Tam 24 yıldır süren Dev-Yol davasının bir numaralı sanığı Oğuzhan Müftüoğlu, 1980 öncesindeki 'Fatsa Modeli'ni özetle şöyle anlatıyor:
* Mesleği terzilik olan Fikri Sönmez bağımsız olarak girdiği belediye başkanlığı seçiminde tüm partilerden fazla oy aldı. Fatsa'yı Fatsa halkıyla birlikte yönetti.
*Fatsa'da asker de vardı, polis de. Belediye başkanı her mahallede komiteler kurmuştu. İlçeyi birlikte yönetiyorlardı. Bir doğrudan demokrasi denemesiydi. n Komitelerin içinde sağcı, solcu herkes vardı. Türkiye'de o dönemde gece sokağa çıkılabilen tek kent Fatsa'ydı. Silahlı olay olmazdı. (Arda Uskan ile röportaj, Vatan 13 Haziran)

***
Fatsa gerçekten ilginç bir tecrübeydi. Elbette eksiği gediği vardı.
Ancak 'sol ve demokratik' bir yönetime örnekti. Demirel hükümeti Fatsa'yla 'özel olarak' ilgilendi. Asker ve polisle girişimi dümdüz etti.
Bugün Türkiye'nin fazla merkezileştiğini... İşleri Ankara'dan yönetmenin mümkün olmadığını... Yerel yönetimlerin güçlendirilmesi gerektiğini söylüyoruz.
Bence bu konuda yararlanılması gereken tarihi tecrübelerden biri de Fatsa'dır. Ama ne mümkün!
Bu yazıdan önce en büyük kitap sitesi olan 'www.sabitfikir.com'a baktım. 'Fatsa Modeli'ne ilişkin bir kitap dahi bulamadım.
Hafızam beni yanıltmıyorsa 'Terzi Fikri'yi ve Fatsa'yı anlatan bir iki kitap çıkmıştı eskiden. Ama belli ki piyasada kalmamış.
Aklım almıyor: Geçmişten yararlanmadan ve onunla hesaplaşmadan geleceği nasıl kuracağız?