AVRUPALI Türklerin yurtdışı borçlanma talebinin artış gösterdiği sıralar, çok sık sorulan ve sizleri yakından ilgilendiren soruları sizler adına sorup sizler adına cevap bulmaya çalıştık.
SORU: 3201 sayılı kanuna göre yurt dısında geçen hangi süreler borçlandırılır?
Yurtdışında geçen sigortalılık süreleri, bu süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan issizlik süreleri ile ev kadını olarak geçen sürelerdir.
"Sigortalılık süresi" ikamet süreleri hariç, çalışılmıs ya da çalışılmıs süre olarak kabul edilen sürelerdir. Bu süreler aylığa hak kazanmada ve aylık hesabında değerlendirilen sürelerdir.
"İşsizlik süresi" ibaresi, ilgili ülke mevzuatına göre çalışma süreleri ile bu çalışma sürelerine eş değer süreler haricinde o ülkede geçen süreyi ifade eder. İşsizlik sürelerinin tamamının borçlanma kapsamında değerlendirilmesine imkan bulunmadığından, sigortalılık süreleri arasında veya sonunda her birinde olmak kaydıyla bir yıla kadar olan yurtdışında geçen issizlik süreleri borçlandırılır. İkamet süreleri ve boşta geçen süreler de bu kapsamda değerlendirilir.
"Ev kadını olarak geçen süreler", medeni durumlarına bakılmaksızın kadınların, sigortalılık süreleri haricinde yurtdışında bulundukları süreleri ifade eder. Bu süreler issizlik süresi veya boşta geçen süreler kapsamında değerlendirilmez, borçlanma talebinde bulunanların yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinin diledikleri kadarı borçlandırılır.
SORU: Borçlanma kapsamında olmayan yurtdışı süreleriniz hangileridir?
Yurtdışında 18 yasın doldurulmasından önce, Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra geçen sigortalılık, issizlik ve ev kadını olarak geçen süreler borçlanma kapsamında değildir.
SORU: Yurtdışında geçen sürelerimin tamamını borçlanmak zorunda mısınız?
Yurtdışında geçen sürelerden tamamının borçlanılmasında bir zorunluluk yoktur. Başvuru sahipleri, bu sürelerin tamamını borçlanma isteğinde bulunabilecekleri gibi, bir kısmını ya da aylık bağlamaya yetecek bölümünü borçlanma talebinde de bulunabilirler. Bu konudaki tercihin, başvuru sırasında yazılı olarak belirtilmesi gerekir. Ayrıca, kısmı borçlanmalarda borçlanılmayan süreler, yeni bir başvuru ile borçlanılabileceği gibi, borçlanma başvuru tarihinden sonra yurtdışında geçen süreleri bulunanların da bu süreleri borçlanma hakları bulunmaktadır.
SORU: Ev kadını olarak geçen sürelerin borçlanmasında hangi belgelerin ibrazı zorunludur?
Ev kadını olarak geçen süreler, ev kadınlarının yurtdışında oturduklarına dair alacakları ikamet belgesinin;
- Türkiye'de yeminli tercüme bürolarınca veya yurtdışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesinden,
- Çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerince ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belgeden,
- Yukarıdaki belirtilen ikamet belgesi temin edilemiyorsa yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi ya da emniyet müdürlüklerinden alacakları yurda giriş-çıkış çizelgesinden biri ile belgelenmesi gerekir.
SORU: Yurtdışı sürelerinin borçlandırılmasında "yazılı istekte bulunmak" sartı nasıl yerine getirilir?
Yurtdışında geçen sürelerin borçlandırılmasına ilişkin yazılı talep "Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi"nin usulüne göre doldurulup imzalandıktan sonra doğrudan ya da posta yolu ile SGK Kurumunu ilgili ünitesine verilmesi ile yerine getirilir.
ÇOCUKLARDAN DOLAYI EMEKLİ OLUR MUYUM?
Hanife / TÜRKİYE
1950 İstanbul doğumluyum. 1972 yılında eşimin yanına Almanya'ya geldim ve 1980'de Türkiye'ye kesin dönüş yaptık. 1978'de 5 ay 27 gün sigortalı olarak çalıştım. İlk çocuğum 1972'de Türkiye doğdu ve 6 aylıkken Almanya'ya geldi. Aralıklarla toplamda 7 sene Almanya'da kaldı. İkinci çocuğum ise 1975 senesinde doğdu ve oda aralıklarla yaklaşık 5 sene Almanya'da kaldı. Çocuk doğum sürelerini borçlanarak emekli olabilir miyim?
CEVAP: Hanife Hanım. Kadınların Almanya'da 31.12.1991 tarihine kadar dünyaya getirdikleri ve 12 aylık bakımını Almanya'da gerçekleştirdikleri her çocuk için bir yıl prim ödeniyor. Bu sürenin sigortalılık süresi olarak değerlendirilmesi için çocuğun Almanya'da yetiştirilmesi esastır. Emeklilik için süreniz yetmiyor. Ancak Türkiye'de usulüne uygun çalışma yaparak prim iadesi olsa dahi yurtdışı borçlanması yapabilir 3600 günden Türkiye'de emekli olabilirsiniz.
PRİM İADESİ NASIL ALINIR?
Murat / ALMANYA
BABAM Alman emeklilik sigortasındaki primlerini geri almak istiyor. Ancak yetkililerden çelişkili cevaplar ve yönlendirmeler geliyor. Kendisi Türkiye'den emekli. Almanya'da ise küçük bir sosyal yardım alıyor. 2013 yılına kadar 30 yılı aşkın çalışmışlığı var. Babamın Almanya'yı temelli terk etmesinden ve 24 ay Türkiye'de ikamet ettikten sonra ona bu paranın ödenebileceğinden bahsediliyor. Kendisi Almanya'yı terk etmek istemiyor.
Herhangi bir sosyal yardım da talep etmiyor. Ama şayet terk ederse, gerçekten 24 ay beklemesi mi gerekli?
CEVAP: Murat Bey. Almanya'da çalışan vatandaşlarımızın Alman sigorta kurumlarına yatırılmış olan primleri yazılı istek üzerine ve diğer bazı şartlarla sigortalılara veya ölümleri halinde geride kalan hak sahiplerine iade edilmektedir. Türk vatandaşı olan bir sigortalıya primlerinin iade edilmesindeki ön koşul iki yıllık bekleme süresinin dolması ve Almanya'yı terk etmiş olmasıdır. Bekleme süresinin başlangıcı mecburi sigortalılığın sona erdiği tarihtir. 65 yaşını doldurdukları halde her iki ülkedeki prim ödeme süreleri toplamı 5 yılı bulmayan vatandaşlarımızla 24 aylık bekleme süresine tabi olmadan prim iadesi isteğinde bulunabilirler.
