Doğa ince işçilik yapmış. Hani dantel gibi işlemiş derler ya, aynı öyle... Deniz ince ince girmiş, büklüm büklüm dolaşmış kıyılarda... Tam 34 kilometre kıyısı var Ege Denizi'nde... Hakikaten denizle iç içe bir yerleşim Ayvalık... Denizi durgun, sakin... Ama yeşili, zeytini de ayrı... Balıkesir'e bağlı bir ilçe... Biraz kasaba, biraz şehir... Hem mütevazı hem burnu havada... Çok eski ama bir o kadar yeni. Yıllar yıllar önce kurulmuş, ta M.Ö 330'dan beri var. Ama hep yenilenmiş, tekrar tekrar tazelenmiş. Yine öyle bir dönem yaşıyor. Yakın geçmişte, gözde bir tatil yeri, kaçış noktasıydı. Kalabalıklar akın edince açıkçası biraz tadı kaçmıştı. Fakat bir süredir parlak günlerine geri döndü Ayvalık... Yine huzuru, doğayı arayanın ama hareketten de kopmak istemeyenin kaçış listesine girdi. Küllerinden doğdu desek yeridir. Yazı ayrı, sonbaharı bambaşka güzel Ayvalık'ın... Adını, Antik Çağ'da yabani ayva anlamına gelen Kidonia'dan alıyor. Zaman içinde değişmiş Ayvalık olmuş. Ama bölgede ayva var mı diye soruyorsanız, yok! Hem de hiç yok. Sanki ayva tahtını zeytine bırakmış, ölmez ağacına... Dağ taş zeytin ağacı. Bu kez Ayvalık'ta bulunma sebebimiz zeytin. Komili'nin geleneksel zeytin hasadına katılacağız. 140 yıldır zeytini yağa dönüştürüyor marka. Bu yıl 22. Geleneksel Hasat Etkinliği'ni yapıyor Komili. Kimi genç kimi asırlık zeytin ağaçlarının arasında dolaşıp, o şahane meyveyi yakından tanıyıp, mucizevi zeytinyağına dönüştüğünü göreceğiz.
HASAT MEVSİMİ, HERKES ÇALIŞIYOR
Hasatın yapılacağı yer tam bir şenlik alanı, yöresel kıyafetler içindeki gençler dans ediyor, efeler zeytin ağaçlarının aralarından fırlayıp bir bir arzı endam ediyor. Hep birlikte kutluyorlar zeytinin hasadını... Davul zurna çalıyor, kadınlı erkekli işçiler zeytinleri topluyor. Zeytinyağı üretiminde İspanya başı çekiyor. İtalya, Yunanistan gibi ülkelerin üretimleri de güçlü. Türkiye bir zeytin memleketi fakat bu ülkelerin ardından geliyor. Fakat bu yıl Türkiye'nin üretiminin rekor kıracağı hesaplanıyor. Kişi başı zeytinyağı tüketimi konusunda da Avrupa'dan geri olduğumuzu söylüyor Komili Türkiye Gıda Direktörü Erman Erol. Avrupa'da kişi başı tüketim 15 litre, Türkiye'de ise bu rakam 2 litreye düşüyor. Zeytinyağını sevelim, tüketelim.
LEZİZ AYVALIK
Dönelim Ayvalık'a... Şu aralar tüm Ayvalık zeytin için çalışıyor. Dağı taşı zeytin olan ilçede hasatlar yapılıyor. Çünkü eylül, ekim ayları hasat zamanı. Kimsenin bir an boş zamanı yok. Ayvalıklı üreticiler çalışırken biz kendimizi şahane Ayvalık sokaklarına vuruyoruz. Daracık, şahane sokaklarda eski taş, Rum evlerinin arasında dolaşıyoruz. Her yer tarih... Yoruldukça eski bir pastanenin masalarında soluklanıyoruz. Zira merkezde çok lezzetli unlu mamuller yapan eski, yeni birçok dükkan var. Un kurabiyeleri, sakızlı kurabiyeler, kekler, börekler, poğaçalar... Hepsi birbirinden leziz. Elbette yapımlarında yerel malzemeler kullanılmış... Her bir köşesinde ayrı bir lezzet var, elbette sadece pasta, çörek değil. Misal Şen Şakrak Şenol'un Yeri... Adı gibi çorbaları da çok güzel. Küçücük bir dükkan. Paça, tuzlama, işkembe... Hepsi birbirinden lezzetli. Birçok kişi sakatattan uzak durmayı tercih eder. Büyük kayıp. Ha bir de içecekseniz bu nefis çorbalardan tadını çıkarın: Sirke ve sarımsaktan kaçınmayın...
AKŞAM YEMEĞİ İÇİN DENİZ KENARI
Ayvalık mutfağı gastronomik açıdan oldukça güçlü. Akdeniz mutfağının çeşitliliğini bu mutfakta görmek mümkün. Yemek alternatifi çok bölgede. Ne isterseniz var, ev yemekleri de, kebap da, balık da... Deniz kenarında olunca biz tercihimizi deniz ürünlerinden yana kullandık. Ayvalık'ın eski mekanlarından Deniz Yıldızı'nda aldık soluğu. İyi ki öyle yapmışız, mezeleri börekleri, yerel otları bir kenara bırakalım... Hatta denizin üzerindeki şahane terasını da şimdilik unutalım... Tekir balığını öyle büyük maharetle kızartmışlardı ki söyleyecek söz yok. Tadı damağımda... Yemek için bir başka alternatif Sızma Han olabilir. Hem otel hem de restoranı var. Özellikle denize uzanan minik iskeledeki masalarda oturmak gerçekten keyifli... Yemeklere de diyecek yok. Manzara tek kelimeyle nefis.
SONBAHAR ÇOK YAKIŞIYOR
Her ne kadar en çok deniz tatili için uygun görünse de Ayvalık, sonbaharda bir başka... Huzur, dinginlik arayanlar için biçilmiş kaftan. Üstelik kalabalık çekildiği için gezip, dolaşmak çok daha rahat. Eğer aklınızdan geçiriyorsanız, Ayvalık'a özellikle bu mevsimde yolunuzu düşürün. Hiç ama hiç pişman olmazsınız.
İlk boğaz köprüsü
Turizm potansiyeli yüksek bir yerleşim Ayvalık. İlçeye bağlı irili ufaklı 22 ada var. Adaların en büyüğü Alibey Adası, daha bilinen ismiyle Cunda. 1964 yılında Cunda bir köprü ile Lale Adası'na oradan da ilçe merkezine bağlanmış. Türkiye'nin ilk boğaz köprüsü bu aslında. Cunda dışında tüm adalar milli park statüsünde. Adını sarı taşlardan alan Sarımsaklı ise uzun kumsalıyla ünlü. Üzerinde çok sayıda turizm tesissin bulunduğu sahilde toplam 22 plaj bulunuyor.
Şeytan sofrası
Merkeze 8 kilometre mesafede bulunan Şeytan Sofrası'nın manzarası gerçekten tarifsiz. Tüm Ayvalık adalarının yanı sıra Midilli adası da görünüyor. Üzerinde Şeytan'ı ayak izi olduğuna inanılan yer eski bir lav kalıntısı. Sönmüş bir volkandan arta kalan tepe yerli yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. Ayrıca bu tepeden gün batımını seyretmek çok keyifli.
Ulaşım
İlçe karayolu ile İzmir'e 155, Bursa'ya 277, Susurluk'a 170 km, Çanakkale'ye 167, Ankara'ya 657, Bergama'ya 45, Truva'ya 154, Behramkale'ye 155, Efes'e 239, Alibey Adası'na 8 kilometre mesafede.
Küçükköy sanat merkezi
Ayvalık'ın köylerinden biri olan Küçükköy'ün bir diğer adı ise Yeniçarohori. Bu köy sanat merkezi olarak anılıyor. Büyükşehirlerden gelip bu köye yerleşen nüfus Küçükköy'ün çehresini tamamen değiştirmiş. Sokaklar sanat atölyeleri, kafe ve benzeri yerlerle dolu. Görmekte fayda var. Öyle ki burası Alaçatı olacak diyor çevre sakinleri...
Koca Delice tescillendi
Komili geçen yıl Anıt Ağaç adında bir projeye start vermiş. Proje kapsamında tüm Ayvalık bölgesi dolaşılarak anıtsal nitelik taşıyan ağaçlar tespit edilmiş. şu ana kadar 61 ağaç anıt olarak tescil edilmiş. Köylülerin Koca Delice dedikleri bu ağaç ilk tescillenen. Tam 1100 yaşında.
İnanç merkezi
Farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan Ayvalık'ta çok sayıda dini yapı yer alıyor. Çınarlı Cami, Ayazma Kilisesi, Ayışığı Manastırı, Profit İliyas Kilisesi, Ayos Dimitriyos, Taksiyarhis Kilisesi, Ayos Yannis/Saatli Camii, Meryemana Kilisesi, Ayos Yorgis/Çınarlı Camii, Kato Panaya Kilisesi/Hayrettinpaşa Camii, Faneromeni Kilisesi (Ayazma), Aya Triyada, Ayos Nikolaos/Biberli Cami, Ayiu Vasiliyu, Aya Triyada, Ayos Dimitriyos, Panaya Kilisesi, Ayos Pandeleymonas, Ayos Nikolaos, Ayos Yannis, Ayiu Nikolau Manastırı, Aya Paraskevi Manastırı, Çamlı Manastırı, Leka Panaya Manastırı/Koruyan Meryem Manastırı, Ayışığı Manastırı, Ayos Apostolos Manastırı, Tavuk Adası Manastırı, Güvercin Adası Manastırı/Aya Yorgi Manastırı, Profit İliya Manastırı, Kızlar Manastırı bölgede yer alan önemli yapılar.
