Tarımla uğraşsın uğraşmasın hemen herkes rekolte kavramını bilir. Rekolte yani üretim ne kadar yüksekse ürünün fiyatı o kadar düşük olur. Düşük olduğunda da fiyatı yükselir.
Tarım ürünlerinin hasadından önce şöyle haberlere sık sık rastlarsınız: 'Bu yıl zeytinde yok yılı, fiyat uçabilir', 'Buğdayda rekolte düşük, fiyatlar yükselecek', 'Kayısının başı belada, rekolte düşük', 'Yeşil altının hasadı başladı, fiyatı artacak', 'Ayçiçeğinde rekolte kaybı var, kriz kapıda.'
Haberler çıktıktan sonra da fiyatların tırmanışı başlar. Sonrasında da bir türlü düşürülemeyen gıda enflasyonu manşetlere taşınır.
Peki her zaman gerçek böyle mi?
Tamam, iklim değişikliği sonucu ortaya çıkan sıcaklık artışları ve artan karbondioksit tarım ürünlerinin miktarında azalma meydana getiriyor. Ama bu durum, 'yok yılı' açıklamalarının çoğu zaman fiyatı belirlemek için spekülatif amaçlı kullanıldığı gerçeğini de değiştirmiyor.
Dün Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'nın Turkuvaz Medya Grubu'nun Ankara bürosunu ziyaretinde de bu konular gündeme geldi. Bakan Yumaklı'nın sohbetimizde "Arz ile alakalı bir sorun varsa fiyatın artması kaçınılmaz. Ancak halihazırda geçen dönemlerde de arz ile alakalı fiyat hareketi neredeyse yok. Bazı spesifik ürünler dışında... Arz güvenliği açısından baktığımızda ürünlerin fiyatlarına etki edecek bir husus yok" sözleri aslında meseleyi özetliyor.
Tarım Bakanı kuraklık tehlikesini göz ardı etmiyor. Ancak bu durumun bölgesel bazı sıkıntılar yarattığına dikkat çekiyor. Bakan Yumaklı'nın açıklamalarından yola çıkarak ürün bazında duruma bakacak olursak...
Son dönemde özellikle tüccar kesiminin 'o yok, bu az' dedikleri birçok üründe durum söylenen gibi değil...
Misal, ayçiçeği... Bahar aylarının yağışlı geçmesi nedeniyle birçok yerde yüksek rekolte var. Tabii bu artışta devletin üreticilere verdiği tohum desteğin de payı azımsanamaz.
Misal, zeytin... İspanya ve İtalya'da rekolte düşüklüğü var. Fakat Türkiye'de zeytinde rekolte düşüklüğü yok, önümüzdeki yıl da beklenmiyor. Üretimin tamamen yurtdışına gönderilmemesi için Tarım ve Ticaret Bakanlıkları tedbirler aldı.
Misal, buğday ve arpa... Yılın başında yaşanan kuraklık endişelendirdi. Ancak mart ayı ve devamındaki düzenli yağışlar hububatta rekolteyi yukarı çekti. Buğday üretimi 21.5 milyon tona ulaştı. Hatta rekolte yıllık 20 milyon ton olan ortalamanın üzerine çıktı. Keza arpada da durum farklı değil... Arpa üretiminde 9 milyon ton rakamına ulaşıldı.
Misal, nohut ve mercimek... Geçen seneye göre nohut ve kırmızı mercimekte yüzde 30 oranında rekolte artışı bekleniyor.
Misal, patates... Birçok yerde rekor rekolte beklentisi var.
Listeyi uzatmak mümkün...
Velhasıl, önümüzdeki günlerde çarşıya, pazara gittiğinizde bu ürünlerde fiyat artışlarını görürseniz aklınıza bu liste gelsin.