İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana gibi büyük yerlerde siyaset "farklıdır."
Seçmen üzerinde "iş dünyasının" da, "sivil toplum örgütlerinin de" etkisi vardır.
Medyanın "seçmeni etkileme gücü" yüksektir.
***
Konya, Kütahya, Burdur, Isparta gibi yerlerde "tarikatları yok sayarak siyaset yapmak" zordur.
İl sayısını artırabiliriz.
Orta ve Doğu Anadolu'dan iller ekleyebiliriz.
***
"Her coğrafyanın" kendine özgü durumu vardır.
"Güneydoğu coğrafyasının" da.
"Konu" oldukça derin.
Ama bu yazının sınırları içinde kısaca değinecek olursak...
Güneydoğu'da siyaset:
1. Etnik kimlik üzerinden yapılıyor.
Ve "en büyük parti" Demokratik Toplum Partisi. (DTP) Ama halk, hatta DTP'liler bileDTP demiyorlar, "DEHAP" diyorlar.
Öteki "siyasal güçler" DTP'den sonra geliyor.
DTP "Kürt kimliği üzerinden" siyaset yapıyor.
***
Etnik köken içinde bir de "Arap unsuru... Arap kökeni" var.
Ama bu köken "daha sınırlı."
Örneğin "Mardin merkez, Midyat, Savur coğrafyasında" oylar üzerinde belli bir etkiye sahip.
***
2. Din ekseninde siyaset.
Burada "iki güç" çekişme halinde.
Biri "iktidardaki AKP."
Diğeri "Erbakan destekli Saadet Partisi."
***
3. Aşiretlere dayalı siyaset.
Diyarbakır'da da var, Mardin'de de, Şanlıurfa'da da.
Örneğin Mardin'deki (Kızıltepe'de) Malahati aşireti var ki...
Aşiret reisi "şuna oy verin" dedi mi, seçmen oraya yöneliyor.
Aşiretin reisini iyi tanırız.
Oturmuşluğumuz, konuşmuşluğumuz var:
Şakir Duyan.
Şakir bey "CHP'ye verin" dedi, 2002 seçimlerinde oğlu Mahmut Duyan "CHP listesinden Meclis'e girdi."
"Güneydoğu siyasetinin önemli isimlerinden Ahmet Türk" de bir aşiretin mensubu.
"Botan" bir başka güçlü aşiret. (Cizre'de)
***
4. Şeyhlik, şıhlık, ağalık sistemi.
Ağalık "tarihe karışıyor."
Şeyhler, şıhlar "bölünmüş."
Kimi AKP'den, kimi Saadet'ten, kimi de kimlik üzerinden siyaset yapanlardan yana.
"Siyasetin dışında duranları" da var.
***
5. Aileler siyaseti.
Bunlar ne aşiret, ne ağa, ne şıh, ne şeyh.
Bölgede "kalabalık" ve "güçlü" aileler.
Hakkari-Şırnak coğrafyasında "Hacıbeyra ailesi" var.
Dede de, oğul da, torun da "hep siyasetteydi."
Bazen Belediye Başkanı, bazen milletvekili olarak.
***
Hakkari, Yüksekova, Çukurca, Beytüşşebap, Uludere, Şırnak, Cizre, Silopi, Eruh, Dargeçit, Güçlükonak, Mardin, Kızıltepe, Viranşehir "siyaset bilimciler için birer laboratuvar."
Üniversitelerde, ders kitaplarında okutulan siyaset bilimi "farklı." "Bu coğrafyada ise" çok farklı.
"Batı coğrafyasında" 20 daireli bir apartmandan "5-10 farklı partiye" oy çıktığı oluyor.
"Güneydoğu coğrafyasında" ise 2 bin nüfuslu bir köyde bakıyorsunuz "bütün oylar tek bir partiye" gitmiş. Sahi, siyaset bilimciler örneğin Silopi'de bu konuda hiç çalışma yaptılar mı?
Birkaç Silopili'liye sorduk.
Yüzümüze "hayretle" baktılar:
Sayin yazarim sen ne söylirsen?.. Biz heç prefüsür neyi görmemişez.
