Anadolu'da büyük bir medeniyet kuran Hititlerin, Çorum'daki Hattuşaş'tan sonra Sivas'ın Altınyayla ilçesi Başören köyü yakınlarında ikinci büyük şehri olan 'Sarissa'daki ilk kazı çalışmaları; 1992 yılında Almanya'nın Marburg Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof.Dr. Andreas Müler Karpa Başkanlığında başlatıldı. Yaklaşık 11 yıl süren Sarissa kazı çalışmalarında bugüne kadar bilinen en büyük Hitit Tapınaklarından biri, kralın sarayı ve şehrin güney-kuzeybatı sur kapıları ortaya çıkarıldı.
Kazıda bulunan Hitit tabletlerinden, şehrin adının 'Sarissa' olduğu anlaşıldı. Tarihte ilk yazılı anlaşma olarak bilinen 'Kadeş Antlaşması'nda şahit tutulan Fırtına Tanrısı'nın, Sarissa'ya ait olduğu ortaya çıktı. Kazıda bulunan tabletlerdeki yazıtlardan her ilkbaharda Hattuşaş'taki Büyük Kral'ın Sarissa'ya gelip, bölgede ortaya çıkarılan ilk Hitit Gölü Suppitassu'da ibadet ettiği anlaşıldı. Fırtına Tanrısı'nın hayvanları arasında gösterilen 'İkiz Boğa- Ryhton' heykeli de aynı bölgede bulundu. Kentin bir savaş sırasında yağma ve yakılma ile yok edildiği belirlendi. Çevresindeki sur kalıntıları nedeniyle 'Kuşaklı' olarak da isimlendirilen Sarissa'da bulunan eserler, Sivas Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmeye başladı.
Kent merkezine 47 kilometre mesafede yer alan Yıldızeli ilçesi sınırlarındaki Kayalıpınar yerleşim yerinde 2005 yılında başlatılan kazı çalışmaları sürüyor. Almanya Marburg Philipps Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Vuslat Müller Karpe başkanlığında yürütülen kazı çalışmalarında bugüne kadar Hitit krallarına, prenslere ve memurlara ait çok sayıda mühür bulundu. Bölgedeki kazı çalışmalarının bir süre daha devam edeceği öğrenildi.
'BÖLGEYE TURİST ÇEKMEK İSTİYORUZ'
Sarissa Antik Kenti'ni ziyaret eden Vali Salih Ayhan, arkeolojik kazıları yapan Almanya'nın Marburg Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Anderas Müller Karpe'den bilgi aldı. Vali Ayhan, milattan önce 1400'lü yıllarda kurulan Sarissa kentinin, Hititlerin en önemli şehirlerinden birisi olduğunu söyleyerek, "Samuha olarak bilenen Kayalıpınar'ı ve Sarissa'yı çok önemsiyoruz. Anadolu'nun binlerce yıllık geçmişi var. Bilinen en eski tarih ise Hititler. Merkezi yerleri Çorum, onun uzantıları da Yıldızeli ve Altınyayla'da bulunuyor. Burada bir yaşanmışlık var, bir şehir kültürü var. 4 bin yıl önceki Anadolu tarihini gün yüzüne çıkarmak istiyoruz. Amacımız yabancı turistlerin ilgisini bölgeye çekmek. Bunun için de bir an önce çalışmalara başlayacağız" dedi.