.
Türkiye... Bunları... "Darbeleri, muhtıraları, müdahaleleri" yaşadı... Aştı.
Ama... Hala "Darbeden medet umanların" olduğu da bir gerçek.
Acı gerçek.