Sokakta herkesin ortak gündemi mutfak… Gıda fiyatlarındaki artış can sıkıyor. Sanayide, ihracatta, yatırımda işler rayına girmeye başladı. Ancak buraya henüz çözüm bulunamadı. Hal Yasası dedik, Gıda Komitesi dedik, Fiyat İstikrar Komitesi dedik. Fakat bir adım ileriye gidemedik.
Elbette, fiyatların artmasının birçok nedeni var.
Girdi maliyetlerindeki artışlar, döviz kurları, üretici ülkelerin ihracat kısıtlamaları, artan stoklama ve arz sorunları, aracılık maliyetleri, spekülatif hareketler, vergiler, üretim konusundaki plansızlıklar…
Unuttuklarım da vardır.
Mesela, fırsatçılar…
Döviz kurundaki artışın arkasına sığınıp fiyatları taksimetre gibi neredeyse günlük artıranlar var.
Gördünüz mü bilmiyorum.
Geçenlerde Türkiye İstatistik Kurumu tarımsal girdi enflasyonunu açıkladı. 32 ayın zirvesine çıkmış… Yıllık en fazla artış yüzde 52.86 ile gübrede olmuş… Hatta çiftçiler artışın yüzde 150 olduğunu söylüyor…
Peki döviz kuruyla filan açıklanamayacak bu artış neden?
Öğrendiğim kadarıyla, Rekabet Kurulu gelen şikâyetler üzerine harekete geçti. Şikâyetlerin ana konusu gübre üreticisi ve ithalatçısı firmaların elindeki mevcut ürünü zamlanmamış fiyattan mal etse de, yeni zamlı maliyetten satmış gibi bir marjla satış yapması… Kurdaki yükselişi anında fiyata ya nsıtıp, düşüş olduğunda kulağının üzerine yatması…
Neyse…
Kurul ilk raporu hazırladı. Türkiye'deki 7 gübre üreticisinin (Bandırma Gübre Fabrikaları- BAGFAŞ, Ege Gübre, Eti Bakır, Gemlik Gübre, Gübre Fabrikaları, İstanbul Gübre, Toros Tarım) birlikte hareket ederek fiyatları yükselttiğinden şüpheleniliyor. Soruşturmada tarafların; fiyat, stok, kapasite ve satış bölgesi gibi tüm stratejik faktörler bakımından ortak hareket içinde bulunup bulunmadıkları derinlemesine analiz edilecek. Rapor çıktıktan sonra da eğer rekabete engel durum yaşanmışsa ceza kesilecek.
Bu meselede kimin ne yaptığının anlaşılması devletin bütçesi açısından da önemli…
Neden mi?
Çünkü devlet 2.1 milyon çiftçiye mazot ve gübre desteği veriyor. Bu destekleri de sürekli artırıyor. Ama destekler gübredeki fahiş artış nedeniyle amacına ulaşamıyor. Velhasıl, gübredeki fahiş fiyatları önlemek, çiftçinin üretim maliyetini düşürecektir. Vatandaşın gıdayı daha ucuz almasını sağlayacaktır. Maliye politikasının teşvik aracının israf edilmesi önlenecektir.