Milyonlarca çalışan Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun kararını bekliyor. Biliyorsunuz, rakam sadece asgari ücretliyi değil onun üzerinde maaş alanları da etkileyecek. Diğer çalışanların ikinci yarıyıl zamları da bu orana göre belli olacak. Hal böyle olunca, bir tarafta çalışanı enflasyona ezdirmeme sözü veren hükümet, diğer tarafta kiraya, mutfak masrafına yetişmeye uğraşan ücretliler, beri tarafta da maliyetini düşünen işveren var.
Anlayacağınız denklem zor...
Peki ne olacak?
Malum, dün ara zam için komisyon ilk toplantısını yaptı. Henüz bir rakam çıkmadı. Sanırım, önümüzdeki hafta tekrar toplanacaklar. Bayram öncesinde de yeni asgari ücret ilan edilecek.
***
Dünkü toplantıdan edindiğim izlenim, asgari müşterekte buluşulması yönünde...
İşveren tarafı masaya yüzde 6 teşvik şartını koydu. Yani işveren maliyetinin azaltılması için asgari ücretin yüzde 6'sı oranında destek istiyorlar. Yeni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan konuyu Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'e sunacak.
Kabul görürse, masada konuşulan yüzde 30'luk zammın gerçekleşmesi olası görünüyor.
Öyle olursa ne olur?
Asgari ücret desteği uygulaması ilk kez 2016'da uygulanmaya başlandı. O zaman asgari ücret yüzde 30 artırılmıştı. İşçi başına aylık 100 TL destek sağlanmıştı. 2016'daki destek tutarı asgari ücretin yüzde 6'sına karşılık geliyordu.
Bugün aynı oranda destek ne anlama geliyor, derseniz...
Hali hazırda asgari ücret, bir işçi için aylık brüt 10 bin 8 lira, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 8 bin 506 lira 80 kuruş... Asgari ücretin işverene toplam maliyeti, bir işçi için 11 bin 759 lira. Bunun 10 bin 8 lirasını brüt asgari ücret, 1.551 TL'si sosyal güvenlik primi, 200 TL'sini işveren işsizlik sigorta fonu oluşturuyor.
***
Eğer asgari ücret 11 bin TL olursa, brüt rakam 13 bin 10 TL'ye çıkıyor. (Vergi ve kesintiler eklendiğinde işverene maliyet 15 bin 852 TL'yi buluyor. Sigorta primlerini düzenli ödeyen işverenlere tanınan 5 puanlık prim avantajı dikkate alındığında işveren maliyeti 15 bin 205 TL'yi buluyor)
İşverenin işçi başına brüt asgari ücret rakamının yüzde 6'sı oranında istediği teşvik miktarı 780 TL'ye geliyor.
İşte kilit nokta burası...
Bakalım işverenin teşvik talebi gerçekleşecek mi?
Yazıyı bitirmeden önce hep tartışılan bir konuda iki kelam etmek istiyorum.
Malum, bir kesim çalışanlara yapılacak ücret artışlarından önce zammın enflasyonu yükselteceğini söylüyor. Geçmişte haklılık payları olabilir. Fakat şu anda Türkiye'deki enflasyon talepten ziyade maliyet kaynaklı olduğu için asgari ücretin enflasyona neden olacağını ben de düşünmüyorum.
Ancak...
Elbette asgari ücretlinin alım gücünü artırmak temel öncelik olmalı...
Sanırım bunun da tek yolu, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın ortaklaşa yapması gereken enflasyonla mücadeleden geçiyor.