Basilio Martin Patino derler bir İspanyol yönetmenini duymamışsınızdır, bu adamın muhteşem bir belgeseli vardır: "Canciones Para Despues De Una Guerra"...
Bir savaş sonrası için şarkılar...
DVD'si var, yakın zamana kadar YouTube'da da tamamı vardı, bir saat kırk dakika, ne hikmetse gönderen kişi şimdi kaldırmış. Fakat filmden seçmeler, yani "klipler" duruyor, hemen girin dinleyin.
Patino, bu belgeselinde, iç savaşın bitiminden altmışlı yıllara kadar İspanya tarihini anlatır, ama dönemin görüntüleri üzerine bindirdiği dönemin şarkılarıyla anlatır. Konuşma yoktur.
İlk seyrettiğimde beni en çok iki bölümü etkilemişti. Biri, savaş sonrasının açlık ve sefaletini anlatmak için kullandığı, o eşsiz, o unutulmaz Miguel de Molina'nın "La Bien Paga" şarkısı...
Bunun "flamenco-jazz" versiyonunu, gene unutulmaz, gene eşsiz piyanist Bebo Valdez'in katkısıyla, "cırcırböceği" namıyla maruf Diego El Cigala söyler. Bunu da YouTube'da bulursunuz.
İkincisi de, yönetmen Patino'nun savaşın bitimini ve General Franco birliklerinin Madrid'e girişini anlatmak için kullandığı "Ya Hemos Pasao" şarkısı...
"Geçtik işte" demek.
"Pasado" denilmesi gerekir de, söyleyen hatun Endülüs ağzıyla "d" sesini yutuyor, Endülüslüler'in genellikle "s" sesini de yuttukları gibi.
Söyleyen, Celia Gamez adında bir faşiye.
Cumhuriyetçilerin ünlü "no pasaran" (geçemeyecekler) sloganına atıfta bulunuyor ve "geçtik işte" diyor...
Lumpen ağzıyla söylersek, "no pasaran dediniz bize, nasıl geçirdik size" gibilerden bir şey...
Savaştan bunalan Madrid halkı, faşistler şehre girerlerken evlerinin balkon demirlerine halı atmakla kalmamış (çok eski bir gelenektir, bu tür gösterilerde hanımların bacaklarının aşağıdan görülmemesi için düşünülmüş), pankart da asmıştı.
Bu pankartların çoğunda da "han pasado" yazıyordu: Geçtiler!
Taksim'de açılan pankartlardan birini görünce aklıma geldi. Orada da "devrim göz kırptı, haydi barikatlara" yazıyordu.
Hayırlı olsun, barikatlara "omnibus" de ekleyiniz (atlı tramvay), 1830 ve 1848 yıllarında Paris'te öyle yapmışlardı.
Bir arkadaş da (mızmız liberallerin akıl hocası), göstericileri desteklemek için "no pasaran" sloganını kullanmış geçen gün...
AKP seçmeni de seçimde "ya hemos pasado" diyecek ona.
Ben tarafsız kalmayı tercih ettiğim için "han pasado" demekle yetineceğim. Üstelik de "siempre", her zaman. Ama bunlar faşist değiller.
Faşistler şimdilik "şanlı Taksim direnişine selam olsun" gibi sloganlarla yetinmek zorundalar, Silivri çıkışlı!