Uzun yaşamın ama dinç ve sağlıklı uzun yaşamın sırlarını sizlerle bu hafta paylaşmak istiyorum. Yaşam süresinin ne kadar süreceğini bilemeyiz ama bize sunulan yaşamın kaliteli olmasını sağlayabiliriz. Yani yaşlanmayı yavaşlatarak harika bir yaşamın kapılarını ardına kadar açabiliriz. Görünen o ki ilk kural; kronik hastalıklardan koruyan besin çeşitliliğine önem vermek. Kendi coğrafyamızdaki doğal, yüzyıllardır üretilen yerel besinlerden zengin beslenerek vücudumuzun doğal koruyucu mekanizmaların güçlenmesini besin öğelerinden zengin besin seçerek yaşlanmayı yavaşlatarak yaşayabilirsiniz. Zeytinyağı, mutfağınızın en temel yağı olsun. İçindeki polifenol çeşitleri demanstan kardiyovasküler hastalıklara karşı kalkan. İyi beslenme ek olarak pozitif düşünme, güçlü inançlar, sosyal yardımlaşma, sosyal aktiviteler, her gün düzenli günlük tempolu egzersizler, iyi uyku, yaşam amacının bulunması, sevgi dolu aile bağları, stresi azaltarak birçok hastalıktan koruyarak müthiş bir dinç yaşamın kapılarını bize açıyor gibi görünüyor. Buna ek olarak metabolizmaya dost besinleri de sıkça yemek önemli. Seçtiğimiz besinleri doğru pişirmenin yanında ne kadar yiyeceğinizi de iyi anlamanız gerekiyor. Ve tabi doğru saklama koşulları besinsel zenginlikten fazla yararlanmak için olmazsa olmaz kural.
Ev Yapımı Yoğurt
Hayat iksiri yoğurt, bunu ben demiyorum Nobel Ödüllü Rus bilim adamı bakteriyolog Ilya Metchnikoff yıllar önce tanımlamış. Neden mi hayat iksiri? Sütü fermente eden bakterilerin laktozu laktik, asetik, formik ve süksinik gibi organik asitler üreterek kalın bağırsakta spor oluşturan anaerobik mikroorganizmaların gelişimini engellediği için. Çünkü bu önemli biyolojik yanıt; laktik asit bakterilerinin bağırsaklarda ağır metalleri tutarak dolaşıma geçmesini engellemekte, bağışıklık yanıtı oluşturan aktiviteyi güçlendirmekte ve bağırsakta toksin birikimini ortadan kaldırmayı sağlamaktadır. Dolayısıyla beklenen yaşam süresini kısaltan hastalıklara karşı harika bir defans mekanizması kurmayı sağlamaktadır.
Olgun Muz
Olgun muz metabolizmanızı düzenler. Muz nişasta içeriği yüksek meyve olsa da dirençli nişasta, prebiyotik ve potasyum kaynağıdır. Zayıflamayı kolaylaştırır. Uzun süre tok kalmanızı sağlar. Size küçük bir uyarım olacak. Muzu daha uzun süre muhafaza etmek isterseniz buzdolabında değil oda ısısında saklayın. Muz buzdolabında kolayca yumuşar, kabuğunun rengi kahverengiye döner ve lezzeti bozulur. Çünkü muz düşük sıcaklık derecelerine hassas bir meyvedir. Muzu satın aldıktan sonra en uygun saklama ısısı 16 derecedir. Bu nedenle buzdolabında muz kısa sürede bozulur. Muzdaki bu renk değişimin temel sebebi muzdaki polifenol oksidaz enziminin muz hücre zarlarındaki geçirgenliği arttırarak yarattığı bozulma belirtisidir. Muz olgunlaşma sırasında nişasta içeriği azalır ve lignin içeriği artarak tok kalmayı kolaylaştıran bir meyveye dönüşür. Dirençli nişasta açısından önemli bir meyve olan muz kan şekerini hızlı yükseltmediğinde diyabetlilerin de tereddüt etmeden yiyebileceğinin altını çizmek isterim.
Baklagiller
Yeşil mercimek, nohut, kuru fasulye, kuru barbunya, bakla, bezelye, maş fasülyesi, beluga mercimeği ve kuru börülce baklagillerdir. Bitkisel protein, çözünür diyet lifi, kalsiyum, demir, çinko, magnezyum gibi mineraller, B1, B2, niyasin, folik asit ve E vitamininden zengindir. Bu besinsel zenginlik metabolizmanın iyi çalışması için inanılmaz zengin bir içeriktir. Dirençli nişasta içerir. Bu nedenle kolesterol düşürür, kan şekeri dengeler, kolon kanserinden korur, kolesterolü düşürür, safra taşı ve hemoroid gibi sağlık sorunlarını önleyici mucize etkileri vardır. Kuru baklagiller izoflavon içerirler. Bu madde siz zayıflarken vücudunuzda sağlığını yitirmiş hücrelerinizin de büyümesini durdurarak yaşlanmayı da önleyerek zayıflamanızı sağlar. Baklagil çeşitleri doymuş yağ, glüten, kolesterol ve şeker içermez.
Avokado
Avokado müthiş bir meyve.Yağ içeriği yüksek ama uygun miktarda yendiğinde zeytinyağı, antep fıstığı, baklagil, muzu bir arada yemek ile aynı sağlık etkiyi sağlıyor. Yenmeye hazır olgun yumuşak ve kesildiğinde içi parlak olan avokado tazedir ve zevkle yenilecek kıvama gelmiştir demektir. Avokado dalından koparıldıktan sonra olgunlaşmaya devam eden meyvelerden biridir. Sert yapıda avokado alırsanız oda sıcaklığında 5-7 gün içinde olgunlaşmasını tamamlar. Olgunlaşma ile meyvenin ana yağ asidi olan oleik asit miktarı da artar. Avokado yağ içeriği yoğun bir meyve olsa da folik asit ve B1 vitamini bolca bulunur. Potasyum, magnezyum, sodyum, fosfor ve kükürdün çok iyi kaynağıdır. Ayrıca lutein, zeaksantin, beta karoten gibi antioksidanlardan da zengindir. Günde 1/2 adet avokado kandaki trigliseridi ve LDL'yi azaltır. Yarım avokado 20 mg magnezyum içerir ve mg yemek sonrası yağın emilimini azaltarak hem zayıflatır hem de kalp hastalığı riskini yüzde 18 azaltır.
Çörekotu
Çörek otu doğal şifa desem yeridir. Meyvesi çok tohumlu kapsül şeklinde olan çörek otu bitkisinin, meyve kapsülü olgunlaşınca açar ve tohumları siyah renge dönüşür. Kuruyan çörek otu çiçeği hasad edilip içinden siyah tohumları ayrıştırılır.Doğanın bize sunduğu sağlıklı tohum; antioksidan, antiinflamatuvar, antimikrobiyal, diyabeti önleyici ve tansiyonu düşürücü etkiye sahiptir. İçerdiği timokinon aktif bileşeni sağlık yararlarından sorumludur. Ayrıca antioksidan etkisi hematopoezin uyarılmasını sağlayarak bağışıklık hücre sayısını arttıcı etkisi bulunur. Omega 6 omega 3 oranı ideal denge olan 3:1'dir ve bu oran prostaglandin E1 miktarını arttırarak pıhtı oluşumunu önler, immün sistemi güçlendirir. Çörek otu diyet ile alınan çinkonun lizozomlar tarafından alımını arttırarak çinkonun da bağışıklık sistemine etkisini aktifleştirmektedir. Bal ile çörek otunu bir arada kullanmak immün yanıt için çok daha güçlü yanıtın oluşmasını sağlar.
Enginar
Enginar doğal karaciğer koruyucudur. Taze 3 adedi 40 kalori kadar olan karbonhidratı oldukça düşük olan Ege'nin muazzam sebzesi sinarin ve klorojenik asit adlı iki önemli sağlık bileşeni içerir. Bu iki önemli enginara özgü bileşen sayesinde kolesterol düşürücü, karaciğeri yenileyici, dispesi yani hazımsızlığı giderici, kolon kanserini önleyici etkileriyle sağlığımıza sağlık katar.Enginar ayrıca inülin adlı prebiyotikten en zengin besindir. İnülin, bağırsaklarda lactobasillus plantarum adlı probiyotik etkili bakterilerin çoğalmasını ve kolonize olmasını sağlamaktadır. Enginar haşlama, buharda ve düdüklüde pişirildiğinde fenolik içeriği artar. Bebek enginarların sinarin ve klorojenik asit içerikleri daha fazladır.
Sarımsak
Sarımsağı ezip çiğ yemek yararlı baştan bunu belirtmeliyim. Sarımsak C vitamini ve potasyumdan çok zengin orta düzeyde selenyum, manganez içeren polisakkarit yapıda müthiş bir sebzedir. Keskin kokusunu organik sülfürlü bileşiklerden alan sarımsağı düzenli yemenizi tavsiye ederim. Organik sülfürlü bileşikler dediğimiz allicin, diallil sülfid ve allil sistein; bağışıklık güçlendirici, sindirim sistemi özellikle kolon kanserinden koruyucu, antiinflamatuvar etkili olması sebebiyle doğal yararlı ilaç etkili besin diyebilirim. Günde 6 g yaklaşık 2 iri diş sarımsak yemenin özellikle hipertansiyonu düşürücü güçlü etkiye sahip, kötü huylu kolesterolü ve kan yağını azaltıcı, kan damarlarını gevşetici, iç sağlığını koruyucu ve yağ damlacıklarının yapışmasını önleyici yararı mevcut. Sarımsak en iyi sağlık yararını çiğ olarak tükettiğinizde sağlayan sebzelerden biridir. Sarımsağı ezip biraz beklettikten sonra tüketmek allicin molekülünün aktifleşmesi sağlanır ve böylece vücudumuza yararı da artar. Sarımsak pişirildiğinde yararlı etkisi sarımsaktaki pH dengesini değiştirdiği için azalır.