Ekonomi yönetimi Londra'daki bankaların döviz kurları üzerindeki spekülatif ataklarını bertaraf edecek önemli bir hamle daha yaptı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun swap işlemlerini sınırlandırmasının ardından Borsa İstanbul da harekete geçti. "Karanlık havuz" denilen tezgâhüstü piyasalarda gerçekleştirilen swap işlemleri artık İstanbul'da organize bir piyasa güvencesinde yapılabilecek.
Borsa İstanbul'da kurulacak swap pazarı ilk etapta döviz piyasaları için hayata geçirilecek. Pazar, bankalar başta olmak üzere tüm finans sektörü katılımcılarına hizmet edecek. Takasbank, bu pazardaki işlemlerin takasını gerçekleştirecek; risk ve teminat yönetimi hizmeti verecek.
KONTROL ALTINA ALINACAK
Swap, Türkiye'de döviz almak isteyenlerin TL borçlanarak bunu gerçekleştirmesini sağlayan bir bankacılık işlemi.
Yabancı bankalar tezgahüstü piyasada dolarını getirip Türkiye'deki finans kurumundan TL alıyor. Sonra elindeki TL'yle tekrar döviz piyasasında alıcı oluyor. Kur spekülatif alımlarla yükseltiliyor.
Swap pazarı kurulduktan sonra dolar verip TL almak isteyen bu pazara gelmek zorunda kalacak. Böylece kimin spekülatif amaçlı dolar aldığı da ortaya çıkacak. Tezgahüstü piyasada gerçekleşen bu işlemler, swap pazarının kurulmasının ardından Londra yerine İstanbul'a kayacak.
Spekülatif ataklara karşı döviz işlemlerinin kontrollü bir şekilde yapılmasına olanak sağlanacak. Swap işlemlerini en çok yurtdışındaki finans kurumları yapıyor. Bu işlemler tezgahüstü yapıldığı için bazı dezavantajları oluyordu.
Borsa İstanbul'da kurulacak swap pazarı ile tezgahüstü piyasadaki işlemler kayıt altına alınabilecek ve izlenebilir olacak.
ÇİFTE ETKİ YARATACAK
Son dönemde tezgahüstü piyasalarda swap faizleri yüzde 30'lara kadar çıktı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun döviz piyasasında spekülatif atakları önlemek için swap işlemlerine sınır getirmesi işlemleri daralttı. Bu kez Türkiye'de faizler yükseldi. Swap işlemleri organize bir piyasada yapılmaya başladıktan sonra şeffaflığa kavuşacak.
Analistler, bu piyasanın iyi işlemesi durumunda faizleri aşağı çekeceğini ve kura olan spekülatif atağı durduracağını söylüyor. Piyasada kimlerin işlem yapacağı daha sonra açıklanacak.
SWAP NEDİR?
SWAP, 'takas' anlamına geliyor. Finans piyasasında ise iki tarafın belli bir zaman dilimi içinde farklı faiz, emtia veya hisse senetlerini karşılıklı değiştirdiği bir takas sözleşmesi olarak tanımlanıyor. Swap işlemindeki amaç faiz oranlarıyla döviz kurlarında görülen dalgalanmaların yarattığı riskleri en aza indirgemek.
BDDK SWAP'I SINIRLANDIRMIŞTI
Daha önce Türkiye'ye yapılan kur saldırılarının arkasında Londralı bankaların izi çıkmıştı. Londra'da foreks piyasaları kapalı olmasına rağmen bazı bankaların hazine birimleri gece yarısı Türkiye mesaisi yaparak spekülatif alımlarla dolar kurunu yükseltmişti. Türk Lirası'nda yaşanan ve ekonomik verilerle açıklanamayacak yüksek oynaklık sebebiyle normalden yüksek fiyat hareketleri gözlenince Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) yurtiçi bankaların TL verip döviz aldıkları swap ve benzeri işlemleri sınırlamıştı.
TEZGÂHÜSTÜ TÜREV İŞLEMLERE ŞEFFAFLIK
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tezgâhüstü türev işlemlerin şeffaflaştırılması ve risklerin izlenmesi amacıyla bu işlemler hakkında verilerin Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından toplanacağını ve gerekli düzenlemelerin hızla yapılacağını belirtti. Kurum, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında MKK'da toplanacak olan tezgâhüstü türev işlemlere ilişkin veriler hakkında SPK eşgüdümünde yürütülen çalışmaların büyük ölçüde tamamlandığı ifade edildi.