Son olarak Kayseri ilinde bayramdan beri kayıp olan çocuklar gündeme geldi. Daha önceden de gazetelerden benzer haberleri izliyorduk. Bazen gazetelerde ya da çeşitli yerlerde kayıp ilanları görüyoruz. Sonra bunların bir kısmının bulunduğunu okuyor, dinliyoruz. Bu haberleri okuyan anne babalar endişeleniyor, ne yapmaları gerektiğini soruyorlar. "Çocuklar neden kaybolur?" sorusuna birlikte yanıt arayalım istedim. Bir alışveriş merkezinde, büyük organizayonlarda, kısaca kalabalık yerlerde sıkça duyulan bir anons vardır: "Dört yaşlarında bir çocuk bulunmuştur. Ailesinin danışmaya müracaat etmesi rica olunur." Ya da "Üç yaşında, kırmızı tişört giyen bir kız çocuğu aranmaktadır. Bulanların danışmaya..." Küçük çocuklar kalabalık yerlerde ilgilerini çeken bir şey olduğunda onun peşine takılarak kolayca kaybolur. Dertlerini anlatamadıkları; çoğunluk soyadı, adres gibi bilgileri akıllarında tutamadıkları için ağlamaya başlar. Eğer bu sırada bulunulan yer tehlikeli bir yerse kazaya uğrayabilir ya da iyi niyetli olmayan birileriyle karşılaşabilirler. Bu nedenle çocuklara soyadlarını öğretmek, ailelerini anlatacakları bilgileri vermek iyi olur. Bazen bu yaş çocukları, aileiçi çatışmalar, özellikle de velayet davaları nedeniyle yakınları tarafından alıkonulduğu için kaybolan çocuklar olarak değerlendirilir.
ÇOCUKLAR BÜYÜDÜKÇE...
Okul yaşından sonra çocuklar kaybolduklarını anlatabilir, evlerini bulabilir ve yardım isteyebilirler. Polis kayıtları ailelerinin kaybolduğunu bildirdiği çocukların büyük çoğunluğunun kaybolmayı istediğini, yani evden kaçtığını göstermektedir. Çocukların evden kaçmaları tüm dünyada sanıldığından çok görülen bir olgudur. Birçok film ve öykü evden kaçan çocuklardan bahseder. Onların kahramanları çok kötü şartlardan kaçıp, genellikle başarıya, mutlu sona ulaşırlar. Hatta benzer sıkıntıları olan arkadaşların beraber planladıkları kaçış ve maceralar, ballandırıla ballandırıla anlatılır. Aslında bütün bu öyküler gerçek hayatta da yaşanır. Ama maalesef gerçek hayatta durum farklıdır. Çoğunlukla evden kaçan çocuklar sokaklarda yaşamakta, sokak kültürünün her türlü olumsuzluğundan nasibini almaktadır. Sokaklarda yaşamak için çalışmaktan hırsızlığa, alkolden uyuşturucuya, fiziksel tacizden cinsel tacize uzanan bir yaşam onları beklemektedir. Evden kaçan çocuklar emniyet güçleri tarafından bulunup, ailelerine verildiklerinde çoğu kez yeniden kaçtıkları görülmektedir. Bazıları ise yaşadıkları nedeniyle kabul görmeyecekleri endişesi ve ailelerinin tepkilerinden çekindiklerinden dönmek isteseler de evlerine dönemez.
NEDEN EVDEN KAÇILIR?
Çocuklar, sıcak bir evi, güveni bırakıp kendilerini bilinmezin kucağına neden atar? En temel neden kaçtıkları evin sıcak, ailenin ise güvenli olmamasıdır. Evden kaçan çocukların bir kısmı ev içinde fiziksel ve cinsel istismara uğrayan çocuklardır. Baş edemedikleri ve durduramadıkları bu istismar nedeniyle güveni ve sevgiyi dışarda aramaya giderler. Kimi aşırı baskı, ailelerinin bir türlü gerçekleştiremedikleri beklentilerinden dolayı ceza almak korkusuyla kendilerini sokaklarda bulmaktadır. Karne zamanları artan kaçışlar bundandır. Bazen aile bütünlüğü ve denetimi kaybolur. Ebeveynlerden birinin olmaması, hasta olması, alkol gibi sorunları olması, aile içi çatışmalar, ekonomik sorunlar ailenin, çocuğu koruyucu, destekleyici, denetleyici ve güven verici özelliğini yok eder. Aile, çocuğun başka yerlere kaydığının farkında bile olmaz. Böylece bir anda değil ama zaman içinde çocuk ailesinden uzaklaşır. Kaçışın nedeni her zaman sadece aileler değildir. Evden kaçışlarda çocuğun yapısı, bireysel sorunları da rol oynar. Mental kapasitesi kısıtlı, dürtülerini kontrol edemeyen çocuklar çabuk uyarılır, kolay ikna edilir ve akıllarına gelen her fikrin mükemmel olduğunu düşünerek peşine düşebilir. Hele bu sorunlarını ve özelliklerini fark edip, tedbir almayan bir aile düzeni varsa kaçış kolaylaşır. Filmlere konu olan, macera peşine takılıp giden çocuklar bu çocuklardır. Sokaklarda yaşayan çocukların kayıtlarına baktığınızda hiç de azımsanmayacak bir sayı görürsünüz. Devlet bir süredir bu çocukları defalarca kaçtıkları evlerine göndermek yerine onlara yatacak yer, yemek ve gelecek vermeye çalışıyor. Öykülerini dinlediğinizde zorla kaçırılan, çalıştırılan, eve dönmek için can atan çocuklar olmadıklarını görüyorsunuz. Onlar, yukardaki nedenlerden birinin evlerinden kopardığı çocuklardır. Bunlar gerçekleştikten sonra onları korumak ve kazanmak zorlaşıyor. O nedenle çocuklarımızı tanımaya, onlarla konuşmaya, var olan sorunları çözmeye çalışmamız gerekiyor.
