Dünya kamuoyu Taliban güçlerinin Afganistan'daki ilerleyişine odaklanırken Türkiye başta olmak üzere Çin, Rusya, İran, Pakistan ve Hindistan gibi küresel ve bölgesel güçler ise ABD'nin kaotik çıkış stratejisine karşı yeniden mevzileniyor.
ABD aslında Afganistan'dan çekilmiyor. Farklı bir aşamaya geçen küresel mücadelede kendini yeniden konumlandırıyor.
Nitekim ABD Başkanı Joe Biden yeni Afganistan stratejisini, "Karşımızda 20 yıl önceki dünya yok. Artık değişen şartlara göre davranmak lazım" diyerek savunuyor.
ABD'nin asıl hedefi Irak, Suriye ve Libya'da olduğu gibi uzun süreli iç savaşlarla Afganistan'ın da Suriyelileştirilerek farklı nüfuz bölgelerine ayrılması ve parçalanması.
Bu proje aynı zamanda Orta Asya'daki Türk dünyası ile Güney Asya'daki İslam kuşağının da iç savaşlar, etnik ve mezhebi çatışmalarla dış güçlerin mücadele sahnesine dönüştürülüp Ortadoğululaştırılması ve Balkanlaştırılması demektir.
Afganistan üzerinden bölgeye yeni kaos tohumları ekmek isteyen ABD, Türkiye ve Pakistan yanında öncelikli olarak Rusya, Çin, İran ve Hindistan'ı da hedef tahtasına koymuş durumda.
ABD'nin amaçlarını şöyle sıralamak mümkün...
Doğu Türkistan üzerinden Çin'i baskı altına almak, Çin ve Rusya'nın Orta Asya ile Güney Asya'daki nüfuzunu baltalamak, Çin'in Kuşak Yol Projesi'ni engellemek, Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru'nu akamete uğratmak, Rusya'nın Büyük Avrasya İşbirliği Girişimi hamlesini zayıflatmak, yeni bir terör dalgasıyla Orta Asya ve Güney Asya ülkeleri arasındaki bağlantıyı koparmak, Hindistan'ın İran ve Afganistan üzerinden Orta Asya'ya çıkışını yok etmek, Pakistan ve Hindistan arasındaki çatışmayı daha da derinleştirmek ve son olarak da İran ile Türkiye'yi istikrarsızlaştırma stratejisini yeni bir aşamaya taşımak...
***
Bu kirli tezgâhı gören bütün ülkeler teyakkuza geçmiş durumda. Rusya, Çin ve İran daha şimdiden Taliban liderleriyle yoğun bir mekik diplomasisi yürütüyor.
Yeni Afganistan'dan gelebilecek saldırılara karşı Rusya, Özbekistan ve Türkmenistan'daki askeri üslerini tahkim ediyor. Rus özel kuvvetleri bölgeye sevk edilmiş durumda.
Tehdidin ciddileşmesi halinde Rusya'nın Suriye'dekine benzer bir planı Afganistan'da da devreye sokma hazırlığı içinde olduğu kaydediliyor. Rusya özellikle Özbekistan'ın 144 km'lik sınırı ile Tacikistan'ın kontrol edilmesi hayli zor olan 1357 km'lik dağlık Afganistan sınırında Taliban'a karşı her tür önlemi almaya çalışıyor.
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'ya göre ABD, Afganistan üzerinden Orta ve Güney Asya'ya yönelik yeni bir hibrit savaş vermek istiyor. ABD'nin Afganistan'dan çekildiğine inanmayan Rus Bakan, "Eğer çitlerin arkasından seyredecekseniz neden çekiliyorsunuz? Orada neler olup bittiğini anlamak için mi? Bunun tek anlamı var... Orta Asya'da kök salmak istiyor" demiş.
***
Kök salmanın yolu da kaos salmaktan geçiyor elbet. Bu büyük resmi gören sadece Rusya değil. ABD'nin niyetini anlayan Pakistan da ilk önlem olarak İran'dan Çin'e uzanan 2 bin 611 km'lik Afganistan sınır hattını 3 metre arayla çekilen dört metre yüksekliğindeki çitlerle kapatarak her yeri kameralar ve patlayıcılarla donattı.
Pakistan Başbakanı İmran Han da "ABD, Afganistan'da askeri bir çözüm istiyor. Oysa bu mümkün değil. Çözüm siyasi olmalı. Bunu söylediğim için beni anti-Amerikancılıkla suçluyorlar. Bana 'Taliban Han' diyenler bile oldu" çıkışıyla tepkisini dile getiriyor.
İran'ın kırmızı çizgisi ise ülkenin tamamen Taliban'ın kontrolüne geçmesi. İran etkili olduğu Tacikler ve Şii Hazara Türkleriyle gözdağı veriyor. Ayrıca Suriye'de kullandığı Fatımiyyun Tugayları'nı Afganistan'da Taliban'a karşı devreye sokabilir.
Çin ise gereken her tür tedbiri alıyor. Hem Taliban üzerinde büyük ağırlığa sahip olan Pakistan ile çok yakın olmanın hem de Taliban ile gereken her tür görüşmeyi önceden yapmanın rahatlığı içinde
Pekin, Taliban ile yaptığı görüşmelerde Doğu Türkistan İslami Hareketi'ne destek verilmeyeceği sözünü almış görünüyor. Eğer bu söz tutulursa o zaman Afganistan'ın Çin sınırındaki uzunluğu 350 ve genişliği 65 km olan Vahan Koridoru'nun açılması yeniden gündeme gelebilir.
Nereden bakılırsa bakılsın ABD'yi büyük bir yenilgi daha bekliyor. Yeni Afganistan ile Orta Asya'yı Balkanlaştırma ve bu proje yoluyla da Rusya ve Çin'i kuşatma düşüncesi tam bir hayalperestlik.
Bu ütopyanın gerçekleşmesi ancak ve ancak ABD'nin Afganistan'da yanına çekeceği Türkiye, Pakistan ve İran'ı Orta Asya'da Rusya ile Çin'e karşı sahaya sürmesine bağlı.
Yani yine imkansızı istiyor ABD. Dolayısıyla bir Amerikan rüyası daha kâbusla ve hezimetle sonuçlanacak...