Doğumdan sonraki ilk bir yıl büyümenin en hızlı olduğu zamandır. Yeni doğan bir bebeğin altıncı ayın sonunda doğum ağırlığının iki katına, birinci yılın sonunda ise üç katına çıkması beklenir. Bu sebeple ilk altı ay sadece anne sütünü, altıncı aydan sonra bebeğin artan enerji ihtiyacı ve besin öğelerini karşılamak için doğru ek besine geçişi öneriyorum.
Ek besin veya tamamlayıcı beslenme gibi farklı terimlerle bolca karşılaşacağınız bu dönemde, aman anne sütü vermeye devam edin. Ek besine başlasanız dahi eğer emzirme devam ediyorsa iki yaşına kadar anne sütünü vermeyi sürdürün.
EK BESİN İÇİN İDEAL DÖNEM
İlk altı ay sadece anne sütü alan bebeğe altıncı aydan sonra sadece anne sütü ile beslemeye devam etmek çocuğun artan enerji, demir, çinko, A vitamini gereksinimini karşılamakta yetersiz kalır. Bu sebeple anne sütü kesilmeden, ilave olarak besleyici, güvenli, temiz şekilde hazırlanan ek besinlerin tüketilmesini sağlamak önemli.
Ek besine altıncı ayına gelmiş, sindirim ve boşaltım sistemleri gelişmiş, nörolojik gelişimini tamamlamış her çocuk başlamalı. Bu süreçte bebeğin değişik tat, lezzet ve kıvamdaki besinlere geçişi sağlanırken, yeme işleviyle ilgili yetenekleri de gelişir. Böylelikle bebek anne sütü ile beslenmeye devam ederken, zaman içinde kendisi için özel hazırlanmış püre kıvamındaki besinlere alışır ve dönemin sonunda aile yemeklerine geçiş sağlar.
HANGİ AYDA HANGİ BESİNLER VERİLMELİ?
Yiyeceklerin enerji ve besin öğesi açısından zengin, alerjik etki yaratmayacak, mevsime uygun, mümkünse organik veya güvenli tarım ürünleri, temiz, güvenli, hazırlaması kolay ve günlük hazırladığınız besinler şeklinde vermelisiniz. Ek besinlere bir tatlı kaşığı ile başlayıp, bebek yedikçe miktar ve çeşidi artırabilirsiniz. Bebek anne sütü alıyorsa hazırlanan besleyici bu yepyeni besini günde üç kere, almıyorsa günde altı kere ek besin verilmesini öneririm. Tavsiyem kaşık ya da bardakta beslenme yöntemi kullanmanız, biberon kullanmamanız.
EN UYGUN EK BESİNLER
YOĞURT: Altıncı aydan itibaren ilk besin olarak verebilirsiniz. İlk besinin yoğurt olması bağırsak florasının düzenlenmesi açısından önemlidir.
MEYVE SULARI-PÜRELERİ: Altıncı ayından sonra meyve suyu veya püresi verilebilirsiniz. İlk meyve suyu veya püresinin elma ve şeftali olmasını öneririm. Bebekte gaz şikayetlerine veya alerjen etkiye neden olabileceği için turunçgiller sekiz-dokuz aydan sonra bebeğe verilmeli. Pürelere kesinlikle şeker eklenmemeli.
SEBZE SULARI-PÜRELERİ: Vitamin, mineral, antioksidan ve posa içeren sebzeler altıncı aydan sonra sebze suyu veya püresi şeklinde bebeklere verilebilir. Vitamin ve mineral kaybını önlemek adına sebze sularını-pürelerini taze olarak hazırlayın ve bekletmeden bebeğe verin.
YUMURTA: Kaliteli protein ve demir içeriği nedeniyle besin değeri yüksek olan yumurta, bebek beslenmesi için önemli ve ucuz bir besin. Altıncı aydan itibaren yumurta sarısı az miktarda başlanmalı ve miktar biraz artırılarak yedinci ayın başında tam yumurta sarısına geçilmeli.
PEKMEZ: Demir ve kalsiyumdan zengin olan pekmezin 20 gramında 2 miligram demir ve 80 miligram kalsiyum bulunuyor.
ETLER: Et sebze püreleri, çorbalar vb. ek besinlerin içinde, kıyma şeklinde kullanılabilir. Tavuk etinin daha çok demirden zengin olan but kısımlarını tercih edin. Balık ek besin olarak altıncı aydan sonra haşlanmış veya fırında iyice pişirilip ayıklanarak çorba veya sebze pürelerinin içinde haftada bir kez verilmeli.
SU: İlk altı ay sadece anne sütü alan çocukların su gereksinimlerini anne sütü karşılar. Ek besine başlandığında ilave sıvıya ihtiyacı olur. Önerim; altı - 12 aylık dönemde bir - iki su bardağı temiz su vermeniz.
PEYNİR: Pastörize sütten yapılmış ve tuzsuz olması koşuluyla, altıncı ayda bebeğe küçük miktarlarda verilebilir.
TAHIL ÇORBALARI-TAHILLAR: Tarhana çorbası, yayla çorbası ve pirinç, bulgur eklenmiş sebze çorbaları bebeğe 6. aydan itibaren verilebilir. Bebek ev yemeklerine ve taneli besinlere alıştığında ise az miktarda pilav, makarna verebilirsiniz.
YEDİNCİ AYDAN İTİBAREN NE YEMELİ?
YUMURTA: Yedinci ayın başında tam yumurta sarısı verilmeye başlayan bebeğe, alerjen etki gösterebileceği için 9 - 12. aylarda yumurtanın beyazı verilmesi daha güvenli.
KURUBAKLAGİLLER: Bebeklere yedi-sekiz aylardan sonra mercimek çorbaları şeklinde başlanıp, dokuz - 12. aylarda verilebilecek olan nohut, fasulye gibi baklagilleri, ilk başlandığında haşlanıp kabuğu ayrıldıktan sonra, sebze pürelerine ezilmiş halde eklemenizi öneririm.
BAL: Bal, bir yaşından küçüklere önerilmez. Ancak bir yaşından sonra bal çocuğun bağışıklık sistemi ve enerji vermesi açısından her gün verilmesi gereken doğal tat vericidir.
ŞEKER: Enerji kaynağı olması ve bebeğin tatlı tadını öğrenmemesi açısından bebek beslenmesinde şekeri önermiyorum. Hatta şeker tadına alışmasın, yaşam boyu da endüstriyel şeker ile tanıştırmayın isterim.