Ekonomi yönetimi vatandaşın parasını TL'de değerlendirmesi için yeni bir enstrüman daha çıkardı. 20 Aralık'ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı Kur Korumalı Mevduat'ın ardından Gelire Endeksli Senet (GES) için de düğmeye basıldı. Senetler için 15 Haziran-22 Haziran arasında talep toplanacak. Devlet Hava Meydanları İşletmesi ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nün gelirlerine endeksli kağıtlar çıkarılacak.
Senetler, 3 ayda bir kupon getirili olacak. Böylece, vatandaşlar asgari getiri garantisi sayesinde, gelir paylarındaki değişimlerden olumsuz etkilenmeyecek. Bir nevi devlet, kendi iştiraklerinin gelirine vatandaşı ortak etmiş olacak. Getirinin dönem sonunda yüzde 23-25 arasında olması bekleniyor. Mevduata kıyasla getiri daha iyi olduğu için talep göreceği belirtiliyor.
PAKETTE NE VAR?
Senedi çıkarılacak KİT'lerin (Kamu İktisadi Teşkilatı) bütçeye aktarılan hasılat performansı beklenenin üzerinde gelirse bunun da senedi alan yatırımcıya ilave getiri olarak aktarılması planlanıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı ilk etapta Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nün (KEGM) gelirine endeksli senet çıkaracak. Türkiye'deki yeni havalimanları yatırımları, Türk Hava Yolları'nın dünyanın en çok noktasına uçan havayolu olması DHMİ'nin gelirlerine de olumlu yansıyor.
GELİRİ YÜKSEK
Sivil havacılık altyapısına yönelik yatırımlar ve uygulamaya konulan kararlarla Türkiye bu alanda dünyanın en hızlı gelişen ülkeleri arasına girdi. Nisan istatistiklerine göre, Türkiye genelinde hizmet veren havalimanlarında iç ve dış hat yolcu sayısı 11.6 milyonu geçti. İşletmesindeki 50'den fazla havalimanı ile hizmet veren DHMİ'den sağlanan gelir tahmini 565.9 milyon TL. KEGM ise gemi trafik, kılavuzluk ve römorkaj gibi hizmetlerden ülke ekonomisine büyük katkı sağlıyor. 2022 Bütçe Kanunu'nda KEGM'den sağlanan gelir tahmininin 308.1 milyon TL olacağı belirtilmişti. Hazine toplam 874.1 milyon TL gelir tahmini tutarını baz alarak senet çıkaracak.
GETİRİ % 23-25 STOPAJ YOK
Talep toplama ne zaman? 15 Haziran-22 Haziran tarihleri arasında talep toplanacak.
Hangi bankalar ihraç edecek? Talep toplama işlemleriyle kupon ve anapara ödemeleri Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Vakıfbank'tan yapılacak.
Vatandaş ne kadarlık senet alabilecek? Senetler için asgari talep tutarı 1.000 TL olup 1 TL'nin katları şeklinde ihraç edilecek.
Senet ne zaman hesaba geçecek? Senetler, talep toplama dönemini takip eden haftada, 24 Haziran 2022 Cuma gününde, yatırımcıların hesaplarına aktarılacak.
Getiri neye endeksli olacak? DHMİ ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nden (KEGM) bütçeye aktarılan hasılat paylarına endeksli olacak. Hesaplamada DHMİ ve KEGM tarafından bütçeye aktarılan üç aylık hasılat payları toplamı esas alınacak.
Senetlerin vadesi nedir? 182 gün vadeli olacak.
Senetlerin getirisi nedir? Kupon ödemeleri eylül ve aralıkta olacak. Vatandaşa getirisi yüzde 23-25 arasında olacak.
2009'DA YAPILDI DOLAR DÜŞTÜ
2009'DA Hazine GES enstrümanını çıkarmıştı. O dönemde gündeme gelen enstrümanın getiriler, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Devlet Malzeme Ofisi (DMO) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nden (KEGM) bütçeye aktarılan paylardan oluşmuştu. 2010 ve 2011 yıllarında da GES ihraçlarına devam edilmişti. O dönemde 3 ve 6 ay kupon ödemeli GES ihracı yapılmıştı. Katılım bankaları yoğun talep göstermişti. 2009'da banka bilançolarındaki GES'ler 2009'da 1.1 milyar, 2010'da 1.8 milyar, 2011'de 2.5 milyar, 2012'de 700 milyon TL'ydi. Dolar 1.73 TL'yi gördüğünde bu önlem alınmış, kur 1.46 TL'ye inmişti.
HESAP İŞLETİM ÜCRETİ ALINMAYACAK
BAŞKA bir bankacılık işlemine konu olmadığı sürece yatırımcılardan, senetlerin vade tarihine kadar vadesiz TL mevduat hesabı ve yatırım hesabı için hesap işletim ücreti alınmayacak. Senetler sadece kayden takip edilecek. Ayrıca, başka bir yatırım işlemine konu olmadığı sürece yatırımcılardan, söz konusu senetlerin vade tarihine kadar, Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından yansıtılan ücretler alınmayacak.
TL'Yİ TEŞVİK EDECEK
Hazine ve Maliye Bakanlığı yeni enstrümanlar TL'yi özendirip, vatandaşın tasarruflarının dövize yönelmesini önlemek istiyor. Benzer bir uygulama 20 Aralık'ta da yapılmıştı. O dönemde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kur Korumalı Mevduatı açıklamıştı. Vatandaşlar yatırımlarını TL cinsi varlıklara yönlendirmişti. Kur korumalı mevduat vatandaştan büyük ilgi gördü. KKM hesapları geçen hafta 26.8 milyar liralık artışla 930.9 milyar lira oldu. Hesaplar son haftalardaki artış hızını korursa haziran sonuna kadar 1 trilyon liraya ulaşacak.
SENEDİ ALAN BAŞKASINA DEVREDEMEZ
SENETLER, başka yatırımcılara satılamayacak ve devredilemeyecek. İstisnai durumlar dışında vatandaşlar senetlerini, satın aldıkları bankadan bir başka bankaya transfer edemeyecek. Vatandaşlar, talep toplama döneminde almak istedikleri senet tutarını bankadaki vadesiz TL mevduat hesabına yatıracak. Talep toplama dönemi boyunca taleplerini iptal edebilecekler. Bu tarihler haricinde iptal işlemi olmayacak.