Son yıllarda gençlerin madde kullanımına ilişkin haberler ve bu nedenle kaybedilen gençler arttı. Bu nedenle konuyu yeniden gözden geçirmek yararlı olabilir. Madde kullanımı gençleri etkileyen, biyolojik, ruhsal ve sosyal boyutları olan bir sağlık sorunu. Bağımlılık yapıcı madde, beyin işlevlerini ve tüm bedensel yapıları etkileyerek, zamanla organ sistemlerinde kalıcı değişiklikler oluşturan, yaşam için gerekli olmayan, doğal ya da yapay keyif verici maddelerdir. Yani birçok gencin, özellikle de esrar maddesi için kullandığı "Ama bunun bir zararı yok," savunması, gerçekçi değildir. Tüm bu olumsuzluklara rağmen maddde alımının devam etmesi ve alma isteğinin durdurulamaması ise artık bağımlı olunduğunun göstergesidir.
Madde kötüye kullanımının nedenleri: Madde kullanımına ilişkin yanlış inanış ve bilgiler, büyüdüğünü ispat ve isyan, zorluklarla başa çıkamayacağı korkusu, merak, yaşıtların baskısı, ruhsal sorunlar ve madde pazarlayıcılarının tuzaklarıdır. Gençlik çağı, madde kullanımına başlama ve bağımlılık açısından riskli bir dönem. Çünkü duygular yoğundur. Kendine aşırı güven ve aşırı güvensizlik vardır. Gruba uyma arzusu yoğundur. Enerjiyi boşaltıcı olanaklar kıstlıdır. Anne ve babalar, iletişim ve sorunlarla başa çıkmakta zorluklar yaşar. Kitle iletişim araçları, yanlış özdeşim modelleriyle çarpıklıklara özendirici zemin hazırlar. Spor, eğitim ve eğlence gibi gençlere sahip çıkılacak olanaklar azdır. Bunlara karşın her çocuk ve genç madde kullanmaz. O zaman bazılarının kullanımına yol açan etmenler olduğunu söyleyebiliriz. Bunları da kişisel ve sosyal etmenler olarak ele alabiliriz.
ALKOLİK BABA ORANI YÜKSEKTİR
Kişisel etmenler: Cinsiyet, genetik yatkınlık, ev içindeki yaşam koşulları, evde ilaç kullanım örüntüleri, kişilik özellikleri, eğitim ve işteki başarısızlıklarıdır.
Sosyal etmenler: Fiyatlar ve kolay ulaşma, çevredekilerin kullanıyor olması, medya etkisi, kullanıma ilişkin yasal düzenlemeler, diğer doyum sağlayıcı şeylere zor ulaşım ve bazen de sağlık, eğitim girişimleridir. Bağımlı çocuk ve gençlerin aile yapıları çok önemli. Aileyle çocuk ilişkisinde, ailenin çok kısıtlayıcı ya da aşırı izin verici olması, aynı oranda zararlı. Anne ve baba ayrılığı kadar babanın 'yok' olması, yani evde olmasına karşın varlığını paylaşmaması riski artırır. Alkolik baba oranı çok yüksek. Anne ve baba arasındaki olumsuz duyguların, özellikle anne-oğul ilişkisine aktarımı, anne ya da babanın aşırı ilaç kullanımı, evde madde kullanımı olması, aileyle çocuk ilişkisinin zayıflığı, çocuğun yoğun bağımlılık ve bağımsızlık çatışması yaşaması, saptanan aile yapılarıdır.
ARKADAŞ İLİŞKİLERİNE DİKKAT
Çocuğun yaşamındaki ani değişikler iyi izlenmeli. Okul başarısında ani düşüşler, arkadaş çevresindeki değişiklikler, davranışlarında bozulma, aşırı içine kapanıp, ilişkiyi kesme gibi durumlarda bir sorun olduğu düşünülebilir. Madde kullanımının tıbbi tedavisi vardır. Hastanede yatarak ve sonra ayaktan tedaviyle devam edilir. Ama asıl önemli olan risk altındakiler başta olmak üzere engellemektir. Bunun için alınacak yasal, toplumsal, okula ilişkin tedbirlerin yanında yardım yolları vardır:
Beceri kazandırma: "Hayır!" demeyi öğretme.
Danışmanlık: Sağlıklı bağlanmayı sağlamak, sağlıklı özdeşim modelleri ve paylaşma çok önemlidir.
Akademik başarıyı artırma: Çok önemlidir. Çocuk ve gencin yaşıtları tarafından reddini azaltır. Daha az yıkıcı davranışlar göstermesine neden olur. Kendini tanır, güveni artar, suçluluk duygusu azalır ve madde kötüye kullanımı azalır.
Bireyin zihinsel ve sosyal işlevlerini artırmak: Sağlıklı yaşıt üyeliklerine yöneltmek, sağlıklı yan uğraşlar yaratmak.
Yetişkin dünyasına sağlıklı kabul: Onlara kendi kendine disiplin, saygı, sorumluluk ve sosyal güven yaratmak bunları sağlayacaktır.
Değişik etkinlikler: Gence farklı yönlerini tanıma fırsatı vermek, arkadaşlık kurabilme şansı tanımak, aile ve diğer çevrelerin onları kabul etmesi, birlikte hoş zaman geçirmek önemlidir.
