Geçen hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı ekonomi reform paketinin en önemli ayaklarından birisini kamudaki tasarruf tedbirleri oluşturuyor. Burada birçok alt başlık var. Belli ki, taşıt saltanatından verimsiz döner sermaye işletmelerine, KİT'lerden belediyelerdeki harcamalara kadar pek çok noktaya 'neşter' vurulacak. Bana kalırsa, geç bile kaldı...
Örneğin, taşıt meselesine bakalım... Kamuda adeta saltanata dönmüş durumda... Devleti küçültmeye çalışırken taşıt sayısının yıldan yıla artmaya devam etmesi bir tezat oluşturuyor. Bu yıl bile ambulans ve motosikletler hariç kamuya 1.652 yeni araç alınacağı bütçede onaylandı. Şimdi yeni bir filo yönetimi sistemi kurulacağı söyleniyor. Daha önce Kalkınma Bakanlığı bu konuda öneriler sıralamıştı. Öyle anlaşılıyor ki, taşıtların temin edilebileceği halleri belirleyen kriterler geliştirilecek. Hizmet taşıtlarının özel günler ve tatiller ile personel servis aracı olarak kullanılamayacağı daha keskin şekilde kamu idarelerine bildirilecek. Taşıtların ortak kullanımı konusunda çözümler geliştirilecek. Kamunun toplu temin avantajı kullanılacak.
Örneğin, döner sermaye işletmelerine bakalım... Türkiye'de eğitim, sağlık, kültür, tarım ve orman alanlarında kamu idarelerine bağlı olarak faaliyet gösteren 2.300 adet döner sermayeli işletme var. Satın almadan istihdama, fiyatlamadan vergilemeye kadar özel inceleme ve denetim yapılması şart...
Örneğin, yerel yönetimlere bakalım... Belediyelerin birçoğu borç batağında... Hazine'nin 31 Ocak'ta açıkladığı verilere göre, 17.6 milyar TL'lik alacağın 10.1 milyar TL'si mahalli idarelere ait. Bunlar vadesi gelmemişler... Vadesi geçenler ise 14.7 milyar TL. İlk sırada da Kocaeli Belediyesi var. Borç içinde yüzseler de belediyeler ne konserlerden, ne hediyelerden, ne gereksiz etkinliklerden vazgeçmiyorlar. Hatta son dönemde döviz kuruna, faize aldırmadan dış borçlanma peşinde koşuyorlar. Kredileri inceleyin. Birçoğu 2.5 yıl geri ödemesiz. Düşünün, belediye seçimleri 2019'da yapıldı. Başkanlar 5 yıllığına seçildi. Bir sonraki seçim 2023'te... 2020'de milyonlarca euro/dolar borç alan bir belediyede kredi ödemesi 2023'te başlıyor. Başkan ya bir taksit ödeyecek ya da ödemeyecek, sonra seçime girecek. Normalde, kanuna göre belediyelerin borç stokları, büyükşehir belediyeleri için bir önceki yıl gelirleri toplamının 1.5 katı, diğer belediyeler için de 1 katı olmak zorunda. Ama mevcut tablodakimse buna riayet ediyor. Yeni paketle mali disiplini sağlayacak adımlar atılacağı belirtiliyor. Öyle anlaşılıyor ki, kanunu delen belediyeye yaptırım gelecek.
Velhasıl, daha önce defalarca dile getirilen ama kısmi ilerleme sağlanan bu alanlarda gereksiz para akan muslukları bu kez kapatmalıdır. Fedakârlık sadece vatandaştan beklenmemelidir.
