Şunu aklımızın bir köşesine kaydetmeliyiz...
Avrupa'daki savaşlar kazanılmaz; herkes kaybeder...
Kazanan sadece "yeni düzen"dir, yani ortalıkta görünmüyormuş gibi yapan "üçüncü" taraf...

***

Hatırlayın...
Birinci büyük savaş başlayalı sadece iki ay olmuştu.
Ve Alman Şansölyesi von Bethmann Hollweg kazanacaklarından emin halde şöyle beyanatlar veriyordu: "Avrupa aslında birleşik devletler topluluğudur, öyle olmalıdır." Sonra ne oldu?
Almanya yenildi.
İyi de, 1935-39 yıllarındaki Almanya'ya bakan biri 17 yıl önce yenilmiş bir ülkeyi görebilir miydi?
Almanya'ya diz çöktürüp ağır tazminata bağlayan Fransa ise sefil bir zafiyet içine düşmüştü.
Rus İmparatorluğu mu?
O daha savaş bitmeden yıkılmış, yerine kısa süre sonra farklı "emperyal" özellikler taşıyacak Sovyetler Birliği inşa edilmeye başlanmıştı.

***

Ya İkinci Büyük Savaş?
Başlangıçta Almanya her yeri ezip geçecek gibiydi.
Düz bakarsanız, sonunda fena yenildi Almanlar.
Savaşı kazanan ve güç gösterisini ayyuka çıkartanlardan biri ise Birleşik Krallık'tı.
Lakin parsayı toplayan ABD ve Sovyetler oldu.
Anlayacağınız...
Savaş, muazzam bir soğuk savaş dengesine ve her iki tarafın kendi yaşam alanlarındaki küçük balıkları afiyetle yutmasına yol açtı.
Almanya mı?
Sözde yenilmişti...
Kısa süre sonra Avrupa'nın en sağlam devleti oldu. Birkaç on yıl sonra da Avrupa'nın sahibi...

***

Yani iş öyle ilkokul, lise veya artık yüksek lise kıvamına gelmiş üniversitelerin tarih kitaplarında yazıldığı gibi yürümüyor.
Kapitalizmin merkezindeki savaşlar ile çeperindeki savaşları aynı şekilde değerlendirmek doğru değil.
Merkezdeki savaşlar işte galipler, işte mağluplar diyerek anlaşılamaz.
Maç değil bu...
Olay doğrudan oyunun kurallarını kökten değiştirmek üzerine kuruluyor.
Her büyük savaştan sonra yeni bir düzen kuruluyor; hesapta olmayan bir güç ve onun finansal/kültürel hegemonyası başlıyor.

***

Şimdi bazılarınız haklı olarak "Olan Osmanlı'ya olmuş" diyecek.
Eh, birçok modern tarihçi de açık açık "Birinci Dünya Savaşı'nda asıl hedef Osmanlı'yı ortadan kaldırıp Ortadoğu ve Balkanlar'ı istikrarsızlaştırmaktı" tezine ağırlık veriyor.
Ya şimdi?
Ya bundan sonra?
Onu da ilerde çok konuşacağız zaten...

***

AYNA
Seni uykudan uyandıracak olan ölümse, bu uyanışın ne faydası var? ŞİRAZLI SADİ