Anadolu'yu Türkiye yapan Malazgirt'in yıldönümünden sonra dün de Türkiye Cumhuriyeti'nin yolunu açan 30 Ağustos'un yıldönümünü kutladık.
Engin tarihimiz böylesine önemli sayısız günün ve bunların öyküleri ile doludur.

Büyük yenilgi

Bir de kader ve coğrafya ortaklığı yaptığımız ve karşılıklı etkilenim içinde olduğumuz komşu ülkelere dönük öyküler vardır tarihimizde...
"Büyük Zafer"le sonuçlanan 30 Ağustos'u kutlarken, bu zaferin Yunanistan için "Büyük Yenilgi" anlamına geldiğini unutmamalıyız.

Zalim bir coğrafya

Malazgirt'in yenileni konumundaki Bizans İmparatoru Romen Diyojen'in önce gözlerinin oyulduğunu sonra da Kınalıada'da sürgündeyken öldüğünü hatırlatmıştım. Bizim büyük zaferimizin ertesinde de yenilen taraf Yunanistan'da neler olduğuna değineceğim.
Unutmamamız gereken gerçek şudur... Yenilgi her coğrafyada sorumlulara ağır bedeller ödetir. Ama bizim coğrafyamız daha da zalimdir bu açıdan.

Küçük Asya Felaketi

Bizim Kurtuluş Savaşımız Yunanlılar için "Küçük Asya Harekâtı"dır ve yenilginin adı da "Küçük Asya Felaketi"dir. Daha önce de 1909'da Gudi Darbesi'ne sahne olan Yunan siyasi yaşamı, Anadolu'daki yenilgiden çok derin biçimde etkilenmiş ve iç hesaplaşmalar darbelere dayanmıştı. Gudi Darbesi'nde cuntanın etkinlik kazanmasını sağlayan ve Venizelist subaylar arasında kendisine yer bulan Nikolas Plastiras, Anadolu yenilgisi sonrasında da Yunanistan'da önemli bir figürdür.

Altılar davası

Tarihe 11 Eylül 1922 Devrimi olarak geçen bu darbe ile Yunan ordusu ve hükümetine mensup, mağlubiyetten sorumlu tutulan kişilerin yargılanması amaçlanmaktaydı. Bu darbe ile Kral Konstantin de tahttan indirilmiş, yerine oğlu 2'nci Yorgo geçirilmiş ve "Altılar Davası" ile yenilginin sorumluları yargı önüne getirilmişti.

Sıra infazlarda

İki ay süren duruşmaların ardından 2 Kasım'da infazlar gerçekleştirildi. Aralarında eski başbakanlar Dimitrios Gunaris'in, Protopapadakis'in ve eski Yunan ordusu başkomutanı Hacianaestis'in de bulunduğu sanıklar kurşuna dizildiler. İnfazların aşağılayıcı olması için sanıklar sandalyeye ters oturulduktan sonra sırtlarından kurşunlanmaları suretiyle gerçekleştirilmiştir. Kurtuluş Savaşı'nda Atatürk'e esir düşen ve Başkomutan olduğunu henüz öğrenmiş olan Trikopis'in Yunan darbesinden zarar görmemesi için, bu generalin Yunanistan'a teslimi geciktirilmişti.