Konuşabilmek en önemli yeteneklerimizden biridir. Konuşmamız ya da konuşamamız bize birçok sorunu ya da özelliği anlatır. Erişkin dönemde konuşma şeklimiz, hızımız, kullandığımız kelimeler, ses tonumuz çok şey söyler. Konuşmanın önemi çocukluk döneminden başlar. Önceleri tek dilimiz ağlamaktır. Dil gelişimi için 8-18 ay arasında çocuğun ilk kelimelerini söylemesi beklenir. Aileler konuşması geciken çocuklarından olduğu kadar, Bebekler, bir sorun yoksa doğarken konuşma ve dil yeteneği ile doğar. Kendisi dili kullanamasa da bebeklerin dil öğrenimi doğumla başlar. Sesleri duyarlar. İsteklerini çeşitli sesler çıkararak bildirirler. Altıncı aydan sonra "Ba-ba-ba," gibi hecelemeler olur. Bebeklerin doğuştan getirdikleri bu yeteneklerini kullanmalarını ve geliştirmelerini etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bunlar, biyolojik, gelişimsel ve psiko-sosyal olarak ayrıştırılabilir. Duyma sorunu, görme sorunu ve yarık damakdudak benzeri sorunları olan çocukların konuşmalarında da sorun çıkar. Ayrıca zihinsel gerilik, serebral palsi, otizm, yaygın gelişimsel bozukluk gibi durumlar dil gelişiminde sorunlara neden olur. Dil gelişimini etkileyen en önemli faktörlerin başında sosyal çevre gelir.
'BEBEKSİ' KONUŞMAYIN
Bebekler doğumdan başlayarak çevrelerinin onlarla kurduğu sözel iletişim sayesinde ana dillerini öğrenirler. Bu nedenle doğduğu andan itibaren bebekle konuşmak çok önemlidir. Bebeğe bakım veren kişilerin bebekle kurdukları sözel uyaranlar arttıkça, bebeğin dil gelişimi zenginleşmektedir. Bu nedenle kendisiyle az konuşulan, bakım sağlayan kişinin, annenin az sözel iletişim kurduğu çocuklarda dil gelişimi gecikmektedir. Benzer şekilde çocuk yuvalarında büyüyen bebeklerin dil gelişimi geri kalır. Bunun nedeni sadece uyaran azlığıdır. Bakım verenlerin az konuştuğu, bebekle sözel ilişkinin az olduğu durumlara televizyon eklenebilir. Kendileri konuşmasa da televizyonun çocuğun dil gelişimini sağlayacağını düşünen aileler sorun yaşamaktadır. Ama bebekle birlikte izler ve onunla izlenenleri sözel olarak paylaşır, konuşurlarsa sorun çıkmaz. Ev içinde ve çevresinde kurduğu sözel iletişim çocuğun konuşma gelişiminin yanı sıra sağlıklı dil öğrenimi için de önemlidir. Birçok erişkin çocuklarla konuşurken 'bebeksi' konuşmaya çalışır. Oysa bebeğin öğrenmesi gereken, normal konuşma dilidir. Bu nedenle çocuklarla konuşurken kelimeleri düzgün söylemek önemlidir. Çünkü bu konuşmalar bebeğin dil gelişimini belirlemektedir. Yine çocukla sözel iletişimin kısıtlı kelimelerle ve erişkine söylendiği biçimden farklı kurulması dil gelişimini olumsuz etkilemektedir. Oyun oynamak ve oyun oynarken çocukla konuşmak, dikkatini yöneltmesi için yönergeler vermek, dil gelişimine katkıda bulunur. Birbirleriyle daha sıkı ilişkisi olan ikizlerin, erişkinlerle sözel iletişiminin daha az olması nedeniyle konuşmaya daha geç başlayabildikleri bilinmektedir. Okul öncesi eğitim, kreş ortamında yaşıtlarıyla olmak dil gelişimini olumlu etkiler. Dil gelişiminin iyi olması, okul döneminde çocuğun başarısını artıran olumlu etkenlerden biridir. Konuşma geçikmesi kadar bazen fazla ve hızlı konuşmanın da sorun olacağı unutulmamalıdır.