Her kentin, kentliler ile aidiyet duygusunun en güçlü olduğu; bazen hemen göze çarpan, bazen de sürprizler arasında saklanarak, kendisini hemen keşfettirmeyen; nazlı bir hazinesi ya da hazineleri vardır. Kemeraltı da İzmir'in gizli hazinesi. Belki de 'hazine' kelimesi yetersiz.
Çünkü Kemeraltı, İzmir için tarihe açılan çok değerli bir kapı aynı zamanda. Tarihi boyunca İzmir'de ticaret ve kentin çok sesli inanç yaşamının, en cazip merkezi oldu Kemeraltı. İzmir için büyük mücevher, dokunaklı, lirik bir güzellik Kemeraltı. Günümüz insanının AVM'lerde, artık modern yaşama tutsaklaşan örselenmiş ruhu, Kemeraltı'nda birden canlanır; geçmişe, kendisine, özüne doğru gizemli yolculuklara çıkar. Kemeraltı, Antik dönem İzmir'i ile modern İzmir'i birbirine bağlayan, soylu ama mütevazı bir yoldur aynı zamanda.
Kemeraltı şaşırtıcıdır. Kendinizi kaybedersiniz, sanki kalabalıklar arasında.
BUĞULU GÜZELLİK
Akar gidersiniz, yol sizi götürür: Arnavut kaldırımlı caddelerinde, yüzünü göstermeyen kitabelerin izinde, Kızlarağası'nın bedestenlerine bakarak, restore edilmeyi bekleyen o güzelim tarihi hanların önünden geçerek... Bir bakarsınız kendinizi Osmanlı'ya sığınan Musevilerin temellerini attığı Havra Sokağı'nın başında bulursunuz mesela. Havra Sokağı'ndan Mezarlıkbaşı'na uzanın ve küçük bir çember çizin ellerinizle; camilerin, sinagogların birbirine yakınlaştığına, üç dinin birbiriyle saygın, barış içinde buluşmasına tanık olursunuz sessizce. Böylesine zengindir, buğulu, hüzünlü güzelliği Kemeraltı'nın; bu köşenin boyutunu aşar özetlemek bile. İzmir'de, son yıllarda bir yandan Kemeraltı farkındalığı artarken, yerel yönetimler başta olmak üzere, 270 hektarı kapsayan günde 85 bin insanın girip çıktığı bu değerli alanı korumak yönünde, güzel adımlar atılırken; bir yandan da tıkanan süreçler yaşandı Kemeraltı konusunda. Aynı Kemeraltı'nda, Çakaloğlu, Mirkelamoğlu, Karaosmanoğlu, Demir, Selvili hanları başta olmak üzere, 12 civarında kurtarılmayı bekleyen han bulunuyor örneğin hala. Şahıslara ait ise restorasyon bekleyen bin 500'ün üzerinde tarihi bina...
ALTYAPI SORUNU
Öte yandan "İzmir'de doğmak, İzmirli olmak için yeterli koşul değildir. Kemeraltı, İzmir'de doğan ve İzmir'e yaşamak için yerleşenlerin, İzmirli olma sürecinde hem tarihsel hem de güncel olarak en önemli öğelerden olagelmiştir. Kemeraltı, ticari potansiyelinin yanı sıra İzmir'in kimliğinin de en önemli mekânlarındandır" tespitini yapmıştı değerli bilim insanı Melek Göregenli. Prof. Dr. Göregenli, İzmir Ticaret Odası'nın desteği ile çok ciddi bir Kemeraltı envanter çalışması da gerçekleştirmişti, birkaç yıl önce. Bu çalışma kapsamında Kemeraltı'ndaki ofis, işyeri, mağaza, depo vb 13 bine yakın yapı birimi değerlendirilmiş, ayrıca 9 bin 300 kişiyle yüz yüze görüşmeler yapılmıştı. Bu görüşmelerden Kemeraltı'nın en büyük sorunlarının; çığırtkanlar, işportacılar, altyapı ve restorasyon olduğu tablosu çıkmıştı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, altyapıyla ilgili çalışmalarını yenilerken, çarşının iki yanındaki tarihi binaların ön yüzlerini restore etmeyi sürdürüyor. Çığırtkanlar ve işportacılar sorununun çözümü ise, projelendirilmiş yerde değil. Yani biraz muğlak duruyor. Onları bir merkezde toplamak dahil, ciddi radikal çözümler geliştirmek gerekiyor bir yandan. Bir de, gece yaşaması, bu yönde çözümler bulunması şart, ıssızlığına karşı çarşının. İşte tam böyle bir tabloda, Kemeraltı için ateşleyici, teşvik eden, yeni umut ışığı daha doğdu. Kurucu başkanlığını değerli Sıtkı Şükürer'in yaptığı, aralarında Samim Sivri, Uğur Yüce, Temel Ayça Şen, Hasan Ceylan gibi çok sayıda değerli iş insanının bulunduğu bir birliktelik, çok güzel bir adım atmaya hazırlanıyor.
İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin, Konak Belediyesi'nin, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile 120 işadamının ortaklığını simgeleyecek Tarihi Kemeraltı İnşaat Yatırım ve Ticaret Anonim Şirketi (TARKEM) kurulacak önümüzdeki günlerde. Yani özel sektör de; hem ticari içerikle hem de 'gönüllülük' ve 'tarihsel değerleri hakkını verip koruyarak kullanmayı' hedefleyen ciddi projelerle, uzun vadeli bakışla, elini büyük bir taşın altına koyuyor. Bu sevindirici.
Çünkü günümüz dünyasında; kültür, eğlence, gastronomi endüstrilerinin parçası haline gelemeyen projeler, yaşanabilir kılınamıyor, turizm hareketinin bütünleyicisi olamıyor.
Bu oluşumun neleri hedeflediğini sevgili Soner Çağlar'ın haberinde okuyabilirsiniz. Bir master plan hazırlanması dahil, atılacak adımlar çok önemli olacak Kemeraltı için. Yolları açık olsun...