Bir fıkra vardır. Laz, otomobiliyle ters yola girer. Radyoda, bir otomobilin trafikte ters şeritten gittiği şeklinde sürücüleri dikkatli olmaları için yapılan uyarıyı duyunca: 'Hangi birisi, hangi birisi' diye söylenir. İşte ben de yurtdışında Türkiye'ye göre ters, soldan akan bir trafikle karşılaştığımda bu meşhur Laz fıkrasını hatırlarım. Dünyada trafiğin hem sağdan hem de soldan aktığı ülkeler var. Bugün dünya nüfusunun çoğunluğu trafikte sağdan gidiyor. 3'te 1'lik kısım ise solu tercih ediyor. Bunların başında İngiltere, Japonya, Avustralya, Güney Afrika gibi ülkeler geliyor. Trafikte soldan gitmenin tarihiyle ilgili birçok söylenti var. Benim aklıma yatan söylentilerden biri Papa 8. Boniface dönemine dayanıyor.
BÜTÜN YOLLAR ROMA'YA ÇIKIYOR
Papa Boniface 1300 yılında 'Bütün yollar Roma'ya çıkar' diyerek Hıristiyanlara günahlarından arınmaları için bugünkü Vatikan'a gelmeleri çağrısınında bulunur. Yaklaşık 2 milyon hacının ziyaret ettiği Roma'nın yolları ise bu kadar insanın yoğunluğunu kaldıracak durumda değildir. Bunun üzerine Papa, yollarda karmaşayı önlemek için yolun solundan gidilmesi için bir bildiri yayınlar. Bu bildiri bugünkü modern anlamda trafik kurallarının temellerinin atılmasını sağlar. Aslında trafikte soldan gitmenin en büyük nedeni insanların büyük bir çoğunlunun sağ elinin kullanması. Bu yüzden Ortaçağ'da at ya da at arabası ile yolun solunda seyahat eden kişiler, bir tehlike anında kılıçlarını sağ elleriyle rahatça kullanabiliyorlardı.
BİRÇOK ÜLKE DEĞİŞTİRDİ
İtalya, Çin, Kanada, İsveç, İzlanda ve ABD gibi birçok ülke trafiğin akışını soldan sağa değiştirenler arasında yer alırken, sistemi sağdan sola değiştiren tek örnek ise Okinava. Adada 1945'te kadar soldan akan trafik Amerikalıların 1972'ye kadar süren hakimiyetinde sağdan akmaya başladı. Ada Japonlara verilince yeniden sola geçti. Japonya'da trafiğin soldan akmasının temeli ise Samuray'ların dönemine kadar uzanıyor. Ancak, tren teknolojisinin İngilizlerden alınmasının da etkisi var. Günümüzde trafiğin soldan işlediği ülkelerin büyük bir çoğunluğunun Britanya İmparatorluğu'nun sömürgesi olduğu dikkat çekiyor.
İNGİLİZLER 1756'DA DEĞİŞTİRDİ
İngilizlerin 1756'da yolun solunu tercih etmeye başladıkları söylenir. Buna Londra Köprüsü'nde yaşanan sorunlar ve kazalar neden olur. O tarihten itibaren İngiltere'deki tüm köprü ve yollarda soldan gidiş kanunla uygulanmaya başlar. Tüm sömürge ülkelerinde de uygulanır.
Avrupa'da son ülke İsveç oldu
Avrupa'da bir tek İsveç, sol trafikte ısrarlı oldu. İsveç'te ise 1955 yılında düzenlenen halk olamasında yüzde 82.9 oranında 'hayır' cevabı çıkmasına rağmen, parlamento 1963 yılında trafik akışını soldan sağa değiştiren yasayı onayladı. 3 Eylül 1967 tarihinde başlatılan yeni uygula öncesi 4 saat boyunca resmi araçlar hariç bütün taşıtların trafiğe çıkması yasaklandı. Böylece, araçların büyük bir çoğunluğu soldan direksiyonlu olan İsveç; sınır komşuları Norveç, Finlandiya ve Danimarka'da uygulanan trafik sistemiyle uyum sağlamış oldu.
Trafiği soldan akan ülkeler
* Asya -Pasifik 'te Avustralya * Bangladeş *Butan *Bruneyi *Cook Adaları *Cocos Adası *Endonezya *Fiji *Hong Hong *Hindistan *Japonya *Kiribat *Makau *Malezya*Maritus *Nepal *Norfolk Adaları *Pakistan *Papua Yeni Gine *Pitcairn Adası*Singapur *Solomon Adaları *Siri Lanka *Tayland*Tonga *Yeni Zellanda. *Avrupa 'da İngiltere *Güney Kıbrıs*Kanal Adası *Kuzey Kıbrıs *Malta. *Amerika 'da Angula *Antigua *Bahamalar*Barbados *BVI *Kayman Adaları *Dominik *Granada *Guyana *Jameyika *Monserrat *St. Helena *St. Kitts*Nevis*St. Luçiya*St. Vinsent*Suriname*Trinidad*Tobako*Turks and Caicos Adaları*USVI.*Afrika 'da ise Bostvana*Güney Afrika*Kenya*Lesotto*Malavi*Mozambik*Namibya*Seychelles*Somali*Svaziland*Tanzanya*Uganda*Zambiya*Zimbave.
