Alfabe değişikliğinden kadın haklarına, Cumhuriyet inkılaplarının tamamı, Osmanlı döneminde, özellikle de 1908-1918 arasında tartışılmıştı. Bunu gayet iyi biliyoruz. Peki ya padişahlıktan cumhuriyete geçiş? O da konuşulmuş muydu?
Talat Paşa'nın eşi Hayriye Hanım'ın anılarındaki bir pasaj bu işin ciddi biçimde düşünüldüğünü ortaya koyuyor:
"En sevinçli günü, hala gözlerimin önündedir. Çanakkale zaferini haber aldığımız an... Sevinçten kendinden geçer gibi olmuştu. Hiç unutmam, yatak odasında idik. 'Hayriye, öyle planlarımız var ki... Ah şu harbi kazandığımız gün, bilsen neler olacak... Cihangir büyük bir Türk devleti kurulduğunu göreceğiz ve Türk milleti hak ettiği tüm hürriyetlere kavuşacak. İnkılaplar yürüyecek, taa Cumhuriyete kadar' diyordu. Ben de heyecan ve sevinç içinde idim. Ya 'Cumhurreisi kim olacak' diye sordum. Şöyle yüzüme uzun uzun baktı..."